بامداد جنوب: اقدامات منطقی، صحیح و با صبر و حوصله ایران در برابر رفتارهای هیجانی، غیرمنطقی، تند و زننده امریکا در مسائل مختلف باعث شده تا منطق ایرانی بر حرف زور طرف امریکایی غلبه کرده و به‌نوعی همه دنیا به این نتیجه برسند که این دولت امریکاست که رفتار غیرمنطقی دارد. همه دنیا با علم به این مساله، همچنان نمی‌توانند برای مقابله با این غیرمنطقی امریکا راهی منطقی پیدا کنند و همواره در این مسیر دچار مشکل شده‌اند که شاید نمونه عینی و عالی آن طرف‌های اروپایی باشند.

اتحادیه اروپا به همراه سه کشور اروپایی عضو برجام در بیانیه‌ای مشترک نسبت به کاهش تعهدات ایران ابراز نگرانی کرده و مدعی شده‌اند که این اقدام به فروپاشی برجام منجر خواهد شد. اروپایی‌ها برای رفع این نگرانی می‌توانند به تعهدات خود در برجام و تعهداتی که بعد از خروج‌ امریکا از برجام داده اند، عمل کنند.

یک سال و چهار ماه پیش در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ ایالات متحده امریکا به طور یکجانبه از برجام خارج شد. و به مرور تحریم های سختی را علیه ایران اعمال کرد. یک روز پس از خروج امریکا از برجام اتحادیه اروپا در بیانیه ای اعلام کرد: «تا زمانی که ایران به اجرای تعهدات هسته‌ای خود ادامه دهد... اتحادیه اروپا به تعهداتش برای اجرای کامل و موثر توافق هسته‌ای پایبند خواهد بود.»

اتحادیه اروپا درآن مقطع اعلام کرد که ساز و کاری ایجاد خواهد کرد تا ایران بتواند با وجود نقض برجام توسط امریکا و تحریم های سخت، نفت خود را بفروشد و اقلام ضروری را دریافت کند. فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قبل از پایان سال ۲۰۱۸ اعلام کرد که سازوکار ویژه اتحادیه اروپا برای تسهیل دادوستد با ایران اجرائی خواهد شد. با وجود این سازوکار ویژه اروپا برای جبران خسارت‌های خروج یکجانبه امریکا از برنامه جامع اقدام مشترک همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. بی‌عملی اروپا در قبال تعهدات برجام و نیز تعهداتی که بعد از خروج امریکا از برجام داده‌اند تاکنون هیچ کدام عملیاتی نشده و همین امر باعث شد ایران از ۱۸ اردیبهشت امسال در سالگرد خروج امریکا از برجام کاهش تعهدات برجامی خود را کلید زد. اکنون پس از اجرای گام سوم و گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، طرف اروپایی در بیانیه ای از کاهش تعهدات ایران ابراز نگرانی کرده است.

در بیانیه مشترک که آلمان، فرانسه، بریتانیا و فدریکا موگرینی، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که روز جمعه ۲۲ شهریور منتشر شد بر نیاز به تلاش‌های دیپلماتیک برای کاستن از تنش‌ها و از سرگیری گفت‌وگوها تاکید شده است.

این بیانیه با ابراز نگرانی عمیق از گزارش اخیر آژانس انرژی اتمی که آماده شدن ایران برای نصب سانتریفوژهای پیشرفته را تائید کرد، از جمهوری اسلامی خواسته است که در تمامی موضوعات مرتبط، از جمله موضوعات پادمان، با آژانس همکاری کند.

این بیانیه در حالی صادر شده است که ایران بارها تاکید کرده که قصد خروج از برجام ندارد و تنها و در صورتی که اروپا به تعهدات خود عمل کند به تعهدات پیشین خود در برجام باز خواهد گشت. نکته‌ای که در قالب تعهد در برابر تعهد از سوی سخنگوی دولت ازآن یاد شد.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه روز ۳۰ مردادماه در یک سخنرانی و جلسه پرسش و پاسخ در موسسه بین‌المللی تحقیقات صلح استکهلم، اعلام کرد که اگر اروپایی‌ها به تعهداتی که برای اجرای برجام به ایران داده‌اند عمل کنند، جمهوری اسلامی هم اقدامات اخیرش برای کاهش پایبندی به برجام را لغو می‌کند.

ظریف در سوئد تاکید کرد که ایران قصد خروج از برجام را ندارد بلکه تنها تعهداتش را آن هم در چارچوب این توافق کاهش داده است. او گفت که اروپا یازده تعهد از جمله در زمینه خرید نفت ایران، سرمایه‌گذاری در ایران و انجام تبادلات مالی و بانکی داده که به آنها عمل نکرده است.

به گزارش خبرگزاری ایرنا، چندی پیش امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه طرحی برای راه‌اندازی خطی اعتباری به مبلغ ۱۵ میلیارد دلار برای ایران پیشنهاد داد که هنوز این طرح به جایی نرسیده است. به تازگی هم اخباری مبنی بر تغییر نظر امریکا منتشرشده و منابع آگاه از احتمال موافقت رئیس‌جمهور امریکا با اعطای خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری به ایران خبر دادند.

پایگاه خبری امریکایی «دیلی‌بیست» در مقاله‌ای به نقل از چهار منبع آگاه نوشت که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا در هفته‌های اخیر نسبت به طرح پاریس برای راه‌اندازی یک خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری با ضمانت پول نفت به ایران، ابراز تمایل کرده است.

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری کشورمان نیز در تماس تلفنی با امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه گفت: در صورتی که توافقات با اروپا نهایی شود، آماده‌ایم به تعهدات برجامی برگردیم و جلسه ایران و ۱+۵ نیز تنها زمانی امکان‌پذیر است که تحریم‌ها برداشته شود.

آنچه روشن است این است که ایران قصد خروج از برجام را ندارد و تنها به‌دنبال حقوق خود و اجرای تعهداتی است که اروپا از یک سال و چهار ماه پیش وعده داده است. اروپا باید بداند که نمی‌تواند بدون عمل به تعهدات خود ایران را وادار کند که آنگونه که می‌خواهد رفتار کند و همانگونه که علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی می‌گوید: «برجام جاده یک طرفه نیست، قرار بود این جاده دو طرفه باشد، اگر قرار است یکطرفه باشد، بی‌شک جمهوری اسلامی ایران هم تصمیمات مقتضی را در زمان مناسب می‌گیرد کما این‌که در سه گام این کار را کرده است».

در هر صورت ابراز نگرانی اروپایی‌ها از کاهش تعهدات برجامی ایران مسموع نیست. این کشورها نخواسته یا نتوانسته‌اند از فرصت بیش از یک ساله ایران به دیپلماسی استفاده کنند و نباید انتظار داشته باشند ایران یک طرفه همه بار و مسوولیت یک توافق بین‌المللی را بر عهده بگیرد. این ابراز نگرانی زمانی موضوعیت داشت که اروپایی‌ها به حداقلی از تعهدات خود عمل می‌کردند. ایران همواره تاکید کرده که درهای دیپلماسی را نبسته است و هرگاه طرف‌های برجام آماده باشند به تعهدات خود عمل کنند ایران هم به نقطه آغاز باز خواهد گشت. نیازی به ابراز نگرانی بلاوجه نیست اقدام عملی عاجل می‌تواند راهکار موثرتری برای رفع این نگرانی باشد.