راضیه علی‌زاده

به مجموعه مهارت‌هایی که به ما اجازه می‌دهند تا با دیگران ارتباط برقرار کنیم، مهارت‌های اجتماعی می‌گویند آن‌ها شامل ارتباط کلامی و غیرکلامی مانند گفتار، حالت چهره و زبان بدن هستند. رشد مهارت‌های اجتماعی کودکان به آنها اجازه می‌دهد ارتباط لذت‌بخش‌تری با هم‌سن‌وسالان خود داشته باشند؛ اما مزایای آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان بیش از این است. بچه‌های که مهارت اجتماعی بیشتری دارند احتمال موفقیت بیشتری هم در جامعه دارند.

خوشبختانه مهارت‌های اجتماعی را می‌توان آموخت. بچه‌هایی که در سن پنج سالگی مهارت‌های (سهیم شدن)، (گوش کردن)، (همکاری کردن) و (پیروی از قواعد) را بهتر بلد هستند در بزرگ‌سالی شانس بیشتری برای رفتن به دانشگاه دارند و همچنین احتمال اینکه آنها در سن ۲۵ سالگی یک شغل تمام‌وقت داشته باشند بیشتر است. هیچ‌وقت برای آموزش مهارت‌های اجتماعی به کودکان و این‌که به بچه‌ها نشان دهیم چطور با افراد دیگر کنار بیایند دیر نیست در این یادداشت مهارت‌های اجتماعی موردنیاز بچه‌ها را یاد بگیرید تا بتوانید این مهارت‌ها را به آنها یاد بدهید میل به سهیم شدن یک خوراکی با یک اسباب‌بازی با دیگر بچه‌ها می‌تواند به آن‌ها در پیدا کردن و نگه‌داشتن دوست کمک کند بچه‌ها در سنین بین سه تا شش سالگی معمولاً در سهیم شدن چیزی که برای آن‌ها هزینه داشته باشد خودخواه هستند؛ بهتر است بچه‌ها را مجبور به سهیم شدن با بچه‌های دیگر نکنید. همچنین سهیم شدن هم باعث می‌شود که بچه‌ها حس خوبی به خودشان داشته باشند. پس تشویق کردن کودکان به سهیم شدن می‌تواند عاملی کلیدی برای تقویت اعتمادبه‌نفس آن‌ها باشد.

بچه‌هایی که همکاری می‌کنند، با دیگران خوش‌رفتارتر هستند و همچنین مشارکت و کمک بیشتری می‌کنند. داشتن مهارت همکاری بالا، برای دوام آوردن در جامعه بسیار ضروری است. کودک شما به همان اندازه که در کلاس درس به مهارت همکاری نیاز دارد، در زمین‌بازی هم نیازمند آن است. همکاری در بزرگ‌سالی هم بسیار مهم است.

گوش کردن فقط به معنی ساکت ماندن نیست؛ بلکه به معنی دریافت کردن کامل چیزی است که فرد مقابل می‌گوید. مهارت شنیدن برای برقرار کردن یک ارتباط مؤثر ضروری است. هر چه باشد میزان یادگیری کودک در مدرسه به میزان مهارت او در شنیدن حرف‌های معلم بستگی دارد. درک مفاهیم، نت‌برداری و فکر کردن در مورد کلام معلم، با ورود کودک به مقاطع تحصیلی بالاتر پراهمیت‌تر خواهد شد. بچه‌هایی که در پیروی از دستورالعمل‌ها مشکل‌دارند، با انواع مختلفی از مشکلات دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

از نیاز به انجام دادن دوباره‌ی تکالیف مدرسه گرفته تا به دردسر افتادن به دلیل رفتار نامناسب، پیروی نکردن از دستورالعمل‌ها می‌تواند برای کودک تبدیل به مشکلی بزرگ شود. چه از فرزند خود بخواهید که اتاقش را تمیز کند و چه تلاش کنید مهارت‌های فوتبال بازی کردن را به او بیاموزید، بسیار مهم است که کودک بتواند از قواعد و دستورالعمل‌‌ها پیروی کند هرگاه فرزندتان از فرمان شما پیروی کرد، او را تشویق کنید. برخی از بچه‌ها از فاصله خیلی نزدیک با دیگران صحبت می‌کنند. برخی دیگر هم بدون توجه به‌راحتی طرف مقابلشان، از سر و کول او بالا می‌روند. مهم است که به بچه‌ها بیاموزیم چطور باید به فضای شخصی افراد احترام بگذارند.

قواعدی در خانه وضع کنید که بچه‌ها را به احترام گذاشتن به فضای شخصی دیگران تشویق کند. به فرزندتان یاد بدهید هنگام صحبت به‌اندازه‌ی یکدست با دیگران فاصله بگیرد. هنگامی‌که در صف ایستاده است درباره‌ی این صحبت کنید که فاصله‌ی مناسب با فردی که جلوی او قرار دارد چقدر است و باید دست‌هایش را نزدیک به بدن خودش نگه دارد تا برای دیگران مزاحمتی ایجاد نکند تا اهمیت فضای شخصی را متوجه شود. ارتباط چشمی مناسب بخش مهمی از ارتباط برقرار کردن است. برخی از بچه‌ها هنگام صحبت کردن، از نگاه کردن در چشم طرف مقابل طفره می‌روند. چه فرزند شما خجالتی است و ترجیح می‌دهد هنگام مکالمه به زمین خیره شود و چه به دلیل این سرش را بالا نمی‌آورد که جذب انجام کار دیگری شده است، باید اهمیت ایجاد ارتباط چشمی را به او یادآور شوید درخواست کردن محترمانه، تشکر کردن و رفتار مناسب حین غذا خوردن می‌تواند به بچه‌ شما در جلب‌توجه به شکل صحیح کمک کند.

کلام آخر مهارت‌های اجتماعی چیزی نیست که فرزند شما یا داشته باشد یا نداشته باشد. این مهارت‌ها باید به‌طور مرتب با رشد کودک پرورش داده شوند. به دنبال لحظات مناسبی برای آموزش باشید تا بتوانید در کسب مهارت‌های بیشتر به او کمک کنید. برخی از مهارت‌های اجتماعی بسیار پیچیده هستند، با مهارت‌های اجتماعی اولیه و ساده شروع کنید و سعی کنید مهارت‌های فرزند خود را به‌مرورزمان افزایش دهید.