بومی سازی سیستم کنترل توربین های امریکایی

سالها بود که کشور به توربین های گازی غربی نیازمند بود و این توربین ها در مناطق مختلف و در تاسیسات گوناگون کشور نصب شده است. اما در این سال ها این توربین ها نیازمند تعمیر و نگهداری بودند.

مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران در این زمتنه با اشاره به بومی‌سازی سیستم کنترل توربین‌های آمریکایی در شرکت انتقال گاز ایران اظهار کرد: در پی تحریم‌های بین‌المللی و محدودیت‌های فنی در تأمین قطعات و تجهیزات خارجی، متخصصان شرکت انتقال گاز ایران توانستند برای نخستین بار در کشور، سیستم کنترل توربین‌های آمریکایی را با تکیه بر دانش بومی طراحی و اجرا کنند. این اقدام که در ایستگاه تقویت فشار گاز پتاوه انجام شده، نقطه عطفی در مسیر استقلال فنی کشور در حوزه انتقال گاز به‌شمار می‌آید.

وی با بیان اینکه پتاوه یکی از ایستگاه‌های مهم تقویت فشار گاز کشور به‌شمار می‌رود که در آن توربین‌هایی آمریکایی نصب شده بود، تصریح کرد: سیستم کنترل این توربین‌ها از جمله پیشرفته‌ترین فناوری‌های موجود در جهان و از نظر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، نیز دارای ساختاری بسیار پیچیده هستند.

مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران با بیان اینکه به‌دلیل تحریم‌ها، امکان تأمین قطعات و پشتیبانی سیستم کنترل آنها وجود نداشت، از این ‌رو تعمیر و نگهداری آنها بدون دسترسی به سازنده تقریباً ناممکن است، حمایت و پیگیری مستمر مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران سبب شد همکاران واحدهای فنی و مهندسی شرکت انتقال گاز ایران، ایده ساخت سیستم کنترل بومی را با جدیت دنبال کنند.

به گفته وی، با توجه به شرایط موجود (تحریم) یا باید از مسیر دشوار طراحی و ساخت کامل سیستم کنترل جدید وارد می‌شدیم یا فعالیت این توربین‌ها را متوقف می‌کردیم، با توجه به نبود امکان همکاری با برخی شرکت‌های خارجی به‌صورت خاص و بازماندن شرکت‌های داخلی، از ادامه کار در مراحل ابتدایی پروژه تصمیم گرفته شد این مسئولیت سنگین به‌صورت کامل در داخل مجموعه انجام شود، زیرا به توانمندی مهندسان و همکارانمان در صنعت گاز باور داشتیم.

خضرایی با اشاره به حساسیت فنی این پروژه اظهار کرد: سیستم کنترل توربین‌های گازی، مغز تصمیم‌گیرنده واحد تقویت فشار محسوب می‌شود و کوچک‌ترین خطا در طراحی یا اجرای آن عملکرد کل ایستگاه را مختل می‌کند. با وجود این متخصصان شرکت انتقال گاز ایران با مطالعه دقیق و تحلیل منطق رفتاری سیستم‌های غربی موفق شدند الگوریتم‌های کنترلی و ورودی‌های آن را استخراج و با بازنویسی آنها در قالب زبان‌های برنامه‌نویسی صنعتی، کنترل‌گر جدید را طراحی و پیاده‌سازی کنند.

وی درباره نحوه پیاده‌سازی سیستم کنترلی توربین‌های پتاوه افزود: برای اجرای این طرح از سامانه کنترل خودکار صنعتی (PLC) استفاده شد که در بازار موجود و مختص توربین خاصی طراحی نشده بود.

به گفته مدیرعامل شرکت انتقال گاز ایران، با برنامه‌نویسی دقیق و اختصاصی، این سامانه‌های کنترل خودکار به‌گونه‌ای تنظیم شدند که بتوانند رفتار کنترلی مشابه سیستم اصلی آمریکایی را بازآفرینی کنند. این اقدام منحصربه‌فرد نه‌تنها مشکل اساسی ایستگاه پتاوه را برطرف کرد، بلکه زمینه‌ساز ایجاد دانش فنی پایدار و قابل توسعه‌ای در سطح ملی شد.

خضرایی با بیان اینکه اجرای این پروژه نزدیک به هفت سال زمان برده و اکنون به مرحله بهره‌برداری رسیده است، از مراحل ثبت آن به‌عنوان اختراع اختصاصی شرکت انتقال گاز ایران خبر داد. سیستم کنترلی جدید که به کوشش مهندسان ایرانی ساخته شده، کاملاً بومی است و در هیچ کشور دیگری نمونه مشابه آن وجود ندارد، از این ‌رو قابلیت صادرات فناوری و حتی فروش دانش فنی به شرکت‌های توربین‌ساز خارجی را دارد. این دستاورد نه‌تنها یک موفقیت فنی، بلکه نشانه‌ای از توان مهندسی و خلاقیت نیروهای داخلی است.