بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:
اگر وعدههای ترامپ عملی شود و جریان غالب رسانهای موفق به شکست این موج نشود، تاریخ ساخت این دیوار میتواند آغاز عصر ملیگرایی افراطی امریکایی باشد، کما اینکه دیوار برلین نیز زنگ جنگ سرد را در اواسط قرن 20 به صدا درآورد و پس از آن شاهد هدر رفت انسانیتها بودیم.
در این میان مهاجران غیرقانونی، بهانه خوبی برای رئیسجمهور جدید امریکا شدهاند تا سیاستهای ملیگرایانه خود را با عجله هر چه تمامتر به پیش ببرد.
ترامپ روز گذشته دو آییننامه جدید را امضا کرد که در آن ممانعت از اعطای ویزا به شهروندان 7 کشور (ایران، عراق، یمن، سودان، لیبی، سومالی، سوریه)، دستگیری مهاجران غیرقانونی با سوءسابقه و ساخت دیوار در مرز ایالات متحده و مکزیک آمده است. این مراسم در وزارت امنیت داخلی انجام شد، جایی که به نامزد مورد نظر ترامپ، جان کِلی تحویل میشود. کلی در سه سال گذشته فرماندهی نیروهای امریکایی در ایالتهای مرکزی، جنوبی و گوانتانامو را برعهده داشته است. وزیر جدید، قبلا در مورد بهرهگیری تروریستها از کانالهای مهاجرت غیرقانونی در جنوب ایالات متحده که از دغدغههای ترامپ بوده، هشدار داده بود و احتمالا این همراستایی موجب پیشبرد سریعتر وعدههای سختگیرانه ترامپ خواهد شد. از دیدگاه سیاست داخلی ایالات متحده باید گفت رئیسجمهور جدید امریکا بنا دارد هر روز بهانه جدیدی به جریان غالب رسانههای امریکا بدهد تا او را از ابعاد مختلف به نقد بکشند. او پیشتر هم به این رسانهها بیاعتنا بود اما از دیدگاه روابط بینالملل نمیتوان بهسادگی از ساخت بیسابقه دیوار سه هزار و 200 کیلومتری در مرزهای امریکا و مکزیک گذشت.
دیواری که ثبات امریکا را نشانه میرود
بسیاری از تحلیلگران معتقد هستند طرح مذکور مبنی بر دیوارکشی عمیق میان مکزیک و امریکا حتی از نظر ثبات داخلی هم برای ایلات متحده زیانآور خواهد بود.
در این میان تحلیلگران بزرگ امریکایی در روزنامه واشگنتن پست معتقد هستند که دلایل بسیاری میتوان نام برد که بیشک میتواند ترامپ را از این نظریه خطرناک منصرف کند. این تحلیلگران معتقدند چه از نظر محیط زیستی و چه از نظر جامعهشناسی حرکت اخیر ترامپ بهشدت تاثیر منفی بر منطقههای مرزی خواهد گذاشت.
ایالتهای جنوبی امریکا تا همین یک قرن پیش همگی جزئی از مکزیک بودهاند که به واسطه درگیری به اشغال ایالات متحده وقت درآمدند و هنوز هم بسیاری از مکزیکتباران در این مناطق زندگی میکنند. افرادی که به واسطه سهولت در سفر میان مرز دو کشور همیشه میان طرفین عبور و مرور میکردهاند ولی اکنون و با دیوارکشی و احتمال محدودیتهای بعد از آن بیشک مردم این مناطق نسبت به سیاستهای ایالات متحده جبههگیری خواهند کرد.
در همین حال صاحبنظران روزنامه واشنگتن پست مسائل دیگری را مطرح میکنند که این مسائل بحران دیوارکشی را برای دولت ترامپ سختتر خواهد کرد عواملی که در زیر ذکر خواهد شد:
* بخشهای زیادی از این مرز، از رود یا کوه میگذرد که جدا از دشواری دیوارکشی، نظارت بر آن دشوار است. * بخشهای زیادی از مرز در جنوب ایالت تگزاس، ملک خصوصی است و دولت فدرال حق تصرف در آن را ندارد.
* تعدادی از خانوادههای امریکایی و املاک آنها در صورت ساخت دیوار، در کشور مکزیک قرار خواهند گرفت و این اختلافات مرزی را تشدید میکند.
* حتی بلندترین دیوارها نیز از بلندترین نردبامها کوتاهتر است. بنابر این نظارت شبانهروزی بر دیوار دو هزار مایلی هزینه زیادی خواهد داشت.
* دستگیری کودکان رهاشده و مهاجر در خاک امریکا طی سه سال گذشته، بیشتر از میان مهاجران السالوادور و گواتمالا بوده است، نه مهاجران مکزیکی. آنها را باندهایی به ایالات متحده آوردهاند که خیلی بهتر از مردم عادی راههای دورزدن دیوار را بلدند. امتیاز ترامپ آن است که در برابر هجمه بیامان جناح مقابل، فعلا از حمایت اکثریت جمهوریخواه در سنا و کنگره برخوردار است و اگر از فکر این اکثریت نیز کمک بگیرد، قطعا برخی اشتباهات عجولانهاش نیز اصلاح میشود. پال رایان، رئیس مجلس نمایندگان با انتشار بیانیهای رسمی، اقدام ترامپ را تحسین کرده و آورده است: ما متعهد هستیم با دولت در توقف ورود بیرویه مهاجران غیرقانونی از مرزهای جنوبی، محافظت از خاک وطن و اجرای کامل قانون همکاری کنیم.
تصمیماتی عجولانه که برای ترامپ گران تمام میشود
ترامپ همراه با این برنامه، دو قرارداد تجاری بزرگ با شرق آسیا و اروپای غربی را لغو کرده، کارخانههای امریکایی را با تهدیدات مکرر به بازگشت به خاک امریکا فراخوانده و سختگیری بر مهاجران را در دستور کار قرار داده است. رئیسجمهور جدید امریکا تلویحا با تمجید از رأی مردم بریتانیا در همهپرسی برگزیت، از تجزیه اتحادیه اروپا حمایت میکند و اعضای ناتو را به حمایت نکردن نظامی در صورت اختصاصندادن 2درصد از تولید ناخالص داخلیشان به امور نظامی تهدید کرده است.
اینها نشان میدهد اتفاق جدیدی در بلوک غرب در جریان است که با روی کارآمدن چند ملیگرا در کشورهای اروپایی (از جمله ترزا می در بریتانیا) و پیروزی احتمالی آنها در چند انتخابات دیگر طی سال جدید میلادی روند همگرایی را به تدریج تضعیف میکند. همگرایی کشورهای بلوک غرب پس از چشیدن شیرینی اتحاد در جنگ جهانی دوم و ترس از رشد امواج کمونیستی و چپگرا از سوی روسیه و اروپای شرقی شکل گرفته و پس از موفقیت در فروپاشی بلوک شرق به اوج خود در دهه 1990 رسید.
اما بحرانهای پیاپی مالی در دهه اخیر و موج سیلآسای مهاجران از سال گذشته احزاب ملیگرا را در کشورهای غربی تقویت کرد و روند جدیدی پس از حدود 70 سال رخ نموده است. فعلا البته واکنشهای بینالمللی به دستور جدید ترامپ محدود بوده است. یکی از مقامات مکزیک از احتمال لغو دیدار هفته آینده میان انریکه پنیا نیهتو، رئیسجمهور مکزیک با دونالد ترامپ خبر داد. این تهدید میتواند اولین واکنش خارجی به دستور جدید ترامپ باشد. دونالد اما بیکار ننشسته، در توئیت جدید خود با اشاره به کسری تراز تجاری در روابط دو کشور، مکزیک را به لغو قرارداد نفتا تهدید کرده است.
در همین حال رئیسجمهوری مکزیک در واکنش به دستور همتای امریکایی خود برای ساخت دیوار در مرز این دو کشور، یک بار دیگر گفته است، مکزیک هزینه احداث دیوار در مرز با امریکا را نمیپردازد.
انریکه پینا نیهتو در پیام ویدئویی که در توییتر منتشر کرده، گفته است: من بارها گفتهام و یکبار دیگر نیز میگویم، مکزیکو هزینه ساخت هیچ دیواری را نمیپردازد. رئیسجمهوری مکزیک با این حال تصریح کرده است که منتظر نتیجه مذاکرات هیات این کشور در واشنگتن خواهد بود. این هیات دولت مکزیک، روز چهارشنبه وارد واشنگتن شده و قرار است با نمایندگان دولت دونالد ترامپ مذاکره کند. انریکه پینا نیهتو افزود: براساس گزارش که هیات مکزیک که هماکنون در واشنگتن به سر میبرد، در خصوص اقدامات بعدی تصمیمگیری میکنم.
وی در ادامه از دستور دونالد ترامپ برای ساخت دیوار ابراز تاسف کرده است. رئیسجمهوری مکزیک در این پیام ویدئویی همچنین گفته است: مکزیک دست دوستی خود را به سوی مردم امریکا دراز میکند و امیدوار است به توافقی با دولت امریکا دست یابد که بهنفع مردم مکزیک باشد. در همین حال مقامهای دولت مکزیک گفتهاند، احتمال دارد که انریکه پینا نیهتو سفر هفته آینده خود به واشنگتن را لغو کند. آندرس مانوئل لوپز اوبرادور از رقبای رئیسجمهوری مکزیک از دولت این کشور خواسته است تا علیه اقدام دونالد ترامپ برای ساخت دیوار مرزی به سازمان ملل متحد شکایت کند.