
بامداد جنوب:
امریکاییها چندی پیش خبر از تشکیل گروهی دادند که هدقش حراست تمام عیار از مرزهای میان سوریه-عراق و سوریه-ترکیه خواهد بود. گروهی که شاکله اصلی آن را نیروهای کردی تشکیل میدادند که به زعم آنکارا تروریست بودند! بر اساس طرح واشنگتن، این نیروها متشکل از حدود چهل هزار نفر خواهد بود و بهعنوان نیروهای گارد مرزبانی در مناطق مرزی بین عراق و ترکیه که نیروهای امریکایی نیز در آن حضور دارند، مستقر خواهند شد.
همه صاحبنظران معتقدند که ائتلاف امریکایی با همراهی نیروهای دموکراتیک سوریه بهدنبال تاسیس و آموزش نیروهای امنیتی جدید در مناطق مرزی خواهد بود و در حال حاضر ۲۳۰ نفر آموزشهای اولیه را در این رابطه دریافت میکنند و قرار است حجم نیروهای جدید نزدیک به ۳۰ هزار نفر باشد. حدود ۱۵ هزار نفر از این نیروها با سازماندهی مجدد عناصر نیروهای دموکراتیک سوریه تامین میشوند تا آنها با از بین رفتن کامل داعش، ماموریت جدید خود را در چارچوب جدید انجام دهند. بر اساس گزارشها نیروهای جدید اصالت کُردی خواهند داشت که در طول منطقه وادی نهر الفرات، در مرزهای عراق و ترکیه و در مناطق شمال سوریه مستقر خواهند شد.
شکی نیست که این اقدام پردهای جدید از توطئههای واشنگتن در مورد سوریه است که با هدف جلوگیری از حل و فصل سیاسی بحران سوریه و کسب منافع راهبردی از این جنگ بعد از شکستهای میدانی متوالی اخیر آن را دنبال میکند.
در درجه اول میتوان گفت که این اقدام برای ایجاد توجیه قانونی جهت ابقای نیروهای نظامی امریکایی در این منطقه به بهانه آموزش نیروهای مرزبانی است. امریکا که با شکست داعش بهانههای خود در استقرار نیروهایش در سوریه را از دست داده، در حال حاضر با روشهایی نظیر مرتبط کردن حضور نیروهای خود با روند مذاکرات ژنو یا تلاش برای آموزش نیروهای تحت حمایت خود در سوریه بهدنبال تمدید موجودیت نظامی خود در این کشور با وجود مخالفت دولت مرکزی سوریه است. نکته دوم در رابطه با منطقه استقرار این نیروها است که قرار است در مرزهای ترکیه و عراق مستقر شوند، امریکا به بهانه حمایت از مرزها بهدنبال استقرار یک واحد شبه نظامی جدید در اراضی سوریه برای مقابله با ارتش این کشور و تقویت رویکرد تجزیهطلبی در داخل سوریه است تا نسخهای جدید از نیروهای دموکراتیک کرد را در این بخش از اراضی سوریه ایجاد کند. این در حالی است که با پیشرویها و دستاوردهای یک سال گذشته ارتش عربی سوریه، این کشور بخش قابل توجهی از مناطق مسکونی تحت سلطه گروههای مسلح را در اختیار گرفته و طرحهای تجزیهطلبانه امریکا برای تشکیل سه یا چند دولت کوچک در این کشور را با شکست مواجه کند. همچنین بهنظر میرسد امریکا تلاش دارد با استقرار این نیروها در مناطق مرزی، کنترل مرزهای سوریه در جهت ورود و خروج عناصر تروریستی از ترکیه و عراق را در اختیار داشته باشد و در مواقع لزوم از این نیروها بهعنوان اهرم فشاری بر دولت مرکزی دمشق استفاده کند. امریکا به بهانه حضور این نیروها تلاش دارد مجموعهای از اهداف خود را در روند مذاکرات سیاسی آینده در سوریه دنبال کند. از جمله این اهداف میتوان به ادغام گروههای مرتبط با امریکا با جریانهای نظامی تحت حاکمیت سوریه اشاره کرد. این روند میتواند باعث کاهش حضور نظامی متحدان سوریه نظیر ایران، روسیه و مقاومت لبنان در اراضی این کشور شود.
در همین رابطه یک منبع سیاسی سوری در گفتوگو با پایگاه خبری العهد به اتفاقاتی که در منطقه شرق فرات و نوار مرزی سوریه با عراق اتفاق میافتد اشاره کرده و آن را طرح «ب» امریکا بعد از شکست طرح «الف» برای ایجاد خلافت داعش در مناطق شرق فرات و غرب دجله جهت جداسازی محور بغداد و دمشق دانست. وی تاکید کرد این امریکا بود که داعش را ایجاد کرده و از آن حمایت کرد و در ادامه مبارزه با آن را بهانهای برای موجودیت نظامی خود در منطقه قرار داد. امریکا همچنین نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) را به بهانه حمایت از مناطق کردنشین از خطر داعش ایجاد کرد. این در حالی است که در بسیاری از موارد، رهبران و عناصر داعش با بالگردهای امریکایی جابهجا میشدند و مدارک موثقی در رابطه با پیوستن نیروهای داعش به نیروهای دموکراتیک سوریه وجود دارد. علاوه بر این می توان به عملیات تحویل مسالمتآمیز چاههای نفتی در مناطق شرقی سوریه از داعش به نیروهای دموکراتیک بهعنوان بهترین مثال برای همکاری میان این دو گروه اشاره کرد.
این منبع افزود که تروریستهای داعش یکی از شاخههای فرعی سرویس اطلاعات مرکزی امریکا بودند اما عناصر آن در مناطق شرقی فرات در نتیجه پیوستن به نیروهای دموکراتیک سوریه که آنها نیز در راستای پروژههای امریکا برای تجزیه منطقه کار میکردند، ناپدید شدند. به این ترتیب میتوان گفت عواملی که امریکا را بر آن داشته تا گروه تروریستی داعش را تشکیل داده و از آن حمایت مالی و تسلیحاتی کند، همان عواملی است که باعث تشکیل شبهنظامیان جدید متشکل از ۳۰ هزار نظامی در مرزهای سوریه با عراق و ترکیه شده است. همین موضوع را میتوان در قطع روابط بین دمشق و بغداد بهعنوان حلقه ارتباطی محور مقاومت و گذرگاه زمینی بین تهران تا دریای مدیترانه دانست. یکی از مهمترین نمودهای این گذرگاه زمینی را میتوان در خط لوله گاز از تهران به سوریه دانست، چراکه امریکا تلاش دارد خطوط تامین انرژی اروپا از شبه جزیره عربستان را از طریق ترکیه انتقال داده و خط لوله انرژی تهران را مسدود کند.
اعلام جدید امریکا مبنی بر حمایت از مرزها به دور جدیدی از چالش میان واشنگتن و مسکو و دمشق و آنکارا تبدیل شده است. این در حالی است که واشنگتن بهتازگی تهدید کرده بود که برای مقابله با نیروهای دموکراتیک کرد در اراضی سوریه در نزدیکی مرزهای این کشور مجبور به مداخله نظامی خواهد بود. در همین راستا آنکارا در اطراف منطقه عفرین تحرکات نامی خود را آغاز کرده است. در صورتی که هنوز واکنشی از سوی دمشق در این رابطه منتشر نشده اما مسکو به نقل از ولادیمیر شامانوف رئیس کمیسیون دفاع در مجلس دومای این کشور اعلام کرده که هدف امریکا از تشکیل نیروهای امنیت مرزی، بسترسازی برای ناامن کردن و متشنجتر کردن اوضاع در سوریه و تلاش برای براندازی حاکمیت بشار اسد رئیسجمهور این کشور است.
وی ابراز داشت که اقدام زشت امریکا و شرکایش از تمامی مرزهای اخلاق فراتر رفته است و این اقدامات کاملا مغایر قوانین بینالمللی است. کونستانتین کوساشیف، رئیس کمیسیون امور بینالملل در مجلس اتحادیه روسیه نیز تصمیم امریکا را نقض قوانین و منشورهای سازمان ملل متحد و تمامیت ارضی سوریه اعلام کرد. سرگی لاوروف وزیر خارجه روسیه نیز در واکنش به طرح ایجاد مناطق امن مرزی در سوریه اعلام کرد که این طرحهای امریکا دلیلی آشکار از این موضوع است که واشنگتن بهدنبال حفظ وحدت سوریه نیست و این باعث نگرانی مسکو است. آنکارا نیز که پیش از این کاردار امریکا را بهعلت درز اطلاعاتی درباره این سناریو احضار کرده بود، طرح مذکور را نگران کننده و غیر قابلقبول دانست.
آنچه که آنکارا را به اعلام موضع منفی در قبال این اقدام امریکا واداشت، اهمیت خط قرمز این کشور در مورد تشکیل رژیم سیاسی و نظامی کُرد در مناطق مرزی این کشور است. ابراهیم قالن سخنگوی ریاست جمهوری ترکیه در این رابطه اعلام کرد که آنکارا حق مداخله ضد «گروههای تروریستی» را در زمان و مکان و شکلی که آن را مناسب میداند، برای خود محفوظ خواهد دانست. با طرح زمزمههای طرح جدید امریکا که در دسامبر سال گذشته میلادی صورت گرفت، آنکارا فیلیپ کونست کاردار سفارت امریکا در این کشور را احضار کرده و مراتب اعتراض ترکیه نسبت به این طرح را اعلام کرده بود.
همانطور که از روند تحولات منطقه مشخص بود، امریکا در پی سوختن تمامی برگههای گذشته خود بیکار ننشسته و بهدنبال طرح جدید برای تامین منافعش در بحران سوریه بود. اقدام جدید امریکا قطعا منطقه را با تنشها و پیچیدگیهای جدید مواجه میکند و حل و فصل سیاسی بحران را به تعویق میاندازد اما چیزی که مشخص است، اینکه روند تحولات میدانی و حتی سیاسی بهگونهای نیست که به امریکا اجازه پیشبرد منافعش را بدهد و این طرح نیز در نطفه محکوم به شکست است.