معضلی به نام «انتخاب رشته تحصیلی» در کمین است

بامدادجنوب- هدی خرم‌آبادی:

بزمان ثبت نام در آزمون سراسری سال 96 از روز سه‌شنبه آغاز می‌شود و داوطلبان کنکور بار دیگر برای به دست گرفت برترین کرسی دانشگاه‌ها در تیرماه 96 با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. این در حالی است که تمایل و علاقه‌مندی داوطلبان با رصد کردن بازار کار و اقتصاد برخی رشته‌ها، تغییر کرده و در برخی رشته‌ها رقابت بیشتری وجود دارد، در حالی که برخی رشته‌های دیگر ممکن است شرکت کننده چندانی نداشته باشند. یکی از دلایل این تمایل و جهت‌گیری را باید در سیاستی که وزارت علوم در پیش گرفته دانست و فضایی که بر جامعه علمی حاکم است. بدیهی است که فارغ از بحث علاقه‌مندی، یکی از انگیزه‌های دانشجویان در ازای ادامه تحصیل، گذران چرخ زندگی‌شان است و زمانی که دانشجو می بیند فلان رشته بازار کاری ندارد، خود به خود علاقه‌اش به آن رشته را از دست می‌دهد و اگر علاقه‌اش را هم از دست ندهد، مایوسانه ترجیح می‌دهد که در رشته دیگری تحصیل کند. همین ترجیح دادن‌هاست که در ادامه موانع سنگینی را پیش روی متقاضیان بازار کار ایجاد می‌کند. از همین رو، مدیریت رشته تحصیلی و هدایت تحصیلی داوطلبان یکی از ضرورت‌های غیر قابل انکار جامعه ماست. نگاهی به انتخاب رشته‌ها و دانشگاه‌ها از سوی داوطلبان کنکور سال 95 مُهر تائیدی است بر تغییر نگرش و تمایل کنکوری‌ها به برخی رشته‌های تحصیلی. 

در همین راستا، رئیس سازمان سنجش روز گذشته در مراسم تجلیل از نفرات برتر آزمون سراسری ۹۵ و بیست و یکمین دوره المپیاد علمی دانشجویی کشور در محل دانشکده تربیت بدنی دانشگاه تهران با بیان این‌که در مجموع پنج گروه آزمایشی ۳۳ درصد دانشگاه تهران، ۲۳ درصد دانشگاه صنعتی شریف و ۱۸ درصد دانشگاه علوم پزشکی تهران را انتخاب کردند، گفت: سال ۵۷ ما یک دهم درصد تولید علم دنیا را داشتیم اما اکنون این میزان به ۱.۸۱ رسیده است که این موضوع از برکت حرکت کلی نظام جمهوری اسلامی به سمت علم و پژوهش است، البته رشد علم و تولید علم تنها تعداد مقالات نیست.

وی با اشاره به آزمون‌های ورودی در سال ۹۵ با اشاره به این‌که ما امسال سه میلیون شرکت‌کننده در آزمون‌های مختلف داشتیم که این روند همچنان نسبت به سال گذشته کاهشی است، افزود: برای آزمون‌های علمی بیش از ۷۰ هزار سوال طرح شده اما برای آزمون‌های استخدامی حدود ۴۰ هزار سوال و این نشان می‌دهد که تعداد آزمون‌های استخدامی که به سازمان سنجش داده می‌شود افزایش یافته و به‌طور متوسط این سازمان هفته‌ای 5/3 آزمون برگزار می‌کند.

رئیس سازمان سنجش از افزایش ۳۰ درصدی فعالیت آزمونی در سازمان سنجش خبر داد و گفت: این در حالی است که ۲۰ درصد از نیروهای سازمان نیز کاهش داشته‌اند.

خدایی درباره گروه داوطلبان کنکور سراسری ضمن تاکید بر این‌که نفرات برتر در پنج گروه آزمایشی تقدیر می‌شوند، تصریح کرد: این تعداد از میان یک میلیون نفر کنکوری برگزیده شده‌اند. همچنین برگزیدگان المپیاد از ۲۰ رشته و از میان ۲۵۲ هزار داوطلب انتخاب شدند.

وی با بیان این‌که برگزیدگان المپیاد چند نوع تسهیلات از حوزه سنجش، وزارت علوم و بنیاد ملی نخبگان دریافت می‌کنند، خاطرنشان کرد: از دانشگاه صنعتی شریف ۱۷ نفر، از دانشگاه تهران ۱۱ نفر، دانشگاه شیراز ۸ نفر و در مجموع بین ۲۳ دانشگاه مدال‌آور داریم.

رئیس سازمان سنجش با اشاره به این‌که در آزمون سراسری سال ۹۵ تعداد ۹۰۰ هزار داوطلب شرکت کردند که تعداد قبولی‌ها حدود ۴۰۰ هزار نفر بود، گفت: البته با توجه به این‌که ظرفیت بیشتر از اینها است، بخشی از ظرفیت دانشگاه‌ها خالی ماند. از میان داوطلبان کنکور ۵۲۰ هزار نفر دانش آموخته دانش‌آموزان همان سال هستند و بیش از ۴۵۰ هزار نفر پشت کنکوری. ظرفیت اصلی ما ۷۵۳ هزار نفر بوده که از این تعداد ما ۳۹۸ هزار نفر اعلام قبولی کردیم و در واقع بخش عمده ظرفیت شهریه‌پرداز خالی مانده و رقابت اصلی در راستای کیفیت ‌جهت‌دهی شده است.

این مسوول با اشاره به آمار قبولی‌های ۱۰۰ نفر اول در پنج گروه آزمایشی با بیان این‌که در مجموع پنج گروه آزمایشی ۳۳ درصد دانشگاه تهران، ۲۳ درصد دانشگاه صنعتی شریف و ۱۸ درصد دانشگاه علوم پزشکی تهران را انتخاب کردند که در مجموع ۱۳۲ نفر تهران، ۹۳ نفر شریف و ۶۸ نفر علوم پزشکی تهران را برای ادامه تحصیل انتخاب کرده‌اند، خاطرنشان کرد: در گروه ریاضی از ۱۰۰ نفر برتر کنکور ۹۵ تعداد ۹۴ نفر دانشگاه شریف، ۶ نفر دانشگاه تهران و به ترتیب ۵۲ نفر رشته مهندسی برق، ۲۹ نفر مهندسی کامپیوتر، ۱۰ نفر مهندسی مکانیک و ۳ نفر بیوتکنولوژی را انتخاب کردند.

خدایی با اشاره به این‌که در گروه علوم تجربی از ۱۰۰ نفر اول ۶۸ نفر دانشگاه علوم پزشکی تهران، ۱۱ نفر دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی  و ۹ نفر دانشگاه علوم پزشکی شیراز و بقیه در سایر دانشگاه‌ها ادامه تحصیل دادند، عنوان کرد: از این تعداد ۹۵ نفر رشته پزشکی و ۵ نفر رشته دندانپزشکی را انتخاب کردند. در گروه علوم انسانی از ۱۰۰ نفر ۶۶ نفر دانشگاه تهران، ۱۸ نفر دانشگاه شهید بهشتی، ۷ نفر دانشگاه علوم قضایی را انتخاب کردند و ۵۵ نفر رشته حقوق، ۲۲ نفر رشته روان‌شناسی و ۶ نفر کارشناسی ارشد علوم قضائی را انتخاب کردند.

وی با اشاره به نفرات برتر گروه هنر در کنکور سراسری گفت: از ۱۰۰ نفر اول ۵۴ نفر دانشگاه تهران، ۴۰ نفر دانشگاه هنر، ۲ نفر دانشگاه الزهرا را انتخاب کردند و ۱۵ نفر رشته طراحی صنعتی، ۱۳ نفر رشته ارتباطات تصویری، ۱۲ نفر رشته سینما و ۱۰ نفر رشته موسیقی جهانی و بقیه در سایر رشته‌ها ادامه تحصیل دادند.

براساس گفته‌های رئیس سازمان سنجش، رشته‌های پزشکی و مهندسی بالاترین علاقه‌مندی را در بین داوطلبان داشته‌اند و بدیهی است که تمایل دانشجویان به ادامه تحصیل در رشته‌های علوم انسانی روز به روز کاهش پیدا می‌کند. همین امر می‌تواند با توجه به اهمیتی که علوم انسانی در جامعه دارد، زمینه‌ساز کمبودها و کاستی‌هایی شود که ضرورت بازنگری در رشته‌های تحصیلی و هدایت تحصیلی دانشجویان از بدیهیات است که باید در دستور کار قرار گیرد.