کریم جعفری

روابط عراق و ترکیه در طول یک هفته گذشته و در پی جنایت خونین و بسیار دردآور حمله به یک تفرجگاه تابستانه یا همان ییلاقات شمال این کشور باعث بروز اعتراض شدید و سنگینی در میان مردم این کشور شده است. دولت ترکیه با وقاحت تمام مسوولیت این جنایت را نپذیرفت و مدعی شد که کار، کار گروه‌های تروریستی است! گروهک‌هایی که در طول سال‌های گذشته روابط بسیار نزدیکی با سازمان امنیتی ترکیه داشته و در طول این سال‌‌ها فقط بهانه لازم را برای حضور غیرقانونی ارتش ترکیه در شمال عراق فراهم کرده‌اند.

با این حال، باوجود اعتراضات شدید و بی‌سابقه مردم عراق که منجر به حمله به منافع اقتصادی ترکیه در سراسر این کشور شد و حتی کار را به تحریم کالاهای ساخت این کشور رساند، حملات ارتش اشغالگر ترکیه به مراکز تفریحی و گردشگاه‌های شمال عراق همچنان ادامه دارد. در حالی که وزیر دفاع عراق از حضور بیش از چهار هزار نظامی ترک که به‌صورت غیرقانونی در خاک این کشور دست به عملیات می‌زنند خبر داده، حملات توپخانه‌ای و هوایی همچنان که با تلفات نیز همراه است، بی‌وقفه در حال ادامه است.

همانگونه که پیش از این نیز گفتیم، هدف ترکیه از این حملات، فراری دادن مردم محلی و حتی شهروندان عراقی از جنوب این کشور است که برای تفریح راهی ییلاقات شمال این کشور شده‌اند. پس از موضع‌گیری بسیار بسیار ضعیف مصطفی الکاظمی در برابر این حملات وحشیانه و غیرانسانی، ارتش ترکیه بر شدت و حدت حملات خود افزوده و این مساله باعث‌شده تا اعتراضات به سطح بی‌سابقه‌ای برسد، سطحی که به‌نظر بازنده اصلی آن، ترکیه باشد هر چند اردوغان به ملامسعود بارزانی صهیونیست، مقتدا صدر ابله و مصطفی الکاظمی قاتل امید بسیاری دارد.

اما این حملات برخلاف باور همیشگی ارتش تروریست‌پرور ترکیه به ضرر این کشور تمام شده است. روز گذشته رژه باشکوه و ویژه یگان‌های منتخب حشدالشعبی در پایگاه اشرف برگزار شد. رژه‌ای که در این روزهای ویژه و خاص عراق که با تجاوزات روزانه ارتش اشغالگر ترکیه همراه شده، بسیار معنادار است. حماقت عجیب اردوغان و اصرار او بر تداوم حملات به مناطق غیرنظامی عراق، به‌ویژه مناطقی که در آن شهروندان عراقی از مناطق جنوبی این کشور برای تفریح و فرار از گرمایی طاقت‌فرسا سفر کرده‌اند به‌شدت به‌نفع حشد و دوستداران آن تمام شده است.

در حالی که مقامات دولتی و سیاسی عراق در گیرودار رفتارهای سیاسی و بیانیه‌های خاص خود گرفتار شده‌اند، این رهبران حشد و گروه‌های مقاومت نزدیک به آن هستند که به شکل عملیاتی در حال پاسخ به تجاوزات روزانه ارتش ترکیه هستند. این پاسخ‌ها و این رفتارها (مانند دیدار شیخ قیس الخزئلی با خانواده شهدای حملات توپخانه‌ای ارتش اشغالگر ترکیه) بدون شک جایگاه حشد را بیش از پیش تقویت کرده و این بخش از نیروهای مسلح عراق را به‌عنوان مشت محکم ملت عراق در برابر هر تجاوزگری تبدیل کرده است.

دبیرکل جنبش عصائب اهل الحق در جریان دیدار با خانواده یکی از قربانیان بمباران ترکیه اعلام کرد که پارلمان باید فورا طرح اخراج نیروهای ترک از عراق را تصویب کند. شیخ قیس الخزعلی با بیان اینکه بمباران زاخو از سوی ترکیه جنایتی شنیع با مشخصات و شواهد کامل است، تصریح کرد: سرویس‌های امنیتی تایید کردند که تسلیحات و موشک‌های مورد استفاده در بمباران دهوک ساخت ترکیه بودند.

وی با بیان اینکه هر گونه تلاش برای انکار دولت ترکیه مردود است و باید این جنایت را بپذیرد و مسوولیت آن را گردن بگیرد، خاطرنشان کرد: موضع دولت ترکیه ضعیف و غیرقابل قبول است و با نقض حاکمیت و نقض قداست خون عراقی‌ها تناسبی ندارد. جناح‌های مقاومت برای اجرای تصمیم مردم و پارلمان عراق حضور دارند، امید ما به پارلمان است تا تصمیمی بگیرد که نیروهای ترکیه فورا از عراق اخراج شوند.

وی با تاکید بر اینکه اگر نیروهای ترکیه عذرخواهی نکنند و مسوولیت نپذیرند، تاوان خون بی‌گناهان را خواهند داد، گفت: موضع پارلمان و جناح‌های مقاومت و موضع مردم عراق در صورت عذرخواهی نکردن و نپذیرفتن مسوولیت این جنایت توسط ترکیه، هشداری درباره به وقوع پیوستن رویدادی برای هدف قراردادن ترکیه است.

اینگونه اظهارنظرها باعث شکل‌گیری یک جو جدید در تمام عراق علیه حضور غیرقانونی و نامشروع ارتش اشغالگر ترکیه شده است. در حالی که بیش از سه ماه از شروع عملیات جدید ارتش ترکیه علیه تروریست‌های پ‌ک‌ک می‌گذرد و وزیر جنگ ترکیه مدعی شده که در این حملات بیش از 1900 نفر از تروریست‌ها از پای درآمده‌اند، اما حمله به مناطق غیرنظامی و شناخته‌شده نشان از حرکت به سمت راهبرد قدیمی ترک‌ها در اشغال مناطق وسیعی از شمال عراق، به‌ویژه مناطق نفتی دارد.

این موضوعی است که حالا کم‌وبیش در محافل سیاسی، نظامی و امنیتی عراق با حساسیت بسیار بیشتری روی آن تمرکز کرده‌اند. بیش از سه دهه است که ارتش ترکیه به بهانه مبارزه با تروریست‌ها! ده‌ها پایگاه بزرگ و کوچک در شمال عراق تاسیس کرده و با کمک به شکل‌گیری داعش می‌خواست به بهانه جنگ با این گروهک، حتی دست به اشغال موصل نیز بزند که با هوشیاری به‌موقع ایران و دوستان ایران که آن روز در بغداد در قدرت بودند این نقشه خطرناک و پیچیده اردوغان نقش بر آب شد. اخراج نظامیان ترک از شمال عراق و سپس سوریه، مهم‌ترین پروژه فعلی ایران است.

رقابت ایران و ترکیه در عراق هر چند مربوط به امروز و دیروز نیست، اما این رقابت در شمال عراق بسیار ویژه است. ترک‌ها بر روی بارزانی‌ها سرمایه‌گذاری کرده و امید بسیار زیادی بر قدرت‌گیری داعش داشتند و امیدوار بودند که با کمک جریان‌های سنی حاضر در موصل جایگاه و پایگاه خود در این مناطق را محکم کنند. با از بین رفتن داعش و ناکامی بازرانی‌ها در جدایی‌طلبی (هر چند ترکیه نیز علی‌الظاهر با آن مخالف بود) و فراری شدن سرکرده‌های سنی موصل که همدستی آن‌ها با داعش ثابت شد، اردوغان قافیه را در این مناطق باخت.

در حالی که ترکیه به سمت راهکار نظامی رفت و دست به اشغالگری فیزیکی به بهانه مبارزه با تروریسم زد، ایران به سمت اقدامات نرم‌تر رفت و از زمان شهید سلیمانی یک راهبرد بلندمدت را طراحی کرد. از همکاری با شیعیان ترکمن تا کردهای ایزدی و حتی سنی‌های میانه‌رو که با داعش مخالف بودند. ایران در عراق هیچ حضور نظامی ندارد؛ اما یک حضور قدرتمند مبتنی بر دوستانش دارد. ترک‌ها به‌خوبی می‌دانند این تو بمیری از آن تو بمیری‌ها نیست و این‌بار باید شمال عراق را ترک کنند.

اردوغان می‌خواست مسیر ایران به مدیترانه را به هر شکل ممکن قطع کند، چراکه به‌خوبی می‌دانست اگر این مسیر باز شود، ترکیه از مسیرهای اصلی ارتباط شرق و غرب دور خواهد ماند. تا صدام زنده بود، او خودش مانع بود، اما پس از سقوط صدام و قدرت گرفتن دوستان ایران در بغداد، عراقی‌ها خود به‌دنبال این طرح‌ها رفتند، اما این‌بار محور ترکی، عربی، عبری، غربی سوریه را شلوغ کردند و امریکایی‌ها در منطقه التنف اردوی اشغالگرانه زدند تا مانع از این کار شوند و ارتباط زمینی برقرار نشود.

بسیاری از مناطق با حماسه‌های بسیار از وجود تروریست‌های وابسته به این محورها پاکسازی شد، با این حال ترکیه‌ به هر شکل ممکن دوست ندارد اجازه برقراری این مسیر را بدهد و ایران به هر شکل ممکن می‌خواهد این مسیر باز شود. حشدالشعبی در عراق بسیار قدرتمند است و ایران نیز در این زمینه هشدارهای لازم را به اردوغان داده است که پایش را از گلیمش درازتر نکند. حمله به شهروندان عمدتا شیعه در ییلاقات شمال عراق همانگونه که گفته شد پشتش یک سیاست کثیف عثمانی قرار دارد، اما ما هم فرزندان ایران هستیم...