
بامداد جنوب: 39 سال از انقلاب اسلامی ایران میگذرد. در این سالها اقتصاد کشور فراز و نشیبهای زیادی را به خود دیده است اما تراز تجاری ایران همواره منفی بوده است تا اینکه برای اولینبار در تاریخ جمهوری اسلامی، اقتصاد ایران در سال 94 و در دولت روحانی، تراز تجاری مثبت را تجربه کرد. در این مدت 39 ساله، برخی کالاهای وارداتی برای کسب رتبه اول واردات کشور از هم پیشی میگرفتند تا بیشترین میزان واردات کشور را بهخود اختصاص دهند. برای مثال، 10 سال پیش بنزین با کسب رتبه اول، نقش بسیار مهمی در واردات کشور ایفا میکرد اما در سال جاری برنج جای این کالای پرمصرف را در ایران گرفته است. واردات برنج در حالی رو به افزایش است که وزارت جهاد کشاورزی دولت یازدهم از تلاش خود برای حمایت از تولیدکنندگان این محصول و جلوگیری از واردات بیرویه آن خبر داده بود، ضمن اینکه بهگفته برخی مسوولان، میزان واردات برنج سنوات گذشته آنقدر زیاد بوده که اگر تا ۱۰ سال هم برنج خارجی وارد نشود، نیازی به واردات برنجهای جدید خارجی نیست.
مروری بر آمارهای وارداتی گویای آن است که در پایان سال ۱۳۸۶ مجموع اقلام وارداتی ۴۱ میلیون و ۶۹۶ هزار تن اعلام شده بود که ارزش این واردات معادل ۴۸ میلیارد و ۴۳۸ میلیون و ۸۱۹ هزار دلار بوده است که این میزان در مدت مشابه سال جاری بیشتر از ۶۷ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که در چهار ماهه اول سال جاری با گذشت ۱۰ سال، مجموع واردات به ۱۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن رسیده که ارزش آن بالغ بر ۱۵ میلیارد و ۸۱۲ میلیون و ۸۱۰ هزار دلار اعلام شده است.
مطابق مستندات موجود، در سال ۱۳۸۶ بخش قابل توجهی از واردات را بنزین تشکیل داده و بهعبارت دیگر بنزین در صدر کالاهای وارداتی قرار داشته است. بدین ترتیب نزدیک پنج میلیون تن بنزین وارد شده که این میزان حدود ۱۲ درصد از وزن کل واردات کشور را به خود اختصاص داده و رقمی معادل سه میلیارد و ۴۱۲ میلیون دلار ارز را از کشور خارج کرده است.
اما در سال جاری تا پایان چهارماهه اول عمده واردات کشور مربوط به برنج و ذرت دامی بوده که ذرت دامی از نظر وزنی در صدر جدول واردات قرار میگیرد و برنج از نظر ارزش بیشترین حجم واردات را به خود اختصاص میدهد. این در حالی است که در سال ۱۳۸۶ برنج در رده ششم واردات وزنی کشور قرار داشت و بالغ بر یک میلیون و ۶۶ هزار تن از آن وارد کشور شده بود که ارزش آن حدود ۴۲۹ میلیون دلار محاسبه شده است. از نظر وزنی این محصول 56/2درصد از واردات و از نظر ارزش نیز 89/0 درصد واردات را به خود اختصاص داده بود، درحالی که در سال جاری واردات برنج در صدر جدول قرار گرفته و طی چهار ماهه امسال بالغ بر ۶۴۴ هزار و ۸۰۰ تن برنج با ارزشی بالغ بر ۶۰۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان وارد شده است که این حجم 71/5 درصد از وزن واردات و 81/3 درصد از ارزش آن را در بر میگیرد.
برنج وارداتی 71/5 درصد از وزن مجموع واردات را به خود اختصاص داده است و از نظر ارزش 81/3 درصد از ارزش وارداتی کل کالاها مربوط به برنج میشود. این در حالی است که ارزش بنزین وارد شده در سال 1386 نیز 4/7 درصد از واردات کل کالاها را در بر میگرفته است.
افزایش قابل توجه واردات قطعات خودرو
قطعات منفصله خودرو طی این سالها همواره از اقلام وارداتی قابل توجه بوده که در سال ۱۳۸۶ حجم واردات کالا در این بخش بالغ بر ۴۵ هزار و ۳۴۴ تن بوده است که ارزشی حدود ۵۵۳ میلیون و ۱۲۲ هزار دلار را به خود اختصاص میداده است اما در سال جاری میزان واردات این بخش در چهار ماهه بالغ بر ۳۶ هزار و ۸۹۸ تن بوده و ارزشی بیش از ۳۱۰ میلیارد و ۶۹۶ هزار دلار را به خود اختصاص داده که رقم واردات چهار ماهه در این بخش به رقم مربوط به واردات سالانه در سال ۱۳۸۶ نزدیک است.
همچنین در سال جاری حجم واردات در این حوزه 33/0 درصد واردات وزنی و 96/1 درصد از ارزش کل واردات کشور را در بر میگیرد، در حالی که در سال ۱۳۸۶ تنها ۱.۱۴ درصد ارزش کل واردات کشور به قطعات خودرو اختصاص یافته و از نظر وزنی حجم واردات در این بخش بهگونهای بود که حداقل جزو اقلام عمده صادراتی محسوب نشده و در جدولهای آماری از ذکر میزان آن خودداری شده بود.
به استناد آمارهای ارائه شده از سوی گمرک، بر اساس ارزش دلاری در چهار ماه اول امسال برنج، ذرت دامی، سایر وسائل نقلیه موتوری با حجم سیلندر هزار و 500 تا دو هزار سیسی، لوبیای سویا، قطعات منفصله تولید اتومبیل، پنج ردیف اول جدول واردات کشور را تشکیل دادهاند، در حالی که در سال ۱۳۸۶ در پنج رتبه اول این جدول بنزین، شمش آهن و فولاد غیرممزوج، میلههای آهنی و فولادی، محصولات آهن و فولاد در ردههای اول جدول واردات قرار گرفته و پس از آنها قطعات منفصله تولید خودرو، سویا قرار داشت.