فاطمه محمدعلی‌پور: بوشهر از جمله استان‌هایی است که از طرف مسوولان کشوری، در خط قرمز کم‌آبی قرار گرفته است. خشکسالی‌های پیاپی در سال‌های گذشته باعث شده که این استان همواره با مشکل کمبود آب شیرین مواجه بوده و آب مصرفی خود را از استان‌های مجاور تامین کند.
این بی‌آبی باعث شده که مردم و مسوولان همواره چشم به سفره استان‌های همجوار به‌ویژه فارس و کهگیلویه و بویر‌احمد داشته باشند و در کنار دغدغه بارندگی در استان خود همواره باید استرس بارندگی در این دو استان را نیز داشته باشند. این در حالی است که بوشهر در زمینه کشاورزی جایگاه مناسبی در کشور دارد و افراد زیادی در استان به شغل کشاورزی مشغول هستند.
به گفته کارشناسان، بیش از 90 درصد آب شیرین کشور در بخش کشاورزی مصرف می‌شود؛ اهمیت این موضوع زمانی مشخص می‌شود که به‌دلیل وضعیت آب و هوایی بوشهر تقریبا تمام محصولات کشاورزی که در استان کشت می‌شود آب‌بر هستند. گوجه، هندوانه، طالبی و... از جمله محصولات کشاورزی استان است که کارشناسان از صادرات آنها به‌عنوان صادرات آب مجازی یاد می‌کنند. به‌همین دلیل اصلاح بخش کشاورزی و تجهیز این صنعت به جدیدترین متدهای کشاورزی می‌تواند تا حدود بسیار زیادی مصرف آب در این بخش را کاهش داده و قسمت عظیمی از مشکلات کم‌آبی را حل کند.
در همین راستا، مسوولان کشوری و استانی نیز به‌دنبال راهکارهایی برای حل معضل کم‌آبی هستند. یکی از این راهکارها استفاده از شیوه‌های نوین و پیشرفته گلخانه‌ای در واحدهایی است که از فناوری روز و کنترل عوامل محیطی برخوردار هستند. توسعه گلخانه‌های صنعتی می‌تواند علاوه بر کاهش مصرف آب و افزایش تولید در واحد سطح، راهکار مناسبی برای صادرات محصولات کشاورزی به کشورهای دیگر باشد.
آمارها نشان می‌دهد که سالانه ۹۳۰ میلیون متر مکعب آب در استان مصرف می‌شود که بیش از ۸۷ درصد آن در بخش کشاورزی، ۱۱ درصد در بخش آب شرب و دو درصد نیز در بخش صنعت مصرف می‌شود.
برای مثال، حجم آب مصرفی سطح زیر کشت گوجه‌فرنگی شهرستان دیر بیش از 44 میلیون متر مکعب است در حالی که اگر همین مقدار گوجه‌فرنگی در گلخانه‌های مدرن تولید شود آب مصرفی به کمتر از 9 میلیون متر مکعب خواهد رسید؛ ضمن این‌که بسیاری از خسارات و عوارضی که بر کشت‌های سطحی از جمله آفات و امراض، تگرگ و سرمازدگی و... متصور است می‌تواند تحت کنترل و مدیریت قرار گیرد.
پسابرجام و رونق کشاورزی
کشور ما در سال‌های گذشته به‌علت تحریم‌ها، آن‌طور که باید نتوانست در بخش کشاورزی پیشرفت زیادی داشته باشد اما هم‌اکنون و با برداشته شدن این تحریم‌ها، هیات‌های مختلف تجاری علاقه‌مندی خود را برای حضور در بخش‌های مختلف کشور از جمله بخش کشاورزی اعلام کرده‌اند و این امر فرصت مناسبی در اختیار مسوولان و کشاورزان قرار داده تا با بهره‌گیری از سرمایه‌ها و تکنولوژی‌های روز جهان، به اوضاع کشاورزی کشور سروسامان داده و برای صادرات محصولات خود قدرت رقابتی ایجاد کنند.
ساخت گلخانه‌های هوشمند با همکاری هلند
یکی از این کشورها که خود را برای حضور قدرتمند در بخش کشاورزی ایران آماده می‌کند هلند است. هلند پس از امریکا بزرگ‌ترین صادرکننده محصولات کشاورزی در جهان به‌شمار می‌رود که به‌تازگی در شهرستان جلفا و لرستان در زمینه ساخت گلخانه سرمایه‌گذاری کرده است. بر این اساس، قرار است دو واحد گلخانه فوق پیشرفته و هوشمند در استان لرستان و جلفا در منطقه آزاد ارس با همکاری مشترک شرکت‌های هلندی به‌زودی به بهره‌برداری برسد.
یکی از این گلخانه‌ها در جلفا و در منطقه آزاد ارس به مساحت 50 هکتار ایجاد شده است. این گلخانه شیشه‌ای با ارتفاع 750 سانتیمتر در حال تکمیل است که با استفاده از دوربین و شبکه‌های هوشمند، امکان کنترل از راه دور برای آن فراهم می‌شود.
دیگر پروژه هلندی‌ها در ایران ساخت گلخانه شهرستان لرستان بود که 30 درصد سرمایه‌گذاری آن را بر عهده دارد. همچنین مقرر شده که نخستین محصول تولید شده در این مجتمع در ژانویه 2017 (دی ماه آینده) به کشور روسیه صادر شود که قرارداد صادرات آن نیز با مسکو امضا شده است.
آیا بوشهر برای جذب سرمایه مناسب است؟
در اینجا سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا استان ما ظرفیت‌های لازم برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی را در زمینه تولید محصولات ارگانیک گلخانه‌ای دارد یا خیر؟
از طرف دیگر باید بدانیم که بوشهر با مشکلات کم‌آبی روبه‌روست و به‌طور جدی به سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی گلخانه‌ای نیاز مبرم دارد. البته در سال‌های اخیر با همکاری سازمان جهاد کشاورزی استان، گام‌های خوبی در این راستا برداشته شده است و سطح زیر کشت گلخانه‌ای در بوشهر به میزان قابل توجهی رشد داشته است اما این نکته را نیز نمی‌توان نادیده گرفت که بسیاری از این گلخانه‌ها با تکنولوژی‌های روز دنیا همخوانی نداشته و مدت‌هاست در کشورهای پیشرفته منسوخ شده است.
بنابراین مسوولان استانی باید در زمینه جذب سرمایه‌های خارجی بیشتر بکوشند و نه‌تنها بودجه لازم برای افزایش تعداد گلخانه‌ها و صرفه‌جویی در مصرف منابع محدود آب استان را فراهم کنند بلکه با مشارکت دادن کشورهای صاحب سبک و پیشرو در بخش کشاورزی، پای تکنولوژی‌های روز دنیا را نیز به استان باز کرده و قدرت رقابت‌پذیری کشاورزان بوشهری را در صادرات محصولات ارگانیک بالا ببرند.
شنیده‌ها حاکی از آن است که بوشهر تاکنون در بسیاری از بخش‌ها ازجمله بخش کشاورزی نتوانسته است از کشورهای خارجی جذب سرمایه داشته باشد که لازم است مسوولان مربوط در این زمینه اقدامات لازم را انجام دهند.
تجربه جلفا و لرستان در ساخت گلخانه‌های فوق پیشرفته می‌تواند سرمشقی برای مسوولان استانی باشد تا با تلاش بیشتر در جهت جذب سرمایه و تکنولوژی، شناسایی بازار هدف و بستن قراردادهای فروش، کشاورزی استان را با تحول روبه‌رو کنند.
در این راستا سعی داشتیم تا با مسوولان جهاد کشاورزی استان نیز تماس گرفته و در این زمینه نظرات ایشان را جویا شویم که متاسفانه امکان برقراری ارتباط حاصل نشد.
