بامدادجنوب:
«تهلنجی»، نامی آَشنا برای مردم جنوب کشور است، درست همانگونه که کولهبری با زندگی مردم غرب و شمال غربی کشور عجین شده است. تنها در بوشهر، هزاران ملوان، تاجر، لنجدار و چندین هزار خانوار معیشتشان از این راه تامین میشود. بر اساس آمارها، حدود دو هزار و ۵۰۰ لنج در استان بوشهر فعالیت دارند که عمده هزینه معیشت خود را با واردات تهلنجی سپری میکنند. با حسابی سر انگشتی و محاسبه تعداد لنجداران، تجار، ملوانان، مغازهداران و البته خانوادههایشان، میتوان گفت چیزی در حدود 50 هزار نفر بهصورت مستقیم و غیرمستقیم از این طریق امرار معاش میکنند.
درست است که پتانسیلهای استان بوشهر آنقدری هست که اشتغال کامل ایجاد کند تا جایی که هیچکس نیازی به واردات تهلنجی نداشته باشد اما به هر حال بیکفایتی در استفاده از منابع خدادادی سبب شده تا معیشت چندین هزار نفر از مردمان این سرزمین به واردات کالاهای تهلنجی گره بخورد.
از تاریخچه تهلنجی و اینکه چگونه تا این میزان فراگیر شد و زندگی مردمان خونگرم جنوب را تحت تاثیر خود قرار داد در گزارشهای قبلی سخن گفتهایم اما اگر بخواهیم در خصوص حال و روز کنونی این پدیده تحقیق کنیم، با مسائل ضد و نقیضی روبهرو میشویم. مدیران ارشد استان یکی دو سالی میشود که تمام تمرکزشان را برای بازپسگیری آنچه مرزنشینان حق خودشان میپندارند، گذاشته و هرچه ارتباطات و توان در چنته داشتند در طبق اخلاص گذاشتند که حاصل آن برای ساحلنشینان خلیج همیشه فارس، چندین گزارش فیسبوکی و چندین و چند مصاحبه با وعدههای سرخرمن و افعال «میشود» و «خواهد شد»، بود.
با این حال طی اتفاقی عجیب، آخرین پیام فیسبوکی یکی از همین مدیران ارشد بالاخره با تغییر محسوس مواجه شده و برای اولینبار فعل گزارش فیسبوکی این مقام عالیرتبه مسوول در خصوص مساله تهلنجی از «خواهد شد» به فعل «شد» تغییر کرد که نفس همین مساله، موجی از شادی در قلوب مسلمین ایجاد کرد.
به هر حال، روز خبرنگار بود که بالاخره استاندار بوشهر در نشست خبری خود که با حضور خبرنگاران کل استان و بهمنظور تجلیل از آنها در محل استانداری برگزار شده بود، از طرح مصوب هیات دولت برای تهلنجی بندرنشینان جنوبی رونمایی کرد. استاندار بوشهر که این مصوبه را حاصل زحمات چندین ماهه خود میدید، بهجای پاسخگویی به سوالات چالشی خبرنگاران، به گزارش عملکرد خود در خصوص تهلنجی و یکی دو مورد دیگر بسنده کرد که اتفاقا با تحسین برخی خبرنگاران هم روبهرو شد!
در آن جلسه، سالاری با اشاره به مصوبه ساماندهی و آزادسازی کالای همراه ملوان در جلسه هیات دولت که حدود دو سال به طول انجامید، از اختصاص بیش از 20 جلسه شورای تامین به موضوع تهلنجی و بررسی تمامی جوانب و صلاح ملوانان بوشهری خبر داد.
بر اساس گفتههای استاندار، ملوانان بوشهری اجازه دارند کالاهایشان را درون استان جابهجا کنند بدون اینکه از سوی ماموران تحت تعقیب قرار بگیرند. همچنین معافیت کالای ملوانی از چهار میلیون تومان بهازای هر ملوان، به بیش از ٤٠ میلیون تومان در هر سفر (براساس فهرست بهای گمرک) افزایش یافته است و بر اساس آن، هر لنج سفاری میتواند با احتساب ٨-٦ ملوان، چیزی در حدود ٣٦٠ تا ٤٨٠ میلیون تومان کالا به قیمت بازار وارد کند.
پس از اعلام این خبر، سیل بنرهای تقدیر و تشکر از نماینده دولت در استان و همچنین بوق و کرنای برخی سایتها و خبرگزاریها به یکباره گوش فلک را کر کرد غافل از اینکه این مصوبه نهتنها آن چیزی که لنجداران خواستند نبود، بلکه با آن فاصلههای زیادی داشته و برای آنان گران تمام میشود. آنگونه که بهنظر میرسد، افرادی که از تصویب این مصوبه در پوست خود نمیگنجیدند، گمان میکردند که این مبالغ سود خالص ملوانان و لنجداران از واردات کالای تهلنجی است نه قیمت کل کالاها! در هر حال این مصوبه خیلی زود داد ملوانان و لنجداران را درآورد و اعتراضات به آن شروع شد.
برای مثال، اولین نکتهای که بهعنوان دستاورد این مصوبه مطرح شد، این بود که کالاهای همراه ملوان در استان بوشهر میتواند به فروش برسد و قاچاق محسوب نمیشود که این مساله بدان معناست که کالاهای همراه ملوانان در خارج از استان بوشهر قاچاق محسوب میشوند، حال آنکه کالاهای وارد شده از سوی ملوانان آنچنان در بوشهر خریدار ندارد که برای آنها بهصرفه باشد. بنابراین خودروهای شوتی همچنان به فعالیت خود ادامه خواهند داد زیرا ملوانان باید کالاهایشان را به استانهای همجوار مانند فارس منتقل کنند.
همانگونه که گفته شد، هنوز مدت زیادی از پروسه بزرگسازی و بهبه و چهچه کردنها در خصوص این مصوبه نگذشته بود که ملوانان و لنجداران استان به این مصوبه واکنش نشان داده و اعتراضشان را از طرق مختلف به گوش مسوولان رساندند. آنها معتقد بودند که مبلغ معافیتی که برای واردات کالای همراه ملوان تصویب شده است، با توجه به ارزشگذاری کالاها به نرخ ارز بسیار ناچیز است و اگر محاسبه دقیقی صورت گیرد، سود این میزان کالا حتی برای تامین غذای یک ملوان در طول یک سفر دریایی هم کفایت نمیکند.
نکته دیگری که لنجداران به آن اعتراض کردند، هزینههای هر شناور در طول یک سفر دریایی است که از سوی هیات دولت و نماینده دولت در استان نادیده گرفته شده بود. بهگفته لنجداران، هزینههای مترتب بر هر سفر دریایی بسته به تناژ آن از 60 میلیون تا 90 میلیون تومان هزینه در بر دارد که نشان میدهد هیات دولت و وزارت صنعت نظرات هیچ خبره محلی و یا لنجداری را در این خصوص جویا نشدهاند.
بنابراین با توجه به نکاتی که گفته شد، مصوبه تهلنجی تصویب شده از سوی هیات دولت، نهتنها یک دستاورد برای نماینده دولت در استان محسوب نمیشود، بلکه بیشتر میتواند در صورت اجرایی شدن، یک فاجعه برای لنجداران و ملوانان بوشهری باشد که سالیان سال مجبور هستند با آن دست و پنجه نرم کنند، ضمن اینکه این مصوبه میتواند به فعالیت هرچه بیشتر شوتیها دامن بزند.