بامدادجنوب- الهام بهروزی:
«هر روز بیشتر از روزنامه‌ها تلاش کن/ خبرهای جدید/ توی تنم داغ شده‌اند/ وقت خوبی است/ برای بردنم به گور/ مثل خانه‌های قدیمی/ ب خودم چسبیده‌ام/ که خاطرهها در سرم تاب بخورند/ جیغ‌ها چند وقتی در دهانم حبس شوند/ فردا مردی است/ که از همین شب‌ها به دنیا آمد است/ تو فقط تلاش کن/ که چند سطر در من فرو بروی/ وگرنه سال‌های بعد/ همه چیز عقیم خواهد شد/ مثل همین گور که هر روز ناامیدتر می‌میرد» (رها رفایی).
رها رفایی شاعر جوان هماستانی با چاپ نخستین مجموعه شعری خود قدم در وادی شعرای صاحب اثر مکتوب گذاشت. این شاعر سپیدسرای با دفتر شعری «رونمایی از شبی که موهایش را از ته زد»، تمام زنانگی و شاعرانگی خود را ذره ذره در کالبد کلمات گنجاند تا با تصویری قابل لمس ذهنیت خویش را از مرگ، اندوه، دنیا، عشق، دریا، خورشید، زن، شب، تنهایی و... به نمایش بگذارد. وی در شعرهایش با بیانی روان، ساده و یکدست درونیاتش را به کمک اشیا و واژگان جان بخشیده است. رفایی که بیش از یک دهه است شاعری را آغاز کرده، با چاپ این اثر، سعی کرده سپیدسرودههایش را ماندگارتر از پیش سازد.
این بانوی شاعر با انتخاب روز «قلم» برای رونمایی از نخستین اثرش، دغدغه فرهنگی خود را بهشکلی محترمانه بیان کرد و به دیگر اهالی قلم یادآوری کرد که اگر مسوولان ما را فراموش کردند، خودمان همت کنیم و به بهانههای اینچنینی گرد هم جمع شویم و همدیگر را حمایت کنیم. این آیین رونمایی با حضور شاعران هماستانی نظیر رضا معتمد، علی هوشمند، ابوالقاسم ایرانی، عبدالله رئیسی، اسکندر احمدنیا، محسن موسوی‌میرکلایی و برخی از چهرههای هنری و مجریان رادیوی استان در پژوهشسرای شهید خوشبخت برگزار شد. هرچند اطلاعرسانی برای برگزاری آیین رونمایی «رونمایی از شبی که موهایش را از ته زد» خیلی محدود بود اما این مراسم با استقبال باشکوهی روبه‌رو شد. مراسم با اجرای خوب مهدی جلالی، هنرمند بوشهری آغاز شد و در نخستین بخش از رضا معتمد، منتقد، پژوهشگر و استاد دانشگاه در رشته زبان و ادبیات فارسی دعوت شد تا کمی در خصوص نخستین اثر رها رفایی سخن بگوید.
رضا معتمد ضمن تبریک روز قلم گفت: از این‌که خانم رفایی موفق شدند نخستین اثر خود را منتشر کنند، خرسند هستم و به او تبریک میگویم، بههر حال وقتی یک شاعر اثرش را چاپ می‌کند، باید خوشحال بود، چراکه وی با این کار اندیشهاش را ماندگار می‌کند. من خانم رفایی را بیش از یک دهه است که می‌شناسم وی شاعری سپیدسراست. پیش از این با فضای شعرهایش آشنا بودم اما با فضای کتابش نه، ولی با مطالعه این اثر با شاخصههای شعری وی بیشتر آشنا شدم.
وی در ادامه با بیان این‌که در این 49 شعری که در این اثر آمده، چند ویژگی به طور برجسته در شعرهایش نمود دارد، افزود: نخستین ویژگی که نشان از موفقیت شاعر دارد، یکدستی اندیشه در شعرهاست؛ به گونه‌ای که با مطالعه اثر میتوان بهوضوح اندیشه و نگرش شاعر را نسبت به دنیای پیرامونش درک کرد و متوجه شد که شاعر چگونه فکر می‌کند. مرگاندیشی و اندوه در این اشعار نمود بارزی دارد. یک ویژگی دیگر این‌که این شاعر از اشیاء (کاربرد حدود 70 اشیاء) برای انتقال اندیشهاش بهخوبی بهره گرفته است. نکته بعدی این است که فضای شعری رفایی، فضایی کاملا زنانه است و با وجود این‌که قالب سرودههای وی سپید است اما اگر بخواهیم شعر وی را در دستهبندیهای شعری بگنجانیم، شعر وی غنایی است. شاعر در این اثر روحیات و ذهنیت خود را نسبت به جهان پیرامون به شکل سادهای بیان و نفرت، عشق و مرگ را به خوبی در شعرش مجسم کرده است.
معتمد در ادامه با بیان این‌که رفایی در آغاز شعرهایش بسیار کوتاه بود و چون فضای تصویری هم در آنها چندان پررنگ نبود، نمیشد که آنها را هایکو دانست و احساس میشد این شعرها کامل نیستند اما با گذشت سالها کمکم سرودههای این شاعر طولانیتر شد و البته کاملتر، یادآور شد: از دیدگاه من شعرهای طولانی موفقتر هستند و اینک در این شعرها با شاعر تکاملیافتهتری روبه‌رو هستیم. شاعر در این مجموعه دریافته که کجا کلامش باید کوتاه باشد و کجا طولانی. در حقیقت من پیش از این معتقد بودم که شاعران اگر میخواهند موفق باشند، باید از شعر کلاسیک عبور کنند و بعد به شعر معاصر نظیر سپید و... برسند اما الان با دیدن انتشار یکسری مجموعهشعرهای سپید از این نظرم عدول کردهام و یکی از این مجموعههای موفق هم، همین دفتر شعر رها رفایی است.
این منتقد و پژوهشگر و استاد دانشگاه که سال پیش موفق شد از رساله دکتری خود دفاع کند، در پایان با تاکید بر این‌که خارج از در نظر گرفتن فضای ادبی رونمایی از کتابها، بیاییم تلاش کنیم در این فضا از یکدیگر حمایت کنیم، خاطرنشان کرد: در این فضا بهجای این‌که شاعر به ما کتاب هدیه کند، بکوشیم با خرید کتاب از وی حمایت کنیم. خرید کتاب و انتخاب آن به‌عنوان هدیه به دیگران را به یک فرهنگ تبدیل کنیم، امیدوارم این مجموعه شعری رها رفایی با حمایت ما اهل قلم و ادب به چابهای بعدی برسد.
جلالی در بخش بعدی محسن موسوی‌میرکلایی، شاعر سپیدسرای هماستانی را برای ارائه دیدگاهش در خصوص مجموع‌شعری «رونمایی از شبی که موهایش را از ته زد» به روی سن دعوت کرد. میرکلایی با اشاره به سالروز درگذشت عباس کیارستمی و صادق چوبک (14 تیرماه) گفت: هر چند زمان اندکی برای مطالعه اثر رها رفایی دراختیار داشتم اما با خواندن برخی از اشعار این مجموعه متوجه یکسری اشکالات شعری شدم که به اختصار به آنها اشاره میکنم؛ در این شعرها تکرار برخی از واژگان زیاد است (در شعر 49 سه بار کلمه «ساده» استفاده شد است). تکرار سطرها و نبود ایجاز در این مجموعه مرا آزار داد. یکی دیگر از نکاتی که برای من قابل هضم نبود، قطعینگری شاعر است، او در برخی از شعرها از همان آغاز ما را با نوعی قطعیت روبه‌رو می‌کند. توصیف در این دفتر شعر زیاد دیده میشود و همین توصیف مخاطب را خسته می‌کند، مخاطب امروز بیشتر به موقعیت شاعرانه نیاز دارد. شیءگرایی در این مجموعه به وفور دیده میشود اما به اشیاء جان داده نشده و فقط از آن استفاده استفاده شده است. همجنس بودن کلمات در سرودههای خانم رفایی فراوان و شاعر به آشناییزدایی توجه نداشته است. تمرکزگرایی در شعرها دیده نمیشود و سطرها از نظر فرمی و معنایی با هم سنخیتی ندارند، در پایان اشاره کنم که در این کتاب مشکل معنایی وجود دارد اما به‌عنوان نخستین اثر چاپ شده خانم رفایی آن را یک مجموعه موفق میدانم و امیدوارم شاعر در آثار بعدی خود تکاملیافتهتر ظاهر شود.
سپس عبدالله رئیسی، منتقد، پژوهشگر و استاد دانشگاه در رشته زبان و ادبیات فارسی به بیان دیدگاهش درباره نخستین اثر منتشر شده رفایی پرداخت. رئیسی با بیان این‌که این دفتر شعری از نظر زیباشناسی یک مجموعه بیانی است نه زبانی، گفت: شاعر در این سرودهها نشان میهد که بیشتر دغدغه بیانی دارد و توجه چندانی به فرم ندارد.
وی در ادامه با تاکید بر این‌که رفایی در مجموعه شعر «رونمایی از شبی که موهایش را از ته زد»، از تنهایی، درد، مرگ، خودکشی، گورستان و تابوت بیشترین استفاده را داشته است، افزود: واژههایی که نشان از سرزندگی دارد، در این شعرها دیده نمیشود. در واقع ناخودآگاه شاعر در این شعرها کاملا منعکس شده است و شعر بهمثابه پنجرهای شفاف رو به سمت درون شاعر و تنهایی اوست. البته درعین حالی که شاعر شفاف است اما زبان اثر سطحی نیست. حتی شما به‌عنوان کتاب نگاه میکنید متوجه میشوید که زبان شاعر یک زبان استعاری است. وجود همین نظام استعماری بیانگر این است که شعر رفایی شعری تکلایه نیست، بلکه شعری غریزی و جریان زایش آنها طبیعی است. شاعر در این مجموعه اصراری بر غیر از خود بودن ندارد.
عبدالله رئیسی در پایان با تاکید بر این‌که ساخت ساده شعر و جوهره ارزشمند این مجموعه شعری موجب ماندگاری آن میشود، تصریح کرد: دو شاخصه بارز در شعر رها رفایی دیده میشود؛ یکی تخیل است، تخیلی که قابل سرقت و تکرار نیست و دوم تصویرگری است. شما اگر دقت کنید، متوجه میشوید که در بیشتر شعرها تصویر ساختار حرفی آن را تحت تاثیر قرار داده است. همانطور که اطلاع دارید ما وقتی در شعری با تصویر روبه‌رو میشویم پی میبریم که سرودهها زاییده تخیل خود شاعر است.
در حاشیه این آیین رونمایی، به سراغ رها رفایی رفتیم و چند سوال را از وی پرسیدیم. رفایی در خصوص نخستین اثر خود به بامداد جنوب گفت: در این کتاب 60 صفحه‌ای 49 شعر به چاپ رسیده است که بیشتر اشعار آن عاشقانه و تلخ هستند و مرگ موضوعی است که خیلی به آن پرداخته‌ام.
وی در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا قالب سپید را برای سرودههایت انتخاب کردید، بیان کرد: فکر نمی‌کنم قالب شعر انتخابی باشد، بلکه یک نوع استعداد است و من از ابتدای ورودم به دنیای ادبیات به این قالب شعری علاقه داشتم و خیلی زود در دنیای قالب سپید غرق شدم.
سراینده مجموعه شعری «رونمایی از شبی که موهایش را از ته زد» درباره تاثیر برگزاری آیین رونمایی کتاب توضیح داد: بهنظر من رونمایی کتاب خستگی را از تن شاعر و نویسنده بیرون می‌کند و قدرتی نامرئی دارد که بعد از برگزاری دیده خواهد شد. من رونمایی را برگزار کردم تا هم برای شعرهایم جشن تولدی گرفته باشم و هم محفلی را برای حضور سبز ادب‌دوستان، اساتید و شاعرهای عزیز فراهم کنم که خوشبختانه با استقبال خوب دوستان روبه‌رو شد که البته جای خیلی عزیزان خالی بود و شاید هم کم‌لطفی بعضی دوستان شامل حالم شد.
رفایی با ابراز گلایه از این‌که متاسفانه مسوولان فرهنگی استان آن‌طور که باید به اهالی فرهنگ و ادب کمک نمی‌کنند، تصریح کرد: مشکلات نویسندگان و شاعرهای بومی کم نیست. حمایت‌های مالی یکی از گزینه‌هایی است که اگر به آن پرداخته شود، بد نیست.
این شاعر با بیان این‌که از زخم‌های خودم و مشکلات آدم‌های دور و برم شعر می‌سازم، گفت: در شعر دنبال چیزی نمی‌گردم، بیشتر برای آرامش روح و روانم می‌نویسم. آنقدر شعر به من آرامش می‌دهد که بعد از هر بار نوشتن یک اثر خوب فریاد شادی سر می‌دهم.
رفایی در پایان با اشاره به این‌که از همه عزیزانی که با حضور سبزشان محفل ما را روشن کردند، تشکر میکنم و امیدوارم بتوانم لطف آنها را جبران کنم، یادآور شد: از کسانی که مرا در برگزاری این مراسم همراهی کردند همچون آقای خوشنود، مسوول پژوهشسرای شهید خوشبخت، آقای رضا معتمد، مهدی جلالی، اسما پارسیان عزیز و همسرش که طراحی پوستر مراسم را برعهده داشتند، خانواده عزیزم و پسرهای گلم که متاسفانه به‌دلایلی نتوانستند در مراسم شرکت کنند، بهتاش کمه‌زری که با ثبت عکسهای زیبا مرا در برگزاری این مراسم یاری کرد، قدردانی میکنم.
در این آیین شاعرانی همچون اسکندر احمدنیا، علی هوشمند، صالح دوروند، صدیقه زیارتی، ابوالقاسم ایرانی، کمیل ایزدجو، سایه درختیان، بهنام مومنی، شهاب حاجتی، مینا فهیمی و... به شعرخوانی پرداختند. سپس در پایان با حضور ابوالقاسم ایرانی، مینا درعلی و رها رفایی از کتاب «رونمایی از شبی که موهایش را از ته زد» رونمایی شد. این اثر در 500 نسخه با قیمت 5500 تومان به همت انتشارات بوتیمار منتشر شده است.
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان