چرا دیرالزور برای امریکایی‌ها مهم است؟

بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:

گارد ریاست جمهوری سوریه و در سوی دیگر هشت هزار نیروی آموزش دیده داعش، این خلاصه داستان یکی از زرخیزترین شهرهای سوریه است که اکنون صحنه نبردی مرگبار میان خیر و شر شده است. در این بین فرمانده اسطوره‌ای ارتش سوریه به نام عصام زهر‌الدین با کاریزمای خود در این 5 سال مقابل موج حملات بی‌امان نیروهای داعش را گرفته است و تمامی امیدهای مردم این شهر به اوست.

دیرالروز روزهای ترسناکی را پیش روی خود دارد، ده‌ها هزار شهروند و غیرنظامی هر روز با صدای شلیک‌ها از خواب بر می‌خیزند.حمله داعش به این شهر مغایر با تمامی گزارش‌های امریکاست که مدعی هستند داعش از کمبود شدید نیرو رنج می‌برد.

داعش در مراحل مختلف به دنبال تسلط کامل بر شهر دیر الزور است. این گروه تروریستی اخیرا موفق شد شهر را از فرودگاه نظامی جدا کند تا در مراحل بعدی تلاش‌ها و مناطق بیشتری را تحت تسلط خود بگیرد. هدف داعش قطع کردن مسیرهای مواصلاتی به شهر قبل از محاصره کامل آن است. در مقابل آن، ارتش سوریه با اصرار زیادی تلاش می‌کند مانع از وقوع کشتار بزرگی در این شهر محاصره شده، شود. 

منابع وابسته به ارتش تاکید می‌کنند که طرح داعش به آسانی انجام نخواهد رسید و اراده مبارزه و پایداری وجود دارد که نتایجش به‌زودی آشکار خواهد شد. در طرف مقابل، واشنگتن فرصت تخلیه شرق سوریه از ارتش این کشور را مغتنم شمرده است تا بتواند نیروهای زمینی وابسته به خود را در بلعیدن بخشی از سوریه یاری رساند. این اتفاقی است که پیش ‌از این نیز در حومه استان الحسکه و مرز مشترک عراق و سوریه به وقوع پیوسته است.

چند هفته از درگیری‌های مستمر دیرالزور می‌گذرد. در این مدت داعش تعداد زیادی از نیروها و نخبگان خود را جمع کرده و تلاش دارد به مجموعه‌ای از مناطق تحت سلطه ارتش سوریه در منطقه فرودگاه دیر‌الزور نفوذ کند. این عملیات به جداسازی شهر از فرودگاه نظامی منتهی شده است. بعد از این‌که عناصر داعش در حمله چند روز گذشته، توانستند به منطقه المقابر در حی العمال و جنید و مکابس البلوک و مناطق مشرف به خیابان البور سعید برسند، مسیر نظامی بین شهر و فرودگاه قطع شد. قطع شدن این مسیر به گروه تروریستی داعش اجازه تقسیم مناطق تحت سلطه ارتش سوریه به دو بخش را می‌دهد. بخش شرقی شامل فرودگاه و روستای الجفره و منطقه هرابش می‌شود و بخش غربی سایر مناطق تحت سلطه ارتش تا منطقه استقرار تیپ 137 و منطقه تله الرواد در غرب را شامل می‌شود. عناصر مسلح گروه تروریستی داعش حملات مستمر خود را برای رسیدن به اطراف میدان پانوراما و شهرک ورزشی این شهر دنبال می‌کنند تا بتوانند تیپ 137 را از شهر جدا کنند. این اتفاق باعث می‌شود بالگردها نتوانند در شهر فرود بیایند و به این ترتیب شهر در محاصره کامل قرار می‌گیرد و جلوی هر نوع امدادرسانی هوایی به آن گرفته می‌شود. این در حالی است که با وجود محاصره شدن، همچنان مناطق امنی در اطراف آن برای فرود بالگرد‌ها وجود دارد.

منابع میدانی تاکید می‌کنند که داعش نیروهای خود را تا حد گسترده‌ای از حومه الرقه و حمص فراخوان کرده و استحکامات خود را در دیر‌الزور گسترش داده است. علاوه بر اینها نیروهای خط شکن تروریست‌ها نیز بعضا از شهر موصل فراخوان شده‌اند تا بتواند عمق استراتژیک را در این منطقه صحرایی در سوریه ایجاد کنند. تسلط کامل بر شهر دیرالزور به داعش اجازه در اختیار گرفتن روند حمل و نقل و تحت کنترل داشتن بخش گسترده‌ای از مناطق صحرایی سوریه از حومه السویدا گرفته تا تدمر و الرقه و دیرالزور و تسلط بر بخش‌های زیادی از مرز عراق را می‌دهد. اطلاعات میدانی نشان می‌دهد که این طرح از 17 سپتامبر گذشته آماده شده است، یعنی زمانی که هواپیماهای ائتلاف امریکایی مواضع ارتش سوریه در ارتفاعات الثرده را موشک باران کردند و این عملیات منجر به عقب‌نشینی ارتش از این ارتفاعات شد و به این ترتیب فرودگاه دیرالزور در برابر عوامل بمب‌گذار داعش و خط‌شکن‌های آنها بی‌پناه ماند. در ادامه، این عناصر طی چند روز اخیر به شکل گسترده روند تضعیف ارتش در شهر را ادامه دادند. این در حالی است که تمامی تلاش‌های سابق آنها برای رسیدن به این هدف شکست خورده است.

فعالیت‌های نظامی داعش در این زمینه شامل مراحل متعددی می‌شود که از تلاش برای خارج کردن ارتش سوریه از یک منطقه جغرافیایی حیاتی یعنی بلندی‌های الثرده آغاز می‌شود که ماموریت محافظت از شهر را بر عهده داشت. این در حالی است که ارتش در اثر این عملیات‌ها حدود 82 نفر از نیروهای باتجربه خود را از دست داده است. به‌نظر می‌رسد ائتلاف بین‌المللی موسوم به ضد داعش نیز منافع گسترده‌ای در تسلط کامل داعش بر دیرالزور دارد. وجود پایگاه‌های نظامی ارتش سوریه در دیرالزور برنامه‌های این گروه تروریستی را برای تسلط بر تمامی بخش‌های شرق سوریه و سه استان الحسکه و دیرالزور و الرقه به شکست کشانده است، چراکه این استان‌ها منبع ثقل اقتصادی و نفتی و زراعی دولت سوریه به‌شمار می‌روند. به مجرد موفقیت داعش در پایان دادن به موجودیت ارتش سوریه در دیرالزور‌، نیروهای ائتلاف بین‌المللی تلاش خواهند کرد نظامیان وابسته به خود را از منطقه المالحه واقع در مثلث جغرافیایی بین الحسکه و دیرالزور و الرقه به تحرک وادار کرده و عملیات نظامی به سمت شرق دیرالزور را در دستور کار قرار دهند.

آنها بر این اساس بر روی نیروهای ویژه ارتش آزاد وابسته به رئیس سابق ائتلاف ضد سوری یعنی احمد الجربا حساب می‌کنند. آنها همچنین بر روی نیروهای شورای نظامی دیرالزور تکیه دارند که با نیروهای کرد دموکراتیک سوریه به‌عنوان پیاده نظام نیروهای امریکایی در سوریه وارد ائتلاف شدند. این موضوع باعث می‌شود مناطق نفوذ واشنگتن در شرق سوریه توسعه پیدا کرده و یک برگه سیاسی و نظامی در آینده نزدیک به این کشور بدهد. یک منبع در فرماندهی عملیات نظامی در دیرالزور به روزنامه الاخبار لبنان تاکید کرد که طرحی که برای دیرالزور آماده شده، برای همه آشکار است. نیروهای ارتش سوریه وارد درگیری جهت بازپس‌گیری مناطق از دست داده شده‌اند و می‌خواهند مسیر بین فرودگاه نظامی و شهر را با همکاری نیروهای هوایی سوریه و روسیه بار دیگر تحت کنترل خود بگیرند. این منابع می‌افزایند که ارتش همچنان ابتکار عمل هجومی را در دست داشته و به‌دنبال تغییر معادلات میدانی به‌نفع خود خواهد بود. بنابر گفته این منبع بیش از 200 فرد مسلح داعشی از ابتدای درگیری‌ها تاکنون کشته شدند و این موضوع باعث شده تعداد زیادی از مبارزان داعش دچار فرسایش شوند. در همین رابطه نیروی هوایی روسیه و سوریه حملات خود را بر ضد مواضع و خطوط امدادرسانی داعش در تمامی محورهای شهر و حومه آن افزایش دادند تا بتوانند پوشش آتش لازم برای در اختیار گذاشتن ابتکار عمل و بازپس‌گیری مسیر فرودگاه نظامی را در دستور کار قرار دهند.

حمله گسترده‌ای که گروه تروریستی داعش انجام داده است، از نظر کمی و کیفی پیش‌بینی شده نبود، این موضوع نشان‌دهنده دروغ بودن ادعاهای امریکایی‌ها از زمان بروز پدیده داعش است که در گزارش‌های این کشور به‌ویژه بعد از آغاز جنگ موصل ادعا می‌شود که کمر نیروهای داعشی در ابعاد انسانی و لجستیک شکسته است، اما حملات داعش در سوریه در تدمر در ماه‌های قبل یا حملات جدید در دیرالزور نشان می‌دهد که این گروه تروریستی همچنان در شرایط مبارزاتی خوبی قرار دارد و می‌تواند نیروهای خود را براساس دستور کاری امریکا و در جبهه‌هایی که این کشور می‌خواهد، گسیل کند.

در این میان دولت امریکا متوجه شد که داعش نمی‌تواند منافع آنها را در شهر تدمر محقق کند، به‌گونه‌ای که یکی از مهم‌ترین اهداف حملات انجام شده‌، محاصره فرودگاه نظامی تی‌4 و در ادامه تسلط بر این فرودگاه بود، اما داعش خود را در پشت دیوارهای نظامی این فرودگاه محاصره شده دید تا بعد از آن ارتش سوریه با پشتیبانی نیروهای متحد خود پاتکی را انجام دادند که خسارت‌های زیادی را به داعش وارد کرد و بخش گسترده‌ای از نیروهای آنها را به سمت خطوط پشت میدان برد.

به هر حال اتفاقاتی که این روزها در شهر دیر‌الزور رخ می‌دهد و براساس آن داعش تلاش می‌کند فرودگاه نظامی این شهر را از محلات آن جدا کند، ادامه همان طرح عملیات در مناطق بادیه‌نشین سوریه است. البته شاید بتوان گفت یکی از اهداف اصلی این طرح تفرقه انداختن بین نیروهای هوایی سوریه و روسیه است. تمام آنچه که گفته شد به این معنا نیست که دیرالزور در مرحله خطرناکی است که لزوما به سقوط آن به دست داعش منتهی خواهد شد. بنا بر اعلام منابع نظامی، پیشروی‌هایی که داعش در این شهر داشته، در حد و اندازه‌ای که ابزارهای رسانه‌ای برای آن تبلیغ می‌کنند، مهم نیست. همچنان بیشتر جبهه‌‌های استراتژیک در دست ارتش سوریه قرار دارد، البته فشارهای زیادی از سوی گروهک تروریستی وارد شده است که بنا بر اعلام این منابع تاکتیک‌های هجومی ارتش را تغییر نداده است.