میدان گازی فرزادب اولینبار در سال 2008 بهوسیله شرکت هندی اوانجیسی کشف شد و پس از آن مذاکره با این شرکت برای گرفتن حق توسعه میدان گازی فرزادب آغاز شد. با این حال، این شرکت هندی بهدلایلی نظیر تحریمهای بینالمللی نتوانست برای توسعه این میدان به ایران بیاید و برای مدت طولانی این مذاکرات متوقف شد تا اینکه پس از امضای برجام و رفع تحریمهای بینالمللی مذاکرات شرکت اوانجیسی با ایران از سر گرفته شد. در این مدت، مذاکرات وزارت نفت ایران با طرف هندی، فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشت و با وجود عزم دو طرف برای توافق در واگذاری طرح توسعه این میدان به طرف هندی، این مساله هیچگاه جامه عمل به خود نپوشید.
در مدت دو سال اخیر، طرف هندی بارها پیشنهاد خود را برای جلب توجه ایران اصلاح کرد اما هربار با مخالفت بیژن زنگنه، روبهرو شد. وزیر نفت ایران در اینباره اعلام کرد که پیشنهادهای طرف هندی جذابیت لازم برای کشاندن ایران پای میز مذاکره ندارد و این پیشنهادها یکی پس از دیگری رد شد. در این بین، زنگنه برای ترغیب و یا تهدید طرف هندی، از مذاکره با شرکتهای اروپایی نظیر گازپروم روسیه نیز خبر داد که نتیجه آن مقابله به مثل هندیها و تصمیم آنها به کاهش خرید نفت از ایران بود.
در این زمینه، مدیر شرکت اوانجیسی ویدش در مصاحبهای با رویترز اعلام کرده بود که این شرکت قصد داشته تنها در بخش بالادستی این میدان فعالیت کند اما این خلاف خواسته طرف ایرانی بوده است. انکی ورما با بیان اینکه درخواست ایران، فعالیت همزمان شرکت ویدش در صنایع بالادستی و پاییندستی این میدان است، افزود: ما پیشنهادمان را افزایش دادیم و به ۱۱ میلیارد دلار رساندیم و قیمت گاز را هم به شاخصهای بینالمللی مرتبط کردیم. این در حالی است که قبلا پیشنهادی پنج میلیارد دلاری برای توسعه فرزاد ب ارائه کرده بودیم.
به گفته ورما، بر اساس شرایط قراردادهای جدید، ایران از هند میخواهد برای مدت ۲۰ سال در این میدان فعالیت کند و متعهد شود که برای مدت ۲۵ سال با قیمتی بالاتر از قیمت پیشنهادی اوانجیسی ویدش گاز این میدان را خریداری کند. ضمن اینکه در قراردادهای قبلی بیع متقابل ایران، نرخ بازگشت سرمایه ۱۸ درصدی برای سرمایهگذاران تضمین شده بود اما برآوردهای ما نشان میدهد که بر اساس قراردادهای جدید، نرخ بازگشت سرمایه ما پایین و یکرقمی خواهد بود و در این صورت توجیهی برای پذیرش ریسک سرمایهگذاری و تولید وجود ندارد.
در این زمینه، آخرین خبرها حاکی از آن است که شرکت هندی توجه خود را روی خرید سهام در داراییهای نفت و گاز خارج از هند متمرکز ساخته تا بعد از تاخیر ایران در واگذاری حق توسعه میدان فرزادب به این شرکت، اهداف تولید گاز خود را تامین کند.
از طرف دیگر، وزیر نفت ایران نیز از مذاکرات خود با شرکت روسی گازپروم خبر داد تا احتمال پایان همکاری طرف هندی برای توسعه میدان گازی فرزادب بیش از همیشه قوت یابد.
بیژن زنگنه با بیان اینکه مذاکره با گازپروم برای توسعه میدانهای گازی کیش، فرزاد آ و ب و میدان پارس شمالی ادامه دارد، گفت: این شرکت از ما زمان بیشتری برای ارائه نتایج مطالعات خود خواست و ما این زمان را به آنها دادیم.
بیژن زنگنه در مراسم معرفی قائممقام جدید وزارت نفت و مدیرعامل جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی در مورد تفاهمنامهای که بین وزارت نفت و شرکت گازپروم امضا شد، تصریح کرد: این تفاهمنامه ادامه دارد و این شرکت فرصت بیشتری از وزارت نفت درخواست کرد که ما این فرصت را به آنها دادیم. شرکت گازپروم در حال مطالعه میدانهای گازی کیش، فرزاد آ و ب و میدان پارس شمالی است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا همکاری با شرکتهای روسیه بهصورت تجارت محصول خواهد بود یا خیر، خاطرنشان کرد: در آینده اگر این شرکتها میدانهای ما را به تولید برسانند، میتوانند بخشی را بهصورت کالا یعنی نفت تحویل بگیرند. وزیر نفت در مورد بازگشایی دفتر توتال در واشنگتن نیز گفت: این خبر را شنیدهام.
زنگنه در ادامه با اشاره به وضعیت چاههای نفت در دریای خزر، یادآور شد: هیچکس در قسمت عمیق خزر کاری را شروع نکرده که بخشی از آن بهدلیل اختلاف و بخشی دیگر بهدلیل اکتشاف است. برای توسعه نفت خزر بهتازگی سه تفاهمنامه با لوک اویل، روسنفت و یک شرکت نروژی امضا کردهایم. کار در دریای خزر بسیار گران و زمانبر است. تجهیزات در دریای خزر کم است و هر اقدامی که بخواهد صورت بگیرد باید در خود خزر ساخته شود. از سوی دیگر اختلافی هم بر سر مناطق حفاری وجود دارد.
آتش رگ سفید 1/5ماه دیگر خاموش میشود
وزیر نفت در ادامه با اشاره به آتشسوزی در چاه حفاری رگ سفید، تاکید کرد: برای مهار آتش در رگ سفید از دو مسیر بالا و پایین تلاش میشود. از مسیر پایین باید دو چاه حفر شود که اقدامات آن باید فراهم شود. ابتدا باید مکان حفر چاه آماده شود و سپس دکل در آنجا قرار بگیرد. پیشبینی میشود این آتش حدود یک ماه و نیم آینده خاموش شود و برای خاموشی آن فقط نیروهای داخلی فعالیت میکنند و به اندازه کافی تجربه دارند.
زنگنه در مورد خسارت آتشسوزیهای رگ سفید و پالایشگاه تهران، توضیح داد: در رگ سفید فقط دکل آسیب دیده و مقداری هم نفت میسوزد. پالایشگاه تهران هم بهجز جان باختن همکاران که خسارت غیر قابل جبرانی است، خسارت مالی قابل توجهی نداشته است.
وی با اشاره به امضای چهار تفاهمنامه با شرکتهای روسی، بیان کرد که این تعاملات بینالمللی، یک جانبهگرایی امریکا را تحت فشار قرار میدهد.
زنگنه در پایان با اشاره به امضای تفاهمنامه با توتال نیز گفت: توتال کار خود را آغاز کرده است.