مریم قائمی:
جنگل‌هاي مانگرو يكی از مهم‌ترين اكوسيستم‌هاي ساحلي هستند که در حد فاصل خشکی و دریا در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری زیست می‌کنند. جنگل‌هاي مانگرو به دلیل حضور در پهنه‌هاي بين جزر و مدي با اكوسيستم‌هاي دريايي و خشكي بالادست رابطه متقابل دارند. مهم‌ترین ارزش‌ها و کارکردهای این جنگل‌ها عبارتند از: توليد آب، غذا و منابع زيستي ديگر، توليد مواد خام براي صنايع، توليد سوخت و انرژي، نگهداري از تنوع زيستي، منطقه پرورشگاهی، عملكردهاي تنظيمي و پالايشي، جلوگيري از فرسايش خط ساحلي در اثر طوفان و امواج، كاهش سيل و اثرات سيلاب، زیستگاه زمستانی پرندگان و پستانداران، تفرج و گردشگری، استفاده آموزشی و پژوهشی، مصارف گوناگون پزشکی، حفظ ذخایر ژنی گیاهی و جانوری و معیشت جوامع محلی.
از سوی دیگر، اكوسيستم‌های مانگرو به طور قابل توجهی در چرخه جهاني كربن و تغییرات اقلیمی مشاركت دارند. درختان مانگرو در طی فرایند فتوسنتز، دی اکسید کربن (گاز CO2) موجود در اتمسفر را جذب کرده و آن را به بیومس تبدیل می‌کنند. حاصلخیزی بالای این جنگل‌ها و موقیعت منحصر به فرد آنها در حد فاصل خشکی و دریا، باعث ایجاد مخزن بزرگی از کربن آلی در خاکشان می‌شود. نتایج تحقیقات جدید نشان داده که جنگل‌های مانگرو از طریق چرخه بیوژئوشیمیایی طبیعی می‌توانند قلیائیت آب‌های اطرافشان را افزایش دهند. این کارکرد حیاتی جنگل‌هاي مانگرو در کنترل پدیده اسیدی شدن آب دریاها که در نتیجه افزایش نشر گازهای گلخانه‌ای مانند CO2 رخ می‌دهد به میزان چشمگیری دارای اهمیت است. شواهد علمی قابل اطمینان نشان می¬دهد که در نتیجه افزایش نشر CO2 انسان‌زاد به دلیل توسعه صنایع و رشد شهرسازی و توریسم، اسیدیته اقیانوس¬ها نسبت به دوران قبل از صنعتی شدن به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.
خوشبختانه با توجه به شرایط اقلیمی استان بوشهر این میراث ارزشمند به طور طبیعی در اختیار ما قرار گرفته است. شمالی‌ترين رويشگاه درختان مانگرو در خليج فارس، استان بوشهر است که در سه ناحیه پراکنده شده‌اند. این نواحی عبارتند از: جنگل مانگروی بردخون یا مل گنزه، خور بردستان و خلیج نایبند. جنگل‌های مانگرو نایبند، گسترده‌ترین پراکنش این اجتماعات درختی با وسعت ۳۹۰ هکتار، آخرین مجموعه انبوه و وسیع این درختان ساحلی در جنوب غربی آسیا محسوب می‌شوند ولی متاسفانه استقرار صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به‌خصوص بزرگ‌ترین مجموعه صنعتی کشور (پارس جنوبی) در مجاورت آن، ساخت و سازها، ورود پساب‌ها و مجاری خروجی و آب‌های خنک کننده این تاسیسات و رعایت نکردن استانداردهای شناخته شده زیست‌محیطی دریایی، جاده‌سازی که باعث قطع ارتباط خورها با دریا و نرسیدن آب به بخشی از این جنگل‌ها و در نتیجه خشک شدن آنها شده است، ورود فاضلاب¬ها و پساب¬های مجتمع‌های صنعتی، رفاهی و ورزشی، احداث حوضچه¬های پرورش میگو در نزدیکی مانگروها و ورود پساب‌های آنها به دریا، سبب تخریب بوم سازگان طبیعی خلیج¬ فارس و نیز جنگل¬های مانگرو واقع در این مناطق شده است.
بر این اساس، همه مردم و مسوولان باید قدر این نعمت ارزشمند طبیعی را دانسته و در جهت صیانت از آن نهایت تلاش و همت خود را به کار گیرند. همچنین شایسته است همه دستگاه‌ها و نهادهای مسوول با به کارگیری تمام ظرفیت‌های خود در این زمینه اقدامات سریع، دلسوزانه و شایسته را انجام دهند.
مریم قائمی
رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس (بوشهر)
