شورای همکاری و راهی که به بی‌راهه خواهد رفت

بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:

وزرای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در نشست اخیر خود که چندی پیش برگزار شد، بار دیگر در اقدامی کاملا سیاسی و مغرضانه به اتهام‌زنی علیه‌جمهوری اسلامی ایران مبادرت ورزیدند. اعضای این شورا در پایان نشست مشترک خود، در بیانیه‌ای ضد ایرانی، مدعی شدند: ایران به مداخله در امور کشورهای عربی ادامه می‌دهد و باید این مدخله متوقف شود. در این بیانیه ضد ایرانی همچنین آماده است: کشورهای شورای همکاری خلیج فارس باید تمام تلاش خود را برای مقابله با دخالت‌های ایران در امور کشورهای عربی، به کار گیرند. این در حالی است که در نشست‌های پیشین اعضای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس نیز ادعاهای پوچ و بی‌اساسی به جمهوری اسلامی ایران نسبت داده شد.

 به‌نظر می‌رسد که صدور بیانیه‌های ضد ایرانی به یک رویه معمول و همیشگی برای کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شده است؛ به‌گونه‌ای که می‌توان چنین بیانیه‌هایی را جزئی جدایی‌ناپذیر از نشست‌های مشترک قلمداد کرد. اعضای شورای همکاری خلیج فارس به این رویه عادت کرده‌اند که سیلی از اتهامات گسترده را بدون ارائه هیچگونه دلیل و مدرک متقن و قابل استنادی، به سمت جمهوری اسلامی ایران روانه کنند. این اقدام نشان می‌دهد که کشورهای عضو این شورا پیش از هر چیز دیگری، شعور افکار عمومی منطقه و جهان را نادیده گرفته و تصور می‌کنند که اتهامات آمیخته با توهم آنها بدون هیچ منطق و استدلال قابل ذکری، مورد تائید افکار عمومی قرار می‌گیرد.

با وجود این‌که جمهوری اسلامی ایران همواره در مناسبت‌های مختلف از آمادگی کامل خود برای انجام گفت‌وگوهای سازنده با کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، برای از بین رفتن مشکلات فی‌مابین سخن گفته است، اما این کشورهای عضو شورا بوده‌اند که همواره در این مسیر سنگ‌اندازی کرده و می‌کنند. البته نباید از نقش تاثیرگذار عربستان سعودی در سنگ‌اندازی در مسیر گفت‌وگوهای ایران و اعضای شورای همکاری خلیج فارس غافل شد. آل‌سعود در طول سال‌های گذشته ثابت کرده که نه تنها به‌دنبال تنش‌زدایی در روابط خود با تهران نیست، بلکه همواره در راستای تنش‌زایی هرچه بیشتر نیز گام برداشته است. بی تردید سعودی‌ها از قدرت نفوذ خود بر پنج کشور عضو شورای همکاری خلیج فارس برای دور نگاه داشتن آنها از ایران، بهره‌برداری کرده و می‌کنند.

واقعیت این است که افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران در منطقه یکی از عوامل اصلی صف‌آرایی شورای همکاری خلیج فارس علیه تهران است. اعضای شورای همکاری خلیج فارس امروز به‌خوبی به این واقعیت واقف هستند که حل و فصل بحران‌های کنونی منطقه که البته اغلب آنها حاصل اقدامات غیرسازنده همین شورا است، بدون حضور جمهوری اسلامی ایران میسر نخواهد بود و این امر، نشات گرفته از نفوذ گسترده تهران در منطقه است. درست به همین دلیل است که اعضای شورای همکاری خلیج فارس و به‌ویژه رژیم‌های آل‌سعود و آل‌خلیفه تمام تلاش خود را روی تهران متمرکز ساخته تا ضمن مهار گسترش نفوذ آن در منطقه، به زعم خود در راستای منزوی ساختن ایران گام برداشته باشند. اعضای شورای همکاری خلیج فارس به استثنای عمان، ایران را بزرگ‌ترین مانع در برابر تحقق اهداف جنگ‌طلبانه و توسعه‌طلبانه خود در منطقه قلمداد می‌کنند.

افزون بر این، عمده اعضای شورای همکاری را کشورهایی تشکیل می‌دهند که هریک به‌نوعی به‌دلیل ارتکاب اقدامات ضد حقوق بشری در عرصه‌های داخلی و خارجی، مورد انتقاد جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته و از این لحاظ، روابط خوبی با تهران ندارند. از جمله این کشورها می‌توان به عربستان سعودی، بحرین و امارات اشاره کرد که حکام آنها کوچک‌ترین رغبتی برای کاهش تنش‌ها با تهران ندارند. ایران همواره بر لزوم توقف اقدامات خشونت‌آمیز رژیم آل‌خلیفه علیه انقلابیون بحرینی و تحقق راهکار سیاسی برای برون رفت از بحران این کشور تاکید کرده است. تهران همچنین ضمن محکومیت‌های چندباره حملات وحشیانه رژیم سعودی به یمن، خواستار رسیدگی سازمان‌های بین‌المللی به جنایت‌های جنگی سعودی‌ها در این کشور شده است. درخصوص امارات نیز، ادعای مالکیت بر جزایر سه‌گانه از سوی حکام این کشور، بارها مورد اعتراض مقامات ایرانی قرار گرفته است. از همین روی، پر واضح است که این کشورها به‌دلیل خصومت‌هایی که با مواضع اصولی جمهوری اسلامی ایران دارند، از ظرفیت‌های خود در عرصه منطقه‌ای همچون عضویت در شورای همکاری خلیج فارس، برای مقابله با تهران بهره‌برداری می‌کنند. درحالی که حکام سعودی، بحرینی، اماراتی و برخی دیگر از کشورهای منطقه انتظار دارند که ایران موضعی در قبال اقدامات آنها اتخاذ نکند اما تهران در طول سال‌های گذشته ثابت کرده که از مواضع اصولی خود در حمایت از حقوق مشروع ملت‌های منطقه عقب ننشسته و همواره به‌نوعی حنجره ملت‌های مظلومی بوده که حقوقشان زیر پاهای حکام خودکامه و مستبد، پایمال شده است. این درست همان چیزی است که شیخ نشینان عرب به آن معترض هستند.

از سوی دیگر، روابط نزدیک میان ایالات متحده امریکا و رژیم‌صهیونیستی با اغلب اعضای شورای همکاری خلیج فارس نیز یکی از عوامل اصلی دیگرِ مواضع خصمانه این شورا در قبال ایران محسوب می‌شود. شیخ‌نشینان عرب در قبال حمایت‌هایی که از سوی امریکایی‌ها و صهیونیست‌ها دریافت می‌کنند، مکلف به‌خوش خدمتی برای آنها هستند و در شرایط کنونی، واشنگتن و تل‌آویو هیچ خوش خدمتی و خوش رقصی از سوی اعراب را فراتر از ایستادن در برابر ایران نمی‌دانند. در واقع، اعضای این شورا به آلت دست امریکایی‌ها و صهیونیست‌ها جهت پیاده‌سازی پروژه‌های آنها در منطقه تبدیل شده‌اند؛ پروژه‌هایی که مقابله با ایران یکی از محورهای اصلی آن به‌شمار می‌رود.

در این میان اما از کنار نقش غیرسازنده عربستان سعودی در اعمال فشار بر کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس برای ایستادگی در برابر این نیز نمی‌توان به‌راحتی گذشت. از آنجایی که کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس همواره تحت حمایت‌های مالی گسترده مقامات رژیم سعودی بوده و هستند، این رژیم از قدرت نفوذ خود بر این کشورها در جهت پیاده‌سازی اهداف خود بهره برده و می‌برد. در هر صورت، آنچه که واضح به‌نظر می‌رسد، این است که این کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس هستند که باتوجه به روند معادلات منطقه‌ای نیاز به گفت‌وگو با ایران دارند و نه برعکس. اعضای شورای همکاری خلیج فارس به‌خوبی می‌داند که اغلب بحران‌های کنونی در منطقه حاصل سیاست‌های ناکارآمد این شوراست و نه آنچه که از آن به‌عنوان دخالت‌های خارجی ایران در امور کشورهای عربی، یاد می‌کنند. از همین روی، جمهوری اسلامی ایران که همواره نقش سازنده‌ای در حل و فصل بحران‌های منطقه‌ای ایفا کرده است، هر چند گفت‌وگوهای سیاسی با شورای همکاری خلیج فارس را یک ضرورت می‌داند‌ اما خود را نیازمند آن نمی‌بیند.