بامدادجنوب- الهام بهروزی:
«کلوت» یک پدیده طبیعی و زیبا است که در کشورهایی چون ایران، ایالات متحده، چاد، مصر و پرو دیده می‌شود. کلوت‌های بزرگ عموما در اثر فرسایش بادی و آبی و کلوت‌های کوچک نیز در اثر فرسایش خاکی پدید آمدهاند. بزرگترین کلوت‌های ایران در دشت شهداد منطقه لوت واقع شده است که زیباترین آنها نیز در شهداد کرمان قرار دارد و هر ساله پذیرای خیل عظیمی از گردشگران خارجی است.
با این اوصاف، ایران از جمله کشورهایی است که دارای کلوت‌های زیبا و عظیمالجثهای است. با توجه به اقلیم خاص ایران، این کلوت‌ها در برخی از مناطق آن دیده می‌شود، از جمله استان بوشهر که شوربختانه به‌دلیل بیتوجهی مدیران میراث فرهنگی بوشهر این جاذبه‌های طبیعی در سطح کشور معرفی نشده و کمتر کسی از حضور آنها در منطقه ساحلی دلوار اطلاع یافته است، در این میان، صدای دوستداران محیط زیست هم راه به جایی نبرده است و دردناکتر از آن، اینکه به‌دلیل بیدرایتی مدیران میراث فرهنگی استان این جاذبه‌های طبیعی اینک در معرض نابودی قرار دارند. بخش عمده این کلوت‌ها درست در جایی قرار دارد که قرار است صنایع کوچک و بزرگ پارس شمالی در آنجا جانمایی شود. متاسفانه صنعت روزبهروز چتر خود را بیشتر از پیش بر آسمان این استان میگستراند و محیط زیست را تحت تاثیر آلایندگیهای خود قرار میدهد. ما با حضور صنعت در استان مخالف نیستیم، بلکه انتظار داریم که دستکم شاهد حضور صنایع سبز در استان باشیم نه صنایع مرگ‌آفرین و مخاطره‌آمیز که همواره حیات انسانی و محیط زیست را تهدید میکند.
همه ما اطلاع داریم که بوشهر افزون بر میراث تاریخی گرانبها و دیدنی از جاذبه‌های طبیعی بی‌شماری نظیر چشمه‌های آبگرم اهرم، نخلستانهای وسیع آبپخش، جزیره نخیلو، چشمه‌های آب خاییز، تالاب حله، جنگل حرا، کلوت‌های دلوار و... برخوردار است که شوربختانه مسوولان در حوزه گردشگری استان هیچگونه توجهی به این ظرفیتهای یاد شده ندارند و متاسفانه تلاشی هم برای معرفی آنها نشده است. البته با آمدن ناصر امیرزاده به اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بامداد جنوب پیشبینی کرده بود که در این دوره هم شاهد اقدام شاقی در این حوزه نخواهیم بود، چراکه این مدیر هم مانند مدیریت ارشد استان بیشتر به‌دنبال این است که به کمک فعلهای «خواهد شد» و «می‌شود» در رسانهها به‌عنوان یک چهره خبرساز مطرح شود، در حالی که معلوم نیست این «می‌شود»ها چه زمانی محقق می‌شود. وی به تازگی در آخرین خبر از رونمایی 19 پروژه در حوزه میراث فرهنگی استان یاد کرده است، که البته خبری هم از عناوین این پروژه‌ها رسانه‌ای نشد، بهوضوح بیتوجهی امیرزاده را نسبت به جاذبه‌های طبیعی استان نظیر کوه نمک جاشک، کلوت‌های دلوار و... میبینیم، ظاهرا مسوولان بر اساس تجربه ناموفقی که در دهکده گردشگری امید کسب کردند، تازه به اهمیت بافت تاریخی و بناهای شاخص استان پی بردهاند که البته مرمت این بناها هم صرفا بهصورت دست و پاشکسته و غیراصولی زیر نظر پیمانکارانی غیرمتخصص صورت میگیرد و در این میان کسی هم تاکنون شاکی نشده است و در حال حاضر در این دوره در تلاش هستند تا میراثدوستی خود را به رخ بکشند اما از آنجایی که امیرزاده از تخصص کافی در حوزه میراث فرهنگی برخوردار نیست، باز هم با نگاه تکبعدی مدیریتی در این مجموعه کلان روبهرو هستیم.
با این حال یکی از مشکلات میراث فرهنگی استان حضور مدیران غیرتخصصی در این حوزه است، مدیرانی که هیچ دانشی نسبت به میراث فرهنگی و گردشگری نداشته و صرفا با برخی رابطه‌ها به این سمت انتخاب شده‌اند. بامداد جنوب در مورد ویرانی‌های حاکم بر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان ده‌ها خبر و گزارش دارد که بنا به دلایلی از انتشار آنها خودداری کرده است اما وقتی مشاهده می‌شود نیروهای متخصص و متعهدی که در این اداره‌کل به هیچ گرفته می‌شوند و عده‌ای که مانند خود مدیران ارشد با رابطه اینجا رسیده پست می‌گیرند، مشخص می‌شود که روی آبادانی نمی‌گیرد. به‌عنوان مثال، پس از انتخابات 29 اردیبهشت چندتن از معاونان این اداره‌کل به بهانه حمایت از رقیب روحانی از کار برکنار شدند، هر چند که این فقط یک بهانه بود، چراکه باید بیش از 20 مدیرکل استانی به‌دلیل حمایت آشکار و پنهان از رقیب روحانی از کار برکنار شوند اما مدیرکل فعلی به‌جای یکی از معاونان برکنار شده، فردی را حکم داده که شش ماه پیش از آن از این اداره برگه تسویه گرفته و در جای دیگری مشغول به کار شده بود. در هفته‌های آینده، خبرهای بسیار موثقی از اوضاع تقریبا ویرانه این اداره را منتشر خواهیم کرد، از پیمانکاری فامیلی تا خودروهایی که اجاره شده‌اند تا سمت‌هایی که با رابطه و بی‌رابطه داده شده و امریه‌هایی که بدون دلیل استخدام می‌شوند. شما با این روند، انتظار چه تحولی از میراث فرهنگی و گردشگری استان را دارید؟ گزارش هفته آینده بامداد جنوب در مورد رتبه استان در حوزه گردشگری در کشور را حتما مطالعه کنید...
کلوت‌ها یکی از جاذبه‌های طبیعی و بکری است که میتوان از آنها برای رونق حوزه گردشگری استان بهره گرفت اما متاسفانه مسوولان استانی و متولیان حوزه میراث فرهنگی که در این چند سال اخیر خیز بلندی برای فعال کردن گردشگری در استان برداشتهاند که البته با رها کردن میراث تاریخی و فرهنگی به‌دنبال احداث دهکدههای گردشگری در جای‌جای استان افتادند که خود این دهکدهها نظیر دهکده امید بوشهر موجب نابودی زیست‌بوم جانوری شد و متاسفانه آن درآمدزایی و بازگشت سرمایهای را که پیشبینی کرده بودند، حاصل نشد. این در حالی است که مسوولان با توجه به میراث طبیعی در کنار رسیدگی به میراث تاریخی و فرهنگی و معرفی مطلوب آنها میتوانند استان بوشهر را به‌عنوان قطب گردشگری جنوب کشور مطرح کنند، چون این استان ظرفیتهای بینظیری را در حوزه سهگانه سازمان میراث فرهنگی دارد و با توجه و تخصص کافی میتوان از این بخشهای برای درآمدزایی و رونق اقتصاد گردشگری بهره گرفت. کلوت‌ها که یکی از این فرصتها هستند متاسفانه نه تنها معرفی نشدهاند بلکه در سایه بیمهریها در خطر نیستی کامل قرار دارند.
موسس انجمن حامیان محیط زیست در خصوص کلوت‌ها به بامداد جنوب گفت: کلوت‌ها (كلات‌ها) در اثر عوامل طبيعي و فرسایش خاک در اثر وزش باد و.. بهوجود آمدهاند. این پدیده‌های طبیعی در کشورهای توسعه‌يافته و پيشرفته از اهمیت بسزایی برخوردار هستند و آنها را همچون غارها شناسایی می‌کنند و بر اساس ویژگیهای ظاهری و طبیعی که دارند، نامگذاری می‌کنند. این کشورها با معرفی کلوت‌ها به‌عنوان یکی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری، با کمترین دخل و تصرف در شکل و ظاهر کلوت‌ها، از آنها در بخش گردشگری به‌عنوان جزئي از ميراث طبيعي بهره‌برداري صحيح و پايدار مي‌كنند. به‌عنوان مثال ترکیه با استفاده صحیح از جاذبهها و میراث طبیعی و فرهنگي خود در سال ارز فراوانی را وارد کشورش میکند، بهطوری که امروزه یکی از کشورهای موفق در حوزه گردشگری به‌شمار میرود، این در حالی است که ما کمترین بهره را از حوزه گردشگری بردهایم با وجود اینکه هم در حوزه میراث تاریخی و فرهنگی و هم در حوزه جاذبه‌های طبیعی و گردشگری بسیار غنی هستیم.
محمدمهدی طیاری با بیان اینکه ما در حوزه گردشگری بیش از هر چیز به زيرساخت‌ها و فرهنگسازی و معرفی جاذبه‌های بکر طبیعی نیاز داریم که شوربختانه در استان از این مهم غافل شدهایم و صرفا تمام توجه و توان خود را به صنعت آلاينده و مخرب فسيلي معطوف کردهایم، افزود: کلوت‌ها بهواسطه شکل ظاهری از زیبایی منحصربهفردی برخوردارند و در رونق گردشگری استان میتوانند بسیار نقش‌آفرین باشند. الان ما در استان حد فاصل دلوار تا دیّر شاهد وجود زیباترین کلوت‌ها هستیم، بدون‌شک مدیران حوزه گردشگری میتوانند با یکسری کارها و بررسیهای کارشناسیشده این کلوت‌ها را از انزوا خارج کنند و از آن به‌عنوان فرصتی برای درآمدزایی بهره بگیرند. البته این مهم در سایه یکسری اقدامات کارشناسی شده و زیرساختی ممکن است.
وی در ادامه با بیان اینکه میتوانند با احداث اقامتگاههای بومگردی و... در محدوده این کلوت‌ها، هم رفاه و هم چشمانداز زیبایی را برای گردشگردان داخلی و خارجی در ایام خوش آب و هوای استان فراهم کنند، تصریح کرد: همچنین میتوانند یکسری از فعالیتها را متناسب با بافت و شکل کلوت در آنجا اجرا کنند، از جمله ورزشهای تفریحی نظیر ماشين‌سواري (افرود) و مسابقات موتور كراس‌سواري، پاراگلایدر و... . البته تاکید میکنم که راه‌اندازی چنين قابليت‌هايي در منطقه زیبا و بکری که میان دلوار و منطقه دشتی قرار دارد، نیاز به بررسی دقیق و کارشناسیشده دارد. افزون بر بازیهای تفریحی میتوان در زمینه علم نجوم هم از این منطقه بهره گرفت، مثل برگزاری دورههای «آسماننما» برای دانشآموزان و مردم و ... . همچنین برای فیلمبرداری، عکاسی و پر کردن کلیپهای هنری این منطقه از چشمانداز خیرهکننده و بینظیری برخوردار است. به‌عنوان مثال الان در امریکا ایالت آریزونا در این زمینه بسیار مورد توجه واقع شده است و سالانه پذیرای خیلی عظیمی از هنرمندان و گردشگران است.
طیاری با تاکید بر اینکه کلوت‌های واقع شده در منطقه دلوار از زیباییهای بصری چشم‌نوازی برخوردار است، گفت: مسوولان استانی برای معرفی بیشتر این ظرفیت به گرشگران داخلی و خارجی میتوانند از کوهنوردان و صحرانوردان دعوت کنند، بدون شک این منطقه هم همچون کوه نمک جاشک میتواند بهخاطر پتانسلها و زیباییهای منحصربهفردی که دارد، نگاهها را به خود معطوف کند، هر چند متاسفانه کوه نمک با توجه به ظرفیت بسیار خوبی که در حوزه جاذبه‌های طبیعی دارد اما از نظر زیرساختی در بدترین شرایط قرار دارد و هیچگونه امکانات اقامتی یا رفاهی در آنجا وجود ندارد. بنابراین با این شرایط نمیتوان انتظار داشت که در حوزه گردشگری موفق ظاهر شویم تا زمانی که به تامین و تجهیز زیرساخت‌های گردشگری در استان توجه نداشته باشیم.
این دوستدار طبیعت در پایان با تاکید بر اینکه متاسفانه به‌دلیل سهلانگاری مسوولان شاهد از بین رفتن این کلوت‌ها در اطراف دلوار هستیم، خاطرنشان کرد: متاسفانه حضور صنعت آلاينده در استان بوشهر با خود پیامدهای تلخ زیستمحیطی به همراه داشته است. بهطوری که امروز به‌دلیل ساخت صنایع و آلایندگیهای ناشی از فعالیت آنها در منطقه عسلویه نه‌تنها زندگی انسانی، بلکه حیات گونههای مختلف گیاهی و حیوانی به خطر افتاده است و اینک در اطراف دلوار هم شوربختانه شاهد نابودی تدریجی کلوت‌ها به‌دلیل حضور پارس شمالی و جاده‌سازی در این منطقه هستیم که متاسفانه هیچکسی هم معترض نابودی کلوت‌ها نیست و آنها همچنان در سکوت یکی پس از دیگری با هستی وداع می‌کنند، گویی که هیچگاه کلوتی وجود نداشته است، این در حالی است که اگر مسوولان میراث فرهنگی به کلوت‌ها و اهمیت آن واقف شوند، پی میبرند که آنها در درآمدزایی میتوانند موثرتر از صنعت ظاهر شوند، چون نفت و گاز روزی تمام می‌شود اما کلوت‌ها در صورت رسیدگی و توجه هیچگاه پایان نمیپذیرند.
یک عضو موسسه حامیان محیط زیست کشور نیز در خصوص کلوت‌ها به بامداد جنوب گفت: کلوت‌های استان بوشهر در منطقه ساحلی بندر دلوار یکی از شگفتانگیزترین عوارض ژئومورفیک هستند که حاصل عملکرد مشترک فرسایش کاوشی آب و باد غالب چند جهت است. این عوارض ساختار مختلفی بهوجود آورده است که از نظر زیبایی و از لحاظ ناهمواریها در اشکال مختلف بینظیر هستند. این مجموعه‌های منحصر‌به‌فرد چون فاصله زیادی با ساحل بکر دریا ندارند برای مناطق ساحلی بندر دلوار ارزشمند و حائز اهمیت هستند. محمد نعمتی در ادامه با تاکید بر اینکه تبدیل کردن این پدیده‌های نادر خدادادی به جاذبه‌های گردشگری ما را به سمت توسعه پایدار سوق میدهد، افزود: بوم گردشگری بر پایه مشارکت و ایجاد فرصت اقتصادی برای مردم محلی (مردمی که درون و یا پیرامون مقصد گردشگری زندگی می‌کنند) استوار است و در واقع باید ابزاری یاشد برای حفاظت و بالا بردن سطح کیفی جامعه محلی.
وی در ادامه با اشاره به اینکه با توسعه فعالیت‌های گردشگری و فراهم آوردن زیرساخت‌های این حوزه، زمینه برای ایجاد اشتغال فراهم می‌شود، تاکید کرد: در دنیای کنونی کشورهایی که در عرصه جذب توریست موفق بودند، مثلا اگر معدن طلایی ذخایر آن به اتمام رسید آن معدن متروکه را به یک جاذبه گردشگری تبدیل می‌کنند. جالب اینجاست که هیچ‌وقت طلای این نوع تفکر تمام نخواهد شد اما نفت به‌زودی تمام خواهد شد، بنابراین برای درآمد کشور، کارشناسان و مدیران حوزه گردشگری باید صنعت گرشدگری را شکوفا سازند.
نعمتی در ادامه با بیان اینکه اگر در مورد اکوتوریسم توجه و مطالعه شود، از لحاظ جغرافیایی ضلع شرقی بندر دلوار پتانسیل و گزینه خوبی برای ساخت اقامتگاه بومگردی یا یک هاستل کلوت است، گفت: کلوتهایی بهنام کلوت «بوجیر» و کلوت «کلات دوسری» پیشینه تاریخی دارند؛ کلوت بوجیر به‌عنوان پناهگاه اول و کلوت دوسری به‌عنوان پناهگاه دوم در جنگ مبارزان جنوب با استعمار پیر (انگلستان) استفاده می‌شده است که این دو کلات زیبا سال 1915 میلادی میزبان سردار جنوب رئیسعلی دلواری یاران و خاندان وی بوده است.
این عضو موسسه حامیان محیط زیست کور در پایان با بیان اینکه متاسفانه تهدیداتی که کلوت‌ها را به خطر انداخته، توسعه صنعت پتروشیمی‌ها و جادهسازیهاست، خاطرنشان کرد: به‌تازگی به خاطر ساخت جاده محور بوشهر-دیّر آسیب‌های جبران‌ناپذیری به این منطقه وارد شده است و متاسفانه به واسطه احداث این جاده تاکنون چندین کلوت کاملا ویران شده و دیگر هیچ اثری از آنها باقی نمانده که همین امر بهتدریج باعث نابودی صنعت گردشگری شده و تخریب زیست‌بوم این مناطق را به همراه خواهد داشت.
در پایان، نعمتی متنی را از زبان کلوتی که بهعلت قرار گرفتن در مسیر جاده بوشهر-دیّر به‌طور کامل از بین رفته، در اختیار ما قرار داد که به این شرح است: «سال‌ها در تلاطم روزگار از هر سمتي مورد هجوم باد، آب، خاك و... قرار گرفتم ولي دوام آوردم، نشكستم، برعكس زيباتر شدم و شكل گرفتم و تشويق شدم بمانم ولي دست قضا و قدر مرا در مسير جاده‌اي قرار داد كه انسان‌هاي بي‌رحم قصد ويراني مرا گرفتند و ديگر مرگم فرا رسيد، انگار هرگز نبودم».
پربازدید ها