زلزله بم، درس‌هایی که نگرفتیم
امروز سالروز زلزله بم است، خسارت‌بارترین زلزله‌ای که ایران در طول تاریخ به‌خود دیده است. زلزله‌ای که پس از زلزله‌های بوئین‌زهرا، طبس، رودبار و منجیل در سلسله تاریخی خود هزاران شهروند بمی را در دل خاک فرو برد و...
کد خبر: ۶۵۱۷
تاریخ: ۰۵ دی ۱۳۹۵ - ۱۳:۲۵
کریم جعفری:
امروز سالروز زلزله بم است، خسارت‌بارترین زلزله‌ای که ایران در طول تاریخ به‌خود دیده است. زلزله‌ای که پس از زلزله‌های بوئین‌زهرا، طبس، رودبار و منجیل در سلسله تاریخی خود هزاران شهروند بمی را در دل خاک فرو برد و تاریخی سیاه از این منطقه را برای آیندگان نوشت و در عبارتی، رشد جمعیت جهان با این تلفات سهمگین برای چند ساعت متوقف شد.
بالغ از 32هزار شهروند در این حادثه جان باختند، به همین تعداد زخمی شده و همین اندازه هم که زنده و سالم بودند، آواره شدند. پس از گذشت 13 سال هنوز هم تن بم از این حادثه دردمند است و به‌نظر می‌رسد خاطره این زلزله برای نسل‌ها در تاریخ شفاهی مردم این منطقه به‌عنوان روز سیاه نقل شود. اما بشر با تمام علمی که دارد، هنوز هم در یافتن زمان دقیق زلزله ناتوان است، اما این ناتوانی باعث نشده تا نتواند خود را برای مقابله با پیامدهای آن آماده کند.
کشور ما روی کمربند زلزله قرار دارد. کافی است نگاهی به سایت موسسه لرزه‌نگاری کشور داشته باشید تا متوجه زلزله‌های ریزی که روزانه مناطق مختلف کشور را می‌لرزاند، بشوید. این آگاهی البته باعث نشده تا ایرانی‌های آینده‌نگر بخواهند درس بگیرند. شهر بم صدها سال پیش و پس از زمین‌لرزه‌ای بزرگ که باعث شد سفره آب زیرزمینی این منطقه به سطح برسد، شکل گرفت و زلزله‌ای دوباره آن را به قعر زمین برد. همه می‌دانستند که بم روی گسل قرار دارد، آن هم آسیب‌پذیرترین بخش آن که شامل خانه‌های کاه‌گلی و قدیمی بود. اما در طول سال‌هایی که علم این گسل را کشف کرده بود، هیج تلاشی نشد که به مردم این شهر آموزش داده شود که ساختمان‌هایشان باید در مقابل زلزله مقاوم باشد یا آنکه در موقع وقوع این پدیده باید چه کرد، هر چند ساعتی که زلزله سررسید، هیچ راه فراری برای مردمی که خواب بودند، نبود.
با این حال، به‌نظر می‌رسد که مسوولان کشور ما هنوز هم از زلزله بم و دیگر زلزله‌ها درس نگرفته‌اند. شهرهای بسیاری بر روی گسل‌های بسیار خطرناک قرار دارند که هر یک از آنها در صورت جنبشی کوچک می‌تواند زیانی بزرگ را به‌وجود آورند. زلزله بم تنها 6.5 ریشتر قدرت داشت و این عدد چندان بزرگ نیست، اما در جایی مانند بم که ساختمان‌ها استحکام ندارد، می‌تواند منجر به فاجعه‌ای بزرگ شود.
چند سال پیش در سراوان یکی از قوی‌ترین و بزرگ‌ترین زلزله‌های تاریخ ایران روی داد، زلزله‌ای که قدرت آن را تا 7.8 ریشتر ذکر کرده‌اند و در کویت تا دهلی‌نو و حتی شیراز هم احساس شد. این زلزله به دلیل آنکه در منطقه‌ای بیابانی روی داد، تلفاتی در پی نداشت اما در سال 1357 زمین‌لرزه‌ای با همین قدرت در طبس روی داد که 15هزار نفر را به کام مرگ برد.
در کشور ده‌ها هزار منزل مسکونی همچنان با ابتدایی‌ترین مصالح ساخته شده‌اند و با کوچک‌ترین لرزش زمین از هم فرومی‌پاشند. در دشتستان در سال 1392 زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 5.6 ریشتر روی داد که باز هم تلفات مالی و جانی در پی داشت و این نشان می‌دهد که باید فکری برای ساعت‌های بعد از زلزله کرد. ضروری بودن آموزش و همچنین ضرورت همگانی کردن این آموزش‌ها به همراه استحکام ساختمان‌ها در همه مناطق و استفاده از دانش روز در حوزه‌های ساختمانی ابتدایی‌ترین راهکارها برای کاهش خسارت‌های زلزله است.
امروز سالروز زلزله بم است، خسارت‌بارترین زلزله‌ای که ایران در طول تاریخ به‌خود دیده است. زلزله‌ای که پس از زلزله‌های بوئین‌زهرا، طبس، رودبار و منجیل در سلسله تاریخی خود هزاران شهروند بمی را در دل خاک فرو برد و تاریخی سیاه از این منطقه را برای آیندگان نوشت و در عبارتی، رشد جمعیت جهان با این تلفات سهمگین برای چند ساعت متوقف شد.
بالغ از 32هزار شهروند در این حادثه جان باختند، به همین تعداد زخمی شده و همین اندازه هم که زنده و سالم بودند، آواره شدند. پس از گذشت 13 سال هنوز هم تن بم از این حادثه دردمند است و به‌نظر می‌رسد خاطره این زلزله برای نسل‌ها در تاریخ شفاهی مردم این منطقه به‌عنوان روز سیاه نقل شود. اما بشر با تمام علمی که دارد، هنوز هم در یافتن زمان دقیق زلزله ناتوان است، اما این ناتوانی باعث نشده تا نتواند خود را برای مقابله با پیامدهای آن آماده کند.
کشور ما روی کمربند زلزله قرار دارد. کافی است نگاهی به سایت موسسه لرزه‌نگاری کشور داشته باشید تا متوجه زلزله‌های ریزی که روزانه مناطق مختلف کشور را می‌لرزاند، بشوید. این آگاهی البته باعث نشده تا ایرانی‌های آینده‌نگر بخواهند درس بگیرند. شهر بم صدها سال پیش و پس از زمین‌لرزه‌ای بزرگ که باعث شد سفره آب زیرزمینی این منطقه به سطح برسد، شکل گرفت و زلزله‌ای دوباره آن را به قعر زمین برد. همه می‌دانستند که بم روی گسل قرار دارد، آن هم آسیب‌پذیرترین بخش آن که شامل خانه‌های کاه‌گلی و قدیمی بود. اما در طول سال‌هایی که علم این گسل را کشف کرده بود، هیج تلاشی نشد که به مردم این شهر آموزش داده شود که ساختمان‌هایشان باید در مقابل زلزله مقاوم باشد یا آنکه در موقع وقوع این پدیده باید چه کرد، هر چند ساعتی که زلزله سررسید، هیچ راه فراری برای مردمی که خواب بودند، نبود.
با این حال، به‌نظر می‌رسد که مسوولان کشور ما هنوز هم از زلزله بم و دیگر زلزله‌ها درس نگرفته‌اند. شهرهای بسیاری بر روی گسل‌های بسیار خطرناک قرار دارند که هر یک از آنها در صورت جنبشی کوچک می‌تواند زیانی بزرگ را به‌وجود آورند. زلزله بم تنها 6.5 ریشتر قدرت داشت و این عدد چندان بزرگ نیست، اما در جایی مانند بم که ساختمان‌ها استحکام ندارد، می‌تواند منجر به فاجعه‌ای بزرگ شود.
چند سال پیش در سراوان یکی از قوی‌ترین و بزرگ‌ترین زلزله‌های تاریخ ایران روی داد، زلزله‌ای که قدرت آن را تا 7.8 ریشتر ذکر کرده‌اند و در کویت تا دهلی‌نو و حتی شیراز هم احساس شد. این زلزله به دلیل آنکه در منطقه‌ای بیابانی روی داد، تلفاتی در پی نداشت اما در سال 1357 زمین‌لرزه‌ای با همین قدرت در طبس روی داد که 15هزار نفر را به کام مرگ برد.
در کشور ده‌ها هزار منزل مسکونی همچنان با ابتدایی‌ترین مصالح ساخته شده‌اند و با کوچک‌ترین لرزش زمین از هم فرومی‌پاشند. در دشتستان در سال 1392 زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 5.6 ریشتر روی داد که باز هم تلفات مالی و جانی در پی داشت و این نشان می‌دهد که باید فکری برای ساعت‌های بعد از زلزله کرد. ضروری بودن آموزش و همچنین ضرورت همگانی کردن این آموزش‌ها به همراه استحکام ساختمان‌ها در همه مناطق و استفاده از دانش روز در حوزه‌های ساختمانی ابتدایی‌ترین راهکارها برای کاهش خسارت‌های زلزله است.