بامداد جنوب: فروش بیلت هواپیما به مسافران خارجی به قیمت دلار از سوی شرکت‌های هواپیمایی کشور خبری بود که انتشار آن در روز شنبه، 4 تیرماه 1401 واکنش‌های اعتراضی زیادی به همراه داشت؛ چراکه به عقیده کارشناسان گردشگری، این تصمیم تبعات منفی برای گردشگری کشور در دوران پساکرونا خواهد داشت.

هرچند در این رابطه، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی مدعی شده که فروش بلیت هواپیما با نرخ یارانه‌ای به اتباع خارجی باعث شده بود که بلیت از دسترس اتباع داخلی خارج شود، بر همین اساس مسافرت هوایی خارجی‌ها در مسیرهای داخلی «بیزنس کلاس» محاسبه می‌شود.

مقصود اسعدی سامانی همچنین با بیان اینکه این تصمیم از پاییز سال گذشته گرفته شده است و فروش بلیت به اتباع غیر ایرانی با نرخ دلار انجام می‌شود، افزود: اتباع کشورهای همسایه با هدف گردشگری و انجام سفر زیارتی به ایران سفر می‌کنند و به‌تازگی بعد از پایان کرونا تردد اتباع خارجی در برخی مسیرهای داخلی افزایش یافته است و باعث شده که بلیت از دسترس اتباع ایرانی خارج شود.

به گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، فروش بلیت هواپیما در محدوده سقف قیمتی به اتباع خارجی بسیار ارزان تمام می‌شود و همین مزیت باعث آن شده بود که اتباع خارجی مسافرت در داخل ایران را با هواپیما انجام دهند و بلیت در تابستان و فصل سفر از دسترس اتباع داخلی خارج می‌شد.

وی با بیان اینکه بر همین اساس برخی شرکت‌های هواپیمایی تصمیم گرفتند برای خارجی‌ها در پرواز داخلی با تعرفه جدید بلیت فروخته شود و در پروازهای زیر یک ساعت ۱۰۰ دلار و بالای یک ساعت ۱۵۰ دلار معادل ریالی درنظر گرفته شده است، یادآور شد: قیمت بلیت با نرخ دلار روز محاسبه می‌شود و بسته به ساعت، روز و کلاس نرخی تعریف و معادل ریالی را از کسی که با گذرنامه، بلیت داخلی تهیه می‌کند، گرفته می‌شود.

سامانی با اشاره به اینکه از کویت، عراق روسیه مسافران زیادی داریم که در مسیرهای داخلی مسافرت هوایی دارند، گفت: ایرلاینها به‌عنوان بنگاه اقتصادی مکلف نیستند یارانه در اختیار اتباع خارجی بگذارند و دلیلی ندارد با نرخ دولتی بلیت را در اختیار خارجی‌ها قرار دهیم. در این میان، نرخ فعلی بلیت هواپیما از سوی دولت به شرکت‌های هواپیمایی تکلیف شده است و هدف آن است که سفر هوایی برای اتباع ایرانی خیلی گران نشود و به همین دلیل با وجود اینکه در برنامه پنجم و ششم توسعه بر آزادسازی قیمت بلیت هواپیما تاکید شده، نرخ‌های تکلیفی فروش بلیت هواپیما ادامه دارد؛ اما دلیلی ندارد سقف نرخی را برای خارجی‌ها نیز اعمال کنیم.

به عقیده وی، این ملاحظات اجتماعی و سیاسی برای اتباع داخلی صورت می‌گیرد و نرخ بلیت اتباع خارجی در مسیرهای داخلی تابع سقف قیمت‌ها نیست و بیزنس کلاس تعریف می‌شود.

دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در پایان یادآور شد: ضمن اینکه شرکت‌های هواپیمایی بابت خدماتی که از دولت دریافت می‌کنند، هزینه ارزی می‌دهند. مثل «نشست و برخاست در فرودگاه‌ها»، هزینه تعمیرات و نگهداری هواپیماها نیز دلاری است.

در این میان اما وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به این تصمیم واکنش نشان داده و در این باره معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری این وزارتخانه، مخالفت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را با دریافت نرخ دلاری بلیت هواپیما از مسافران خارجی اعلام کرد و از پیگیری جدی این موضوع خبر داد.

اسماعیل برات درباره اقدام تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی برای محاسبه نرخ بلیت پروازهای داخلی به دلار برای اتباع غیرایرانی، به ایسنا گفت: وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به شدت با این موضوع مخالف است و مراتب را مورد پیگیری قرار خواهد داد؛ زیرا به زیان صنعت گردشگری است.

به گفته وی، بر اساس قوانین و مقررات ناظر بر صنعت گردشگری، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به‌عنوان دستگاه متولی قانونی امر گردشگری سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و توسعه این صنعت در کشور را برعهده داشته و بر اساس مفاد بند ۴ سند راهبردی توسعه گردشگری، وزارت راه و شهرسازی(سازمان هواپیمایی کشوری) موظف است سیاست‌های حمایتی را در حوزه قیمت‌گذاریِ حمل‌ونقل هوایی برای توسعه مقاصد گردشگری به عمل آورده و زیرساخت‌های حمل و نقل مسافری خود را با لحاظ سیاست‌های توسعه صنعت گردشگری تعیین و اجرا کند.

معاون نظارت و ارزیابی خدمات گردشگری همچنین با بیان اینکه بر اساس مقررات، دریافت وجوه از گردشگران داخلی و خارجی باید بر مبنای واحد پول ملی (ریال) باشد، افزود: دریافت دلار از گردشگران، نه تنها مبنای حقوقی نداشته، بلکه با اصول حقوق گردشگر و کد جهانی اخلاق همچون «عدم تبعیض» در تعارض است.

برات با اشاره به لزوم حمایت از بخش خصوصی و مخالفت قاطع تشکل‌های گردشگری با این موضوع، تصریح کرد: دو نرخی شدن به لحاظ تخصصی نیز توجیه ندارد و به زیان صنعت گردشگری است؛ چراکه اولا، گردشگر خارجی این تبعیض را به‌راحتی متوجه می‌شود و نارضایتی به همراه دارد و مطمئنا مقصدش را به کشور دیگری تغییر می‌دهد. دوم، هزینه حمل‌ونقل داخلی بر مبنای قیمت‌های جهانی نیست که بخواهند هزینه حمل‌ونقل گردشگر خارجی را جهانی حساب کنند، قیمت سوخت، نیروی انسانی و مواد غذایی، اگرچه افزایش داشته و نرخ آن‌ها بالاست و تورم وجود دارد؛ اما به نرخ جهانی نیست، بلکه بر مبنای نرخ واحد پول ملی محاسبه می‌شود. سوم، دو نرخی شدن حمل‌ونقل هوایی، موجب آشفتگی و درخواست مشابه سایر کسب و کارها می‌شود و تصور کنید فروشنده حمل‌ونقل عمومی زمینی، تأسیسات خدمات‌دهنده، صنایع‌دستی، تاکسی فرودگاه، رستوران و سفره‌خانه سنتی و... بخواهند کالا و خدمات خود را دو نرخی کرده و از گردشگر خارجی دلار یا یورو دریافت کنند!

یادآوری می‌شود، انجمن شرکت‌های هواپیمایی در آذرماه سال گذشته در بخشنامه‌ای به ایرلاین‌ها، نرخ بلیت در مسیرهای داخلی را برای مسافر غیرایرانی متفاوت اعلام کرد. بر این اساس، سقف نرخ پروازهای داخلی زیر یک ساعت ۱۰۰ دلار و از یک ساعت بیشتر ۱۵۰ دلار تعیین شده است که اکنون تعدادی از شرکت‌های هواپیمایی از اجرای آن با آغاز تابستان خبر داده‌اند که این تصمیم واکنش‌های اعتراضی فراوانی به همراه داشته که با ورود به‌موقع وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به موضوع امید می‌رود که این مساله ختم به خیر شود.

البته در این میان، هفته گذشته نیز هتلداران ایران در نشستی با وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، عرضه خدمات به مسافران غیرایرانی به نرخ ارزی را درخواست کردند. این درحالی است که درحال حاضر برخی هتل‌ها بدون مجوز خدمات خود را به مسافر غیرایرانی با نرخ متفاوت و معادل ارزی عرضه می‌کنند.

تعدادی از تورگردان‌ها و مدیران دفاتر خدمات مسافرتی در تماس با ایسنا، نسبت به اقدام بخش‌های خدماتی سفر برای دو نرخی کردن و عرضه محصول به نرخ ارزی و دلاری، معترض شده و فروش خدمات با نرخی متفاوت و ارزی به مسافران غیرایرانی را نه تنها رفتاری تبعیض‌آمیز و تائیدنشده به لحاظ اقتصادی و اجتماعی دانستند که در عین حال این احتمال را قوی دانستند که سفر ایران برای اتباع خارجی گران و از فهرست مقاصد سفر خارج شود.

پرسش تورگردان‌ها از شرکت‌های هواپیمایی این است که آیا در کشورهای دیگر هنگام فروش بلیت هواپیما و سایر خدمات، از مسافر بابت این‌که ملیت دیگری دارد، پول بیشتری می‌گیرند؟ همچنین این سوال مطرح است، با توجه به حجم سفر اتباع کشورهای همسایه به ایران، از جمله عراقی‌ها و میزان تبادل مسافری که ایران با این کشور دارد، اگر در اقدامی متقابل، نرخ بلیت پرواز در این کشورها برای اتباع ایرانی متفاوت و گران‌تر محاسبه شود، چه واکنشی نشان می‌دهیم؟