عباس بحرانی
طبیعت ایران از عامل‌های بسیاری در رنج و سختی است، موضوع حیوانات مهاجم مانند سگ و گربه نیز یک معضل بزرگ و تهدید خطرناک است که مسوولان امر و کنشگران محیط‌زیست و فعالان امور اجتماعی حتما باید به آن ورود کنند. طی هفته‌های اخیر شهروندان دیری با افزایش کم‌سابقه جمعیت سگ‌های ولگرد مواجه شده‌اند که مخاطرات فراوانی برای شهروندان به دنبال داشته است.
در ایران هم مانند بسیاری از کشورهای دیگر، قوانین و مقررات متعددی وجود دارد که بر پایه آن‌ها غذارسانی به حیوانات ولگرد یا رهاسازی سگ و گربه در محیط‌های طبیعی و فضاهای عمومی شهری را می‌توان جرم تلقی کرد، اما مسوولان مربوط، در اِعمال این قانون‌ها قصور دارند و این امر، بعضی اشخاص را که در حال ضربه زدن به بهداشت عمومی و محیط‌زیست کشور هستند، متجاهر کرده است.
ماده ۶۸۸ قانون مجازات اسلامی که هر اقدام تهدیدکننده بهداشت عمومی را جرم انگاشته، بند ۱۵ ماده‌ی ۵۵ قانون شهرداری‌ها که جمع‌آوری حیوانات مریض و مضر و ولگرد را وظیفه‌ی شهرداری‌ها قرار داده، بند یک ماده ۱۰ اساسنامه‌دهیاری‌ها که دفع حیوانات مبتلابه امراض واگیر، بلاصاحب یا مضر را از وظایف دهداری‌ها تعیین کرده، دستورالعمل «کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد» مصوب ۱۳۸۷ وزارت کشور، و شیوه‌نامه نظارت بر نحوه نگهداری سگ‌های گله و نگهبان» تدوین‌شده توسط سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور... بخشی از مقررات ناظر بر موضوع حیوانات ولگرد است که باید اِعمال شود اما تا حد زیادی معطل‌مانده است.
حمله ولگرد در گوشه و کنار شهرستان به کودکان معصوم موجب تاسف و تاثر مردم شده و لازم است مسوولان ذی‌ربط نسبت به ساخت پناهگاه یا منطقه‌ای برای رهاسازی این سگ‌ها اقدام کنند تا هم نظر مخالفان معدوم‌سازی سگ‌ها جلب شود و هم اینکه گاه‌گاهی در گوشه و کنار شهر خبر حمله این حیوانات به کودکان و زنان به گوشمان نرسد.
یکی از شهروندان دیر در این خصوص به خبرنگار بامداد جنوب در دیر گفت: جولان سگ‌های سرگردان در گوشه و کنار شهر دیر و دیگر مناطق شهرستان موجب ترس و وحشت زنان و کودکان می‌شود و حتی خبرداریم که زنان و کودکانی در برخی مناطق از ترس سگ‌های ولگرد از منازل خود خارج نمی‌شوند.
اسماعیل مختارزاده با بیان اینکه لازم است شهرداری، محیط‌زیست و شبکه بهداشت و درمان و یا هر نهاد دست‌اندرکار دیگر نسبت به این معضل ورود کنند افزود: جمع‌آوری این حیوانات که منجر به اذیت و آزار شهروندان می‌شوند از اقدامات ضروری است که باید مدنظر مسوولان قرار گیرد.
شهردار بندر دیر ضمن تایید وفور سگ‌های سرگردان گفت: تاکنون چند مرحله سگ‌های سرگردان را زنده‌گیری کرده‌ایم اما باز این سگ‌ها به‌وفور در نقاط مختلف شهر دیده می‌شوند.
علی ابراهیمی افزود: برای زنده گیری سگ‌های سرگردان و جلوگیری از وجود آنان در شهر باید تمام شهرداران استان براین موضوع اجماع کلی داشته باشند و برای نگهداری آنان مکانی در نظر بگیرند.
رئیس شبکه بهداشت و درمان شهرستان دیر هم ضمن تایید وجود سگ‌های سرگردان در نقاط شهری و روستایی گفت: سگ‌های سرگردان معضلی برای امنیت شهروندان گردیده است طوری که در مدت اخیر گازگرفتگی در روستای الی شمالی صورت گرفت که با مراجعه به مراکز درمانی مداوا شدند.
عباس آدمیت نسب افزود: رها کردن سگ‌های سرگردان در داخل شهر دیر از نقاط مختلف بیرون از شهرستان صورت می‌گیرد که مسئولان باید فکر و چاره‌ای برای این کار بکنند.
به گفته وی برای درمان هر گازگرفتگی از ناحیه سگ باید هزینه‌ای معادل چهار میلیون تومان سرم هاری تزریق شود که این برای مراکز درمانی هزینه‌بردار است.
در همین زمینه عباس محمدی یکی از فعالان محیط زیستی با تردید بر بسیاری از گزاره‌های مرسوم در خصوص سگ‌های ولگرد در انظار شهری در مقاله‌ای با عنوان «ابتذال در حمایت از حیوانات؛ بررسی باورهای غلط درباره حیوانات رهاشده» که پیش‌ازاین در دی‌ماه گذشته در خبرآنلاین منتشرشده است به نکات قابل‌توجهی اشاره می‌کند.
بر اساس این مقاله هزاران عکس و فیلم و بی‌شمار مقاله و گزارش درباره‌ی خطر سگ و گربه‌های رهاشده برای بهداشت و سلامتی انسان و درباره‌ی گزندهای مرگبار این دو حیوان دست‌آموزِ انسان به حیات‌وحش وجود دارد. اما حامیانِ جامعه‌ستیز و پرخاشگر سگ و گربه (که حساب‌شان با اکثریت کسانی که ساده‌دلانه به حیوانات غذا می‌دهند، جدا است) با وقاحت حتی کشته شدن بچه‌ها توسط سگ که فقط دو موردش در همین یکی دو ماه اخیر در بابل و بیرجند رخ داد و ده‌ها مورد مرگ بر اثر هاری و آسیب‌دیدگی‌های پرشمار بر اثر سگ‌گزیدگی را انکار می‌کنند.
سالانه هزاران مورد سگ‌گزیدگی در ایران رخ می‌دهد که طبق آمار انستیتو پاستور ایران، بیشترین سگ‌گزیدگی‌های مستند را صاحبان سگ‌ها متحمل می‌شوند. به‌عبارت‌دیگر، سگ حتی به صاحب خود هم حمله می‌کند... حال چگونه یک بچه کوچک یا هر شخص دیگر باید دریابد که فلان سگ یا گله‌ی سگ‌ها که سرِ راهش قرارگرفته بی‌خطر است یا نترسیده و حمله نمی‌کند؟! وانگهی، غذا رسانی به سگ‌ها کار را به‌جایی رسانده که سگ‌های ولگرد در حاشیه‌ی شهرها بسیار تنومند و خوف‌آور شده‌اند؛ همه می‌دانند که اگر از سگ بترسی و فرار کنی، سگ تعقیبت می‌کند و همین امر است که بیشتر سگ‌گزیدگی‌ها را پیش می‌آورد، و البته گونه‌های حیات‌وحش مانند قوچ و میش و بز کوهی و... را نیز هدف حمله‌ی سگ قرار می‌دهد.
«سگ‌ها حق‌دارند زندگی کنند»؛ گزاره‌ای که موذیانه در برابر گفته‌های مدافعان محیط‌زیست و بهداشت قرار می‌دهند. مخالفان ولگردیِ سگ و گربه، دوستداران واقعی حق حیات و مخالف حمایت از چرخه‌ی نکبت‌بار تکثیر حیوانات دست‌آموز و رهاسازی آن‌ها در سرما و گرما و کوه و دشت هستند. هر آنچه سگ و گربه که به‌صورت ولگرد می‌بینیم، حاصل بی‌مسوولیتی انسان‌هایی است که در یک‌زمان حیوانی داشته‌اند (چه به‌عنوان سگ گله، یا سگ نگهبان یا حیوان خانگیِ همدم) و بعد آن حیوان یا توله‌هایش را رها کرده‌اند. غذارسانی به حیوان رهاشده فقط سبب ادامه‌ی این روند آزاردهنده و غیرانسانی می‌شود. به‌علاوه نباید این حرف نادرست را زد که سگ هم زیستمندی است مانند زیستمندان دیگر!» چراکه حساب این حیوان، مانند گاو و گوسفند و دیگر دام‌ها، به‌کلی از حساب طبیعت جدا است و همان‌طور که ورود دام به طبیعت باید تابع مقررات باشد، برای سگ و گربه هم باید همین‌طور باشد. با این تفاوت بزرگ که گاو و گوسفند علفخوار هستند، مهاجم نیستند، و نقش اساسی در اقتصاد و تغذیه‌ی آدمیان دارند، اما سگ و گربه موجوداتی به‌شدت مزاحم برای طبیعت هستند و جای آن‌ها فقط در داخل املاک خصوصی است و در محیط‌های عمومی باید تحت کنترل دائمی صاحبانشان باشند.
«جمعیت سگ و گربه‌ها را می‌توان با عقیم‌سازی کنترل کرد»؛ چیزی که در عمل به دلیل دشوار بودن کار، پرهزینه بودن آن و ناکارآیی کافی ناممکن است. عقیم‌سازی فقط برای جلوگیری از تکثیر سگ یا سگ‌هایی که شخص نگهداری می‌کند، کارآمد است. از این گذشته، پژوهش‌ها و مشاهده‌های چشمی پرشمار نشان داده که سگ‌های عقیم تمایل به ایجاد گله پیدا می‌کنند و برای حیات‌وحش خطرناک‌تر از سگ‌های معمولی هستند. اگر هم قرار باشد، صدها هزار سگ را عقیم و سپس نگهداری کنیم، توجیه اقتصادی این کار پرهزینه که خلافِ خوی و طبیعت سگ و گربه هم هست، چیست؟!
در پایان یادآور می‌شود اگرچه اجرای دستورالعمل کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد بر اساس قانون بر عهده متولیان دولتی است با این وجود باید در نظر داشت که عواملی همچون وجود پسماندهای غذایی در معابر، گذاشتن خارج از ساعات مقرر زباله‌ها در کوچه، نداشتن محفظه برای جمع‌آوری پسماندها می‌تواند از انگیزه‌های حضور سگ‌های ولگرد در محیط شهری باشد که شهروندان نیز باید این موارد را رعایت و به آن توجه داشته باشند.
پربازدید ها