
حسین قاسمی
این روزها همه با نگاه به صفحه گوشیهای خود بهصورت لحظهای قیمت سکه، طلا، ارز و همه کالاهای دیگر را رصد میکنند و از اینکه وضعیت کشور به این صورت درآمده همه شوکه هستند. در حالی که در دوره شیخ حسن روحانی نرخ دلار از 3600 تومان به 32 هزار تومان رسید و افزایش 9 برابری را تجربه کرد، مسوولان دولت فعلی مدعی هستند افزایش 13 هزار تومانی نرخ ارز فقط 30درصد افزایش را نشان میدهد! بهنظر آنها اگر نرخ دلار شد 270 هزار تومان، آن وقت تازه به دولت دوازدهم خواهند رسید!.
این قیاس مع الفارق در حالی صورت میگیرد که رسانههای نزدیک به دولت همپای مسوولان دولتی که اظهاراتشان به شکل کامل متناقض است در حال ماستمالی کردن دلایل سقوط رسال هستند و در این زمینه هر روز خبرها، تحلیلها و گزارشهای مختلفی را منتشر میکنند. تازهترین این هنرنمایی توسط خبرگزاری دولتی ایرنا صورت گرفته است. آنچه در ادامه میخوانید بخشی از این گزارش است:
طی ساعات گذشته خبری مبنی بر «عبور قیمت دلار از مرز ۴۲ هزار تومان» در رسانههای ضدانقلاب منتشر شد. انتشار این خبر در حالی است که امروز تمامی بازارهای کشور تعطیل بوده و هیچ بازاری برای معامله ارز وجود ندارد که بتوان از قیمتهای آن، نرخ واقعی بازار را بهدست آورد. با این حال کانالهای بدون هویت در فضای مجازی هر لحظه مشغول قیمتسازی برای دلار هستند؛ موضوعی که نشان میدهد قیمتهای اعلامی در این کانالها به هیچ عنوان برآمده از واقعیتهای بازار نیست.
قیمتسازی برای دلار حتی در ساعات نیمهشب
اعلام قیمت دلار در روز تعطیلی بازارها البته تنها سند اثبات دروغ بودن قیمتهای اعلامی کانالهای مجازی نیست. اعلام پیشاپیش قیمت ارز در ساعات و روزهای آینده، اعلام قیمت در ساعاتی از نیمهشب که نهتنها بازارهای ایران، بلکه بازارهای عراق، افغانستان، ترکیه و امارات بهعنوان بازارهای برونمرزی ارز در تعطیلی کامل بهسر میبرند از دیگر شواهد دروغین بودن قیمتهای اعلامی این کانالهاست. با این حال بخشی از جامعه تحت تاثیر قیمتهای اعلامی این کانالها و همچنین پیشبینیهای فضایی آنها از نرخ ارز در آینده نزدیک اقدام به سرمایهگذاری پرخطر در ارز میکنند.
نگاهی به قیمتهای اعلامی در این کانالهای بیهویت نشان میدهد قیمتهای این کانالها همواره با اختلاف محسوسی بالاتر از نرخ بازار آزاد است. با توجه به سهولت کسب اطلاع از قیمتهای بازار آزاد، اعلام قیمتهای بالاتر در کانالهای بیهویت مجازی به وضوح از انگیزه التهابآفرینی این کانالها خبر میدهد.
برخورد ضابطان قضائی
رئیس کل دادگستری استان تهران روز پنجشبه از برخورد ضابطان قضائی با سه گروه از فعالان ارزی تحت عنوان اخلالگران بازار ارز خبر داد. علی القاصیمهر در حاشیه تفاهمنامه سهجانبه همکاری متقابل قوه قضائیه، مرکز اطلاعات مالی و ضابطان دادگستری در اجرای تکالیف و قوانین مبارزه با پولشویی و تامین مالی تروریسم درباره آنچه برخورد با اخلالگران ارزی خوانده میشود، گفت: حسب درخواستهای مجریان دستگاه قضائی با سه گروه تحت این عنوان برخورد میکند.
شناسایی و مسدودسازی ۲۳۰۰ حساب بانکی
وزارت اطلاعات نیز چندی پیش همزمان با افزایش اقدامات سودجویانه برخی شبکههای دلالی در افزایش کاذب تقاضا در بازار ارز و ایجاد جو ملتهب اقتصادی در چند روز گذشته در اطلاعیهای اعلام کرد: سربازان گمنام امام زمان (عج) با اقدامات اطلاعاتی خود ضمن شناسایی فعالان غیرمجاز بازار ارز، حساب بانکی بیش از ۲۳۰۰ نفر از این افراد را مسدود و پیگیری قضائی اعمال مجرمانه آنها را در دستور کار قرار دادهاند. بررسیها نشان میدهد، این افراد برخلاف مقررات و ضوابط اعلامی، اقدام به خرید و فروش غیرمجاز ارز در بازار غیررسمی یا معاملات فردایی کرده و از این طریق موجب اخلال در نظام ارزی کشور شدهاند.
رئیس پلیس امنیت اقتصادی تهران بزرگ نیز اخیرا اعلام کرد: ۸۸ نفر از اعضای اتاقهای قیمتگذاری دلار و طلای فردایی، اصناف غیرمجاز و دلالان ارزی در یک ماه اخیر شناسایی و دستگیری شدند. ۱۱ میلیون واحد انواع ارز بهصورت فیزیکی از این شبکه اخلالگران اقتصادی کشف و ضبط شد.
باید از کشورهای دیگر درس گرفت
با این حال یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: برای مدیریت بازار ارز در وهله اول باید سیاستهای اقتصادی درستی پیش گرفته شود که در این مسیر میتوان از الگوی کشورهای موفق در مدیریت بازار ارز استفاده کرد.
اصغر سلیمی در گفتوگو با ایسنا در پاسخ به این پرسش که چرا بهرغم رشد فروش نفت در دولت سیزدهم و بازگشت ارز به کشور، نوسانات در بازار ارز ادامه دارد، تصریح کرد: افزایش نرخ ارز دارای منشا خارجی است. صرفا به تامین ارز باز نمیگردد. تعیین نرخ ارز در دست دولت نیست بلکه کشورهای منطقه نظیر هرات و سلیمانیه در تعیین نرخ ارز نقش دارند.این وضعیت سبب میشود قیمت ارز از دست بانک مرکزی خارج شود. برای مدیریت این بازار در وهله اول ما باید بتوانیم پشتوانه اقتصادی کشور را تقویت کنیم. اقتصاد کشور باید بهبود پیدا کند. ما نیازمند سیاستهای صحیح اقتصادی هستیم. از سوی دیگر برای مدیریت بازار ارز باید از الگوی سایر کشورها استفاده کنیم. کشور روسیه نیز با تحریم روبهرو شد و بازار ارز این کشور نیز متلاطم شد، اما با برنامهریزی جامع و کامل توانستند بازار ارز خود را مدیریت کرده و حتی امروز نسبت به قبل از تحریمها نیز وضعیت بهتری دارند.
به گفته وی، بنده معتقدم کشور ما نیز باید از تجربه موفق سایر کشورها برای مدیریت بازار ارز استفاده کند. افزایش نرخ ارز بر روی تمام حوزهها تاثیر میگذارد. بهدنبال افزایش نرخ ارز همه کالاها گران میشود و از همه مهمتر اجناسی که گران میشود بعد از کاهش نرخ ارز تغییری در قیمت آنها اتفاق نمیافتد. همه چی با ارز گران میشود، اما با کاهش قیمت ارز پایین نمیآید. مدیریت ارزی در کشور غلط است. باید از الگوهای صحیح اقتصادی در این حوزه استفاده شود. امروز میبینیم قیمت خودرو گران شده است و وزیر صمت علت آن را به قیمت دلار نسبت میدهد در حالی که گفته میشود خودرو تولید داخل است. این اقدامات هیچ توجیهی ندارد. سیاستهای غلط اقتصادی است که باید اصلاح شود.
با این حال تا زمانی که شائبه فروش ارز به قیمت بالاتر توسط دولت برای تامین کسری بودجه وجود دارد، تا زمانی که شایعه افزایش نرخ تورم در کشور شنیده میشود و تا زمانی که دولت نتواند سازوکار درستی بر عرضه و تقاضا در کشور داشته باشد وضعیت به همین شکل باقی خواهد ماند. سیاستهای اقتصادی دولت شاید در وهله اول درست بهنظر برسد، اما وقتی ماجرا را بهصورت کلان نگاه میکنیم از نبود هماهنگی میان ارکان اقتصادی دولت به شکل عجیبی باخبر میشویم که انگار نمیدانند باید چه هدف یا اهدافی را دنبال کنند.