الهام بهروزی

دولت سیزدهم با رویکردی اصلاحی و زیرساختی در حوزه فرهنگ و هنر در تلاش بود تا ضمن فراهم کردن فضایی استاندارد و باکیفیت، نسلی نویی از هنرمندان متعهد و وطن‌پرست و دیندار را پرورش دهد. در این راستا، با نگاهی تحولی در پی به‌راه انداختن نهضتی بود که هنر و ادبیات متعهد در جامعه بسط و گسترش داده شود.

بی‌شک تحقق این مهم در گروی وجود زیرساخت‌های فرهنگی هنری مجهز و ساختار فرهنگی استواری بود که خلأ آن در بسیاری از مناطق کشور احساس می‌شد. بسیاری از شهرهای کشور از داشتن مجتمع‌های فرهنگی هنری استاندارد و به‌روز بی‌بهره بودند. اغلب این مجتمع‌ها یا در حال ساخت یا فرسوده شده بودند و این کار دولت سیزدهم را دشوار کرده بود؛ چراکه بسیاری از این پروژه‌ها میراث ناتمام دولت‌های قبلی بودند که بایستی تکمیل یا تجهیز می‌شدند، آن هم با سهم اندک فرهنگ از بودجه کشور!

با این حال، دولت سیزدهم با نگاه تحولی که در حوزه فرهنگ داشت، به تکمیل و تجهیز و بازسازی بیشتر مجتمع‌های فرهنگی هنری و دیگر مراکز فرهنگی نظیر کتابخانه‌های عمومی، سینماها و پلاتوها روی آورد. البته در برخی از استان‌ها فرایند تجهیز و بازسازی بسیاری از این مراکز پرشتاب پیش رفت و به بهره‌برداری رسیدند و در برخی از استان‌ها پروسه بازسازی یا ساخت مراکز فوق کندتر پیش رفت و همچنان در حال ساخت و به‌روزرسانی باقی ماندند.

یکی از استان‌هایی که در این دولت در ساخت و بازسازی پروژه‌های فرهنگی هنری با کندی پیش رفت، استان بوشهر است. در این استان، پروژه‌های فرهنگی هنری متعددی وجود دارد که همچنان از دولت دوازدهم و بعد سیزدهم در حال ساخت هستند، همین زمان‌بر شدن این پروژه به خودی خودی ساخت آن‌ها را با توجه به تحریم‌های جدید و تورم و گرانی‌های سرسام‌آور بسیار پرهزینه کرده است و همین امر، موجب شده که اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی که متولی ساخت بسیاری از این مراکز است، با بودجه عمرانی بسیار ناچیزی که سالانه از محل بودجه ملی و استانی بدان تخصیص داده می‌شود، به صورت قطره‌چکانی برای ساخت آن‌ها اقدام کند.

مهم‌ترین پروژه‌های فرهنگی هنری که در استان بوشهر کلنگ آن‌ها در دولت احمدی‌نژاد به زمین نشسته و در دولت‌های روحانی و رئیسی در حال ساخت بوده‌اند و هر بار بهره‌برداری از آن‌ها به زمان آتی موکول شده، می‌توان به مجتمع‌های فرهنگی هنری عسلویه، آبپخش، شبانکاره، سعدآباد و دلوار اشاره کرد که در این میان، مجتمع فرهنگی هنری عسلویه با رشد فیزیکی بیش از 80 درصد بخت بیشتری برای گذر از مرحله پایانی کار که همان نازک‌کاری است، در سال جاری دارد. این مجتمع بزرگ که در مهد تمدن صنعتی ایران در زیربنایی معادل با ۴۸۱۵ مترمربع جانمایی و ساخته شده، می‌تواند نقش شگرفی را در پویایی و جریان‌سازی فرهنگی در این منطقه صنعتی ایفا کند.

شوربختانه با وجود اینکه صنایع نفت و گاز بسیار سودده و بزرگی در جوار این مجتمع فرهنگی هنری مستقر هستند اما کمترین حمایت را از ساخت این مجتمع مهم و فرهنگ‌محور داشته‌اند. البته در دولت رئیسی، بخش‌هایی از پروژه به‌دلیل استفاده از مصالح بی‌کیفیت و ناایمن، مورد بازسازی قرار گرفته و استحکام‌بخشی شده و همین امر، به خودی خود پروسه ساخت آن را طولانی‌تر کرده است.  

دیگر مجتمع‌های فرهنگی هنری ناتمام در این استان، مجتمع‌های فرهنگی هنری آبپخش، سعدآباد و شبانکاره هستند که این مناطق جمعیت قابل‌توجهی از جوانان و هنرمندان هم‌استانی را در خود جای داده‌اند اما با وجود این، ساخت این مجتمع‌ها نیز به‌دلیل تامین نشدن اعتبار لازم، در هر دولت به تعویق افتاده است. در این میان، سال گذشته، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که با دعوت ابراهیم رضایی، نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی پس از پایان آیین بزرگداشت شهید صادق گنجی در برازجان، از این پروژه‌های ناتمام در بخش‌های این شهرستان بازدید کرد، همان‌جا اعلام کرد که «تکمیل پروژه‌های مجتمع‌های فرهنگی در شهرهای آبپخش، سعدآباد و شبانکاره از اولویت‌های ما در شهرستان دشتستان است که با تخصیص اعتبارات مورد نیاز تکمیل می‌شوند.» حال باید دید که در دولت آینده، ساخت این پروژه‌ها قوت می‌گیرد یا خیر.

مجتمع فرهنگی هنری دلوار که به‌مانند اغلب مجتمع‌های ذکر شده در بالا کلنگ آن در سال 1388 بر زمین نشسته و اکنون سازه‌های آن در اثر رطوبت بالای هوا رو به فرسودگی و پوسیدگی رفته، دیگر پروژه فرهنگی مهمی است که در دولت سیزدهم بر تکمیل آن تاکید شد. در این راستا، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی که شهریور 1402 برای حضور در آیین بزرگداشت رئیسعلی دلواری (روز ملی مبارزه با استعمار انگلیس) در دلوار حضور یافته و در هوایی شرجی به ایراد سخن پرداخته بود، بر ساخت یک مرکز فرهنگی استاندارد در این شهر حماسی تاکید کرده بود.

پس از آن، احمد لطفی، فرماندار تنگستان از آغاز عملیات اجرایی این پروژه فرهنگی در دلوار خبر داده و بیان کرده «با پیش‌بینی اعتبار در کمیته برنامه‌ریزی سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ و هم از محل حضور وزیر ارشاد اسلامی در کنگره شهید رئیسعلی دلواری منابعی تأمین شده و عملیات اجرایی احداث این مجمع آغاز شده است. نیاز اساسی جامعه فرهنگی و هنری بخش دلوار با تکمیل این پروژه بر آورده خواهد شد.»

از دیگر اتفاقاتی که در دولت سیزدهم در استان بوشهر در حوزه زیرساخت‌های فرهنگی هنری افتاد، می‌توان به تعیین تکلیف مجتمع فرهنگی هنری 9 دی بوشهر با پیگری اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی و هنرمندان باتجربه بوشهری اشاره کرده که این مجتمع فرهنگی هنری که به‌نوعی تنها زیرساخت نسبتا کامل حوزه فرهنگ و هنر استان شناخته می‌شود که در خود تئاتر شهر بوشهر، تالار بزرگ لیان و سالن آمفی‌تئاتر و هنرستان دخترانه فاطمیه را در خود جای داده، برای همیشه از تهدید معارض شخصی رهایی یافت. همچنین با تغییراتی که در مدل واگذاری مجتمع‌های فرهنگی هنری ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان به وجود آمد، این مراکز به نیروهای متخصص اداری واگذار شدند.

افزون بر دراولویت قرار گرفتن ساخت و مدیریت مجتمع‌های فرهنگی هنری، از دیگر اتفاقاتی که در حوزه هنر استان افتاد، تجهیز، به‌روزرسانی و فعال شدن سینما آوینی به عنوان یک سینمای استاندارد در منطقه دو شهر بوشهر پس از تعطیلی مجتمع سینمایی بهمن در منطقه یک به دلیل ناایمن بودن سازه آن بود.

سینما شهید آوینی تا پیش از این تنها در مناسبت‌های خاصی به‌عنوان سینما فعالیت داشت و بیشتر برای برگزاری همایش‌ها، جشنواره‌ها و رویدادهای ارگانی و مناسبتی از آن استفاده می‌شد اما اکنون این سینما با پیگیری‌های صورت‌گرفته با اکران فیلم‌های روز و پرمخاطب میزبان مردم بوشهر شده است و به‌صورت منظم به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

البته قرار بود که در دولت سیزدهم سرنوشت تازه‌ای برای مجتمع سینمایی بهمن رقم بخورد که دیرپاترین سینمای شهر است و چندین سالن را با ظرفیت‌های مختلفی داراست. پیش‌بینی شده بود این مجتمع به یک مرکز تجاری سینمایی با مشارکت بخش خصوصی مبدل شود ولی این مهم در دولت سیزدهم با شهادت آیت‌الله رئیسی و بسته شدن کارنامه این دولت به آینده سپرده شد.

البته همزمان با دولت سیزدهم ساخت پردیس سینمایی بوشهر به همت بخش خصوصی آغاز شد که انتظار می‌رفت تا پایان عمر چهارساله دولت سیزدهم به بهره‌برداری برسد و به هنر هفتم و جامعه سینمای استان جانی دوباره ببخشد اما پایان زودهنگام این دولت، بهره‌برداری آن را به دولت دیگری واگذار کرد.

صدور مجوزهای مختلف برای فعالیت‌های فرهنگی هنری، توسعه موسسات قرآنی، شکل‌گیری گروه‌های سرود و رویدادهای سرودمحور، برپایی جشنواره‌های استانی فجر، جشنواره‌های متعدد هنری و فرهنگی مثل جشنواره‌های خواهربرادری، تئاتر، موسیقی، هنرهای تجسمی و...، شکل‌گیری حلقه‌های مطالعاتی، برگزاری مسابقات کتابخوانی با موضوعات مهم روز مثل «عفاف و حجاب»، ایجاد قرارگاه‌های «زیست عفیفانه»، «نشاط اجتماعی»، «محرومیت‌زدایی از حوزه فرهنگ وهنر»، «بازارپردازی فرهنگی»، اختصاص و اعطای تسهیلات بانکی به هنرمندان و خبرنگاران، برگزاری رویدادهای رسانه‌ای و آموزش جامعه رسانه و... مهم‌ترین برنامه‌های اجراشده در دولت سیزدهم در کشور است. البته این دولت در حوزه کتابخانه‌ها در استان بوشهر عملکرد موثرتری دارد که در گزارش مجزایی بدان‌ پرداخته خواهد شد اما در حوزه فرهنگ و هنر نیز به توسعه زیرساخت‌ها و تکمیل پروژه‌های ناتمام توجه ویژه‌ای داشت که امید می‌رود بیشتر این پروژه‌های در دولت آینده به سرانجام مقصود برسند.