الهام بهروزی
کتابخانه‌های عمومی یکی از زیرساخت‌های اساسی و بنیادی حوزه کتابخوانی به‌شمار می‌روند که نقش شگرفی را در تامین کتب و منابع مورد نیاز قشر کتابخوان اعم از دانشجو، کودک، نوجوان، نویسنده، پژوهشگر، محقق و ... و همچنین افزایش آگاهی و اطلاعات آن‌ها ایفا می‌کند.
به گزارش ایبنا، بدیهی است استان بوشهر سالیان درازی از داشتن کتابخانه عمومی استاندارد و مجهز بی‌بهره بود تا اینکه در شهریور سال ۹۸ بزرگ‌ترین کتابخانه عمومی استان ام «خلیج فارس» در بوشهر راه‌اندازی شد تا به نیاز بخش اعظمی از جامعه کتابخوان پاسخی درخور داده شود؛ ولی متاسفانه با شیوع یکباره کرونا از اواخر سال ۹۸ در کشور و استان، خدمات این کتابخانه نیز مانند سایر مراکز فرهنگی محدود شد که البته مسئولان این نهاد درصدد برآمدند تا با استفاده از فضای مجازی فعالیت‌ها و خدمات گوناگون خود را از عضوگیری تا برگزاری نشست‌های تخصصی کتابخوانی و... محقق کنند و در این زمینه چنان موفق عمل کرده‌اند که موفق شدند در سال ۹۹ به‌عنوان کتابخانه عمومی برتر کشور در استفاده از فضای مجازی برای خدمات‌رسانی به اعضای خود معرفی شوند. با این اوصاف، این کتابخانه امروز پاتوق فرهنگی مستعدی برای اهالی بوشهر بدل شده است که در طول سال خدمات ارزنده‌ای را در بخش‌های مختلف به اعضای خود ارائه می‌کند.
مسوول کتابخانه عمومی خلیج فارس بوشهر در خصوص بخش‌های مختلف این کتابخانه گفت: این کتابخانه دارای بخش‌های کودک، مخزن، اتاق مطالعه ویژه، نابینایان، آمفی‌تئاتر، مرجع مجازی، کلاس آموزشی، سالن مطالعه مجزا برای آقایان و خانم‌ها، بوشهرشناسی، نشریات و سالن کنفرانس است.
سمانه آذرپرا در ادامه به تعداد منابع و اعضای این کتابخانه بزرگ اشاره و تصریح کرد: در حال حاضر تعداد منابع کتابخانه بالغ بر ۲۱ هزار و 350 نسخه کتاب در بخش‌های کودک، کمک درسی، بریل، گویا و مرجع است. این منابع به‌صورت مستمر از واحد منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور دریافت و در نرم‌افزار سامان وارد می‌شود. تعداد اعضای این کتابخانه هم در حال حاضر، هزار و ۷۰ نفر است.
وی در خصوص چگونگی عضویت افراد در این کتابخانه در ایام کرونا توضیح داد: در ایام تعطیلات کتابخانه در هنگام اوج‌گیری کرونا و پیک‌های پرخطر، ممکن است زمان عضویت سالانه افراد باطل شود که با ارسال پیامک به آن‌ها پایان عضویت‌شان اطلاع داده می‌شود و اینکه برای تمدید عضویت و دریافت کارت جدید به کتابخانه مراجعه کنند. البته نهاد کتابخانه‌های عمومی تمهیداتی اندیشیده است که تمدید عضویت در ایام کرونا به‌صورت آنلاین فعال شده است. البته هر وقت شرایط به لحاظ رنگ‌بندی اعلامی ستاد کرونا، قرمز اعلام شود، کتابخانه تعطیل می‌شود و اعضا می‌توانند پیش‌ثبت‌نام عضویت را به‌صورت الکترونیکی در سامانه انجام دهند.
به گفته آذرپرا، عضویت در کتابخانه برای تمامی قشرها صورت می‌گیرد و هیچ‌گونه محدودیت سنی ندارد. از کودکان تا بزرگسالان می‌توانند به عضویت کتابخانه درآیند و به مدت یک‌ماه کتاب را به امانت دریافت کنند. در واقع، افراد می‌توانند با همراه داشتن مدارک شناسایی، یک قطعه عکس و پرداخت حق عضویت سالانه به مدت یک سال به عضویت کتابخانه درآیند.
مسوول کتابخانه عمومی خلیج فارس بوشهر در ادامه در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه در دوران کرونا نحوه کار کتابخانه و امانت‌دهی کتاب چگونه است، آیا خدمات‌رسانی به‌صورت فیزیکی هم در این ایام صورت می‌گیرد، گفت: مطابق با رنگ‌بندی شهرها کتابخانه فعالیت می‌کند. بدین‌گونه که در شرایط قرمز کتابخانه به‌صورت فیزیک تعطیل است و فعالیت‌هایی همچون تمدید کتاب، پیک کتاب، تمدید عضویت و برنامه‌های فرهنگی در پلتفرم اسکای روم انجام می‌گیرد. در رنگ‌بندی نارنجی کتابخانه به‌صورت دو شیفت فعال است و خدمات در بخش‌های مختلف شامل بخش کودک، امانت، نابینایان و مرجع مجازی و اتاق مطالعه ویژه و سالن مطالعه با 30درصد ظرفیت صورت می‌گیرد.
آذرپرا در خصوص خدمات ویژه این کتابخانه در ایام کرونا تصریح کرد: کتابخانه در این ایام فعالیت‌های جانبی و فرهنگی خود را متوقف نکرده و خدمات خود را در فضای مجازی اینستاگرام، آپارات، کانال بله و اسکای روم ارائه می‌کند. نقد و بررسی کتاب، نشست کتابخوان، قصه‌گویی، برنامه بخش کودک، مرجع مجازی، نابینایان از جمله برنامه‌هایی است که در فضای مجازی به اعضا ارائه می‌شود که با استقبال خیلی خوبی هم مواجه شده است.
وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر اینکه حوزه کودک و نوجوان حوزه حساسی است که با مانوس کردن آن‌ها با کتاب می‌توان گام بزرگی در پرورش نسلی با سواد و مسوولیت‌پذیر برداشت آیا شما در این یکی دو سال برنامه جدی برای کودکان هم داشته‌اید، توضیح داد: خدمات به اعضای کودک به‌صورت حضوری و مجازی از طریق برگزاری دوره قصه‌گویی، نشست کتابخوان، ویژه‌برنامه مناسبتی بزرگداشت و دعوت از نویسندگان کودک و دیدار با بچه‌ها صورت می‌گیرد. همچنین کلاس‌های حضوری مثل قصه‌گویی هفتگی، اوریگامی و آموزش نقاشی به اعضا هم برگزار می‌شود. در این میان، اکنون نشست کتابخوان و نقد و بررسی کتاب به‌صورت مشترک با کتابخانه‌های مختلف کشور از جمله تبریز، ایلام، ارومیه و تهران در حال برگزاری است.
آذرپرا در خصوص تعداد منابع و اعضای کودک کتابخانه عمومی خلیج فارس یادآور شد: در حال حاضر بخش کودک دارای 1800 نسخه کتاب و 430 نفر عضو از مقطع پیش‌دبستانی تا گروه سنی 12 سال را شامل می‌شود. کتاب‌های گروه سنی کودک به تفکیک سن از چهار تا سال‌های پایان دبستان در قفسه قرار داده شده است و کودکان می‌توانند 10 کتاب را به مدت یک ماه به امانت بگیرند. خوشبختانه کودکان به همراه والدینشان در برنامه‌های کتابخانه مثل نشست‌های گوناگون معرفی کتاب، شاهنامه‌خوانی و جمع‌خوانی از صفحات کتاب حضور فعالی دارند.
این مقام مسوول درباره موضوع و محور نشست‌های مجازی و کتابخوانی این کتابخانه گفت: تا به امروز نشست‌های گوناگون با موضوع گرامیداشت هفته دفاع مقدس و کتاب‌های پرخواننده در زمینه دفاع مقدس، دهه ولایت، تیرازیس تا لیان، نسل امید ویژه روز قدس، دانش‌آموز، حجاب و همچنین هفته ملی مبارزه با استعمار با همکاری اعضا، نویسندگان، شاعران، کودکان و کتابخانه‌های گوناگون در سطح کشور برگزار شده است. البته این نشست‌ها بیشتر حول محور بررسی آثار نویسندگان استانی و کتب مناسب برای کودکان می‌چرخد. بايد اشاره كنم كه در دوران پاندمی کرونا، کتابخانه با برگزاری کارگاه‌های مختلف بر بستر اسکای روم با موضوع سواد رسانه، سواد سلامت، مرجع مجازی، سواد اطلاعاتی، آشنایی با صنایع دستی بوشهر، عادت‌های خرد، کتابداری و... برگزار کرده است که این برنامه‌ها در گروه‌های مختلف مجازی و ترویج کتابخوانی اطلاع‌رسانی می‌شود.
مسوول کتابخانه عمومی خلیج فارس تعامل این نهاد را با نویسندگان و ناشران استانی خوب ارزیابی کرد و افزود: خوشبختانه ما با نویسندگان و شاعران بومی در قالب برگزاری نشست‌های نقد و رونمایی کتاب، شرکت در جلسات شعرخوانی، مناسبت‌های مختلف مانند دفاع مقدس، روز شعر، دهه ولایت، دهه کرامت و ویژه‌برنامه‌های ماه محرم تعامل خوبی داریم. همچنین در سال گذشته چالش اهدای کتاب در هفته کتاب صورت گرفت که با مشارکت خوبی از سوی نویسندگان و شاعران استانی و نشرهای «زمزمه‌های روشن» و «حله» برگزار شد، در نهایت 8000 نسخه کتاب از سوی آن‌ها اهدا شد.
وی در پاسخ به این پرسش مبنی بر اینکه کتابخانه خلیج فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین کتابخانه بوشهر، در زمینه منابع تاریخی و جغرافیای استان و خلیج فارس تا چه میزان پاسخگوی نیاز مراجعه‌کنندگان است، توضیح داد: کتابخانه خلیج فارس دارای بخش ویژه‌ای به‌نام استان‌شناسی است که با هدف گردآوری کتب نویسندگان استانی، ناشران بومی و فرهنگ‌شناسی به‌وجود آمده است و در سال گذشته طرح «هر نویسنده، یک کتاب» در کتابخانه اجرا شد که با همکاری ناشران بومی و اطلاع‌رسانی در فضای مجازی توانستیم بالغ بر هزار کتاب برای بخش بوشهرشناسی دریافت کنیم.
آذرپرا در ادامه به اجرای برنامه‌های ادبی، تاریخی و فرهنگی متنوعی به‌منظور بازشناسی، معرفی و توسعه ظرفیت‌های فرهنگی و ادبی استان از سوی کتابخانه خبر داد و افزود: از جمله این برنامه‌های می‌توان به برگزاری کارگاه بوشهرشناسی با هدف معرفی و شناخت تاریخ و هنر بوشهر و معرفی نقاط گردشگری استان بوشهر با هماهنگی تورهای جهانگردی اشاره کرد. همچنین محفل ادبی «آوای دریا» که اختصاص به شعرخوانی و شعرسرایی دارد با حضور روشندلان بخش نابینایان کتابخانه نیز در حال برگزاری است.
مسوول کتابخانه عمومی خلیج فارس در پاسخ به این سوال که آيا مشارکت اعضا در برنامه‌های مجازی کتابخانه در ایام کرونا تاکنون رضایت‌بخش بوده است، گفت: در ابتدا پذیرش فضای مجازی و ارتباط برقرارکردن برای اعضا سخت بود؛ ولی رفته‌رفته با کارکردن با فضایی مثل اسکای روم آشنا شدند و توانستند ارتباط خوبی برقرار کنند تا جایی که کتابخانه خلیج فارس در سال گذشته به‌عنوان کتابخانه فعال از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در فضای مجازی برگزیده شد. همچنین امسال هم فاطمه دارابی از باشگاه کتابخوانی خلیج فارس بوشهر به‌عنوان نفر اول بخش معرفی کتاب در پنجمین دوره جام باشگاه کتابخوانی کشور انتخاب شدند.
به گفته وی، با وجود اینکه دو سال از راه‌اندازی کتابخانه خلیج فارس به‌عنوان بزرگ‌ترین و مجهزترین کتابخانه عمومی استان بوشهر می‌گذرد، با ورود ویروس کرونا در شرایط قرمز چندین‌ماه در سال تعطیل بوده است؛ ولی با همه این شرایط، دوباره افراد به کتابخانه مراجعه می‌کنند و کتابخانه بین مردم شناخته شده است. خوشبختانه کتابخانه خلیج فارس این ظرفیت را دارد که به‌عنوان مرکز فرهنگی و مرجع ترویج فرهنگ کتابخوانی در سطح استان مطرح شود و مورد توجه بیشتر مسئولان قرار گیرد. نویسندگان و فرهیختگان بومی می‌توانند نقد و رونمایی کتاب و آثار خود را در کتابخانه برگزار کنند و کتابخانه به عنوان پایگاه فرهنگی برای کودکان، نوجوانان و جوانان درآید.
مسوول کتابخانه عمومی خلیج فارس در پایان یادآور شد: با توجه به اینکه کتابخانه دارای بخش‌های متنوع و گوناگون و مطابق با گروه سنی مختلف است، هم‌استانی‌ها می‌توانند با مراجعه به سایر بخش‌های آن مثل بخش کودک، نابینایان، اسناد و نسخ خطی و مرجع مجازی و از خدمات این کتابخانه بهره‌مند شوند. همچنین می‌توانند برای ارتقای کتابخانه و رسیدن به سند افق 1404 با مطالعه کتاب، نشریه، دانلود مقاله و دریافت کتاب بریل و گویا از خدمات کتابخانه بهره کافی را ببرند.
پربازدید ها