
بامداد جنوب - الهام بهروزی:
روز گذشته (25 اردیبهشتماه) به نام روز بزرگذاشت فردوسی و روز پاسداشت زبان فارسی نامگذاری شده بود. همانطور که اطلاع دارید فردوسی یکی از شاعران بزرگ ایرانزمین است که نقش بیبدیلی را در حفظ و احیای زبان فارسی ایفا کرده است. او با به نظم کشیدن شاهنامه، بزرگترین اثر حماسی جهان که گنجینهای از واژههای پارسی و اساطیر اصیل و کهن ایرانی است، خدمت بزرگی به ادبیات ایران کرد؛ چراکه از این طریق از یک سو بخش اعظمی از اساطیر، افسانهها و داستانهای ایران باستان را به آیندگان منتقل و بازگو کرد و از سوی دیگر با اهتمام خاصی که در کاربرد واژگان فارسی از خود نشان داد، مانع از انحلال زبان پارسی در زبان اقوام مهاجر و فراموشی آن شد که این امر نقش بسزایی در پویایی و ماندگاری این زبان فاخر ایفا کرد.
از اینرو، شاهنامه در همه اعصار از جایگاه ویژهای نزد ادبا و ایرانپژوهان برخوردار بوده و تلاش شده تا با تکیه بر آن به کلیدواژههای اندیشه ایرانی و خاستگاه افکار فردوسی رسید. اثری که قریب به شصت هزار بیت دارد و در خود رزمها و دلدادگیهای خواندنی و جذابی را جای داده است.
بنابراین بهصراحت میتوان مدعی شد که شاهنامه یکی از بینظیرترین آثاری است که در گستره سرزمین پارس آفریده شده تا سند مانایی زبان فارسی در همه دورهها باشد و اوج عظمت و فخامت، هوشمندی و نوعدوستی ایرانیان را در دل قصهها، داستانها و اسطورههای غیرقابل تکرار به رخ بکشد. بدیهی است فردوسی هماره بهدلیل وطندوستی مورد ستایش و توجه بوده و هر ساله با فرارسیدن 25 اردیبهشتماه ایرانیان تلاش میکنند با برگزاری برنامههای متنوعی جایگاه باارزش ادبی وی را به همگان یادآوری کنند. از اینرو، روز گذشته کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر با همکاری انجمن دوستداران حافظ شعبه بوشهر بهمناسبت پاسداشت روز فردوسی اقدام به برگزاری برنامهای با نام «کودکانه با فردوسی» کرد که با اقبال خوبی از سوی اعضای کانون پرورش فکری استان روبهرو شد.
این آیین با قرائت آیاتی چند از کلامالله مجید و طنیناندازی سرود مقدس جمهوری اسلامی ایران آغاز شد و در ادامه بهترتیب زهره عالینسب مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر و عباس عاشورینژاد رئیس انجمن دوستداران حافظ، سخنانی را در باب شاهنامه و خدمات ارزنده فردوسی در عرصه زبان فارسی بیان کردند. سپس 10 نفر از اعضای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان به شاهنامهخوانی و نقالی پرداختند و در بخش پایانی این برنامه هم موسیقی شاد کودکانه با اجرای کودکان عضو کانون پرورش فکری استان به سرپرستی آقای حسینی و طوبی شیرکانی به روی صحنه رفت که فضای مطلوبی را بر سالن حاکم کرد. در این برنامه از همه کودکان و نوجوانان شرکتکننده با یک جلد کتاب پذیرایی شد اما نقطه قوت این برنامه را میتوان دعوت از کودکان کار و بچههای تحت حمایت انجمن امام علی (ع) دانست که کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان بوشهر سعی کرد با این اقدام زمینه بهرهوری فرهنگی را برای این کودکان ایجاد کند و گامی در راستای علاقهمندی آنها به فرهنگ، هنر و ادب برداشته باشد و از این رهگذر به کشف استعداد در میان این کودکان مبادرت ورزد.
شاهنامه خزانه لغت و گنجینه ادبیات پارسی است
در حاشیه این برنامه مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان در پاسخ به این سوال که 25 اردیبهشتماه روز پاسداشت فردوسی است، او خالق اثری است که امروز شناسنامه ایرانیان است، فکر میکنید برگزاری دورهها و همایشهایی با محوریت شاهنامه برای کودکان و نوجوانان چه پیامدهایی مثبتی دارد، به بامداد جنوب گفت: حکیم ابوالقاسم فردوسی اثری چند بعدی و چند وجهیِ متمایز و بینظیر را نگاشته است که هم تاریخ این دیار را یادآور میشود، هم اساطیر کهن این مرز بوم را میشناسند، هم خلق و خو و منش و کنش ایرانیان و روش و شیوه زندگی آنها را نشان میدهد، هم از فرهنگ و تاریخ ایران پاسداری میکند، هم قدرت زبان فارسی را به رخ میکشد و اینها همه و بیش از اینها در شاهنامه فردوسی گرد آمده است اما شاهنامه فردوسی همین تنها نیست، شاهنامه سراسر پند و اندرز است، سراسر قصه و سخن آموزنده است، فردوسی در شاهنامه بسیاری از ویژگیهایی که یک انسان آزاده و نیکسیرت و پاکسرشت نیازمند آن است برای داشتن یک زندگی خوب را در داستانهای گوناگون شاهنامه آورده است. در شاهنامه از خوبیها و بدیها، زشتیها و زیباییها، ظلم و ستم و عدل و داد، کینهتوزیها و بخششها، دشمنیها و دوستیها، جنگها و صلحها و... حرف به میان آمده است و اینها همه درس است، درسهایی که بچههای امروز ما باید بیاموزند تا در فرداها موفق و توانمند باشند و چه چیز بهتر از فعالیت شاهنامهخوانی و نقالی که یک فعالیت هنری و ادبی مفرح است میتواند این کار را انجام دهد؟
زهره عالینسب همچنین در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه «کودکانه با فردوسی» با چه رویکردی برگزار شد، توضیح داد: شاهنامه مالامال است از فرهنگ و هنر و ادب ایرانیان و ما در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بهعنوان متولیان حوزه کودک وظیفه داریم شرایط آشنایی و اُخت بیشتر کودکان و نوجوانان را با این کهن کتاب ارزشمند فراهم کنیم تا از ظرفیتهای بالای موجود در آن بهرهمند شوند و از آموزههای بیمثال آن برای فرداها و روزهای آینده رهتوشه بردارند؛ چون شاهنامه نه فقط بزرگترین و پرمایهترین مجموعه شعراست، بلکه مهمترین سند عظمت زبان فارسی و بارزترین مظهر شکوه و رونق فرهنگ و تمدن ایران و خزانه لغت وگنجینه ادبیات پارسی است. در حقیقت شاهنامه حافظ راستین سنتهای علمی و شناسنامه قوم ایرانی است. شاید بدون این اثر بزرگ، بسیاری از عناصر مثبت و فرهنگ ابا و اجدادی ما در طوفان حوادث تاریخ نابود میشد و اثری از آنها به جا نمیماند. شاهنامه فقط در جنبه ادبی و شاعرانه خلاصه نمیشود، بلکه تبارنامهای است که تاریخ یک ملت، آرزوها و خواستههای جمعی را با خودش به دوش میکشد.
شاهنامه بهترین ابزار برای انتقال هویت به کودکان است
معاون فرهنگی ادارهکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان نیز در این برنامه در مورد اهمیت شاهنامه و شاهنامهخوانی برای کودکان به بامداد جنوب گفت: از یک سو شاهنامه، اثر حکیم ابوالقاسم فردوسی یکی از بزرگترین حماسههای جهان و بزرگترین سندی است که بازگوکننده هویت ملی ما ایرانیان است، پس بسیار برای ما ارزشمند و دارای اهمیت است و از سوی دیگر نیز کودکی سنی است که در آن هویتشناسی و خودآگاهی در کودک شکل میگیرد، بهوجود میآید و قوت مییابد؛ پس بهعنوان یک رده سنی مهم و حائز اهمیت با آن مواجه هستیم. بنابراین باید بکوشیم که کودک بتواند این سند ملی را به بهترین نحو ممکن دریابد. بدونشک شاهنامهخوانی یکی از بهترین راهها و نقالی نیز یکی از خلاقانهترین روشهای انتقال این هویت و شناسایی آن به کودکان میتواند باشد.
سمیه رسولی در پایان با تاکید بر اینکه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در استان بوشهر سالهاست که تلاشهای متعددی را برای ایجاد مهر و دوستی کودکان بوشهری با این کتاب کهن و این سند ملی انجام داده است، افزود: این مجموعه سعی کرده گامهای موثری را در راستای معرفی این شاهکار ادبی به کودکان و نوجوانان استان بردارد و در همین راستا 25 اردیبهشتماه بهمناسبت پاسداشت این شاعر بزرگ و همچنین گرامیداشت روز زبان فارسی، محفل ادبی و شاهنامهخوانی را با عنوان «کودکانه با فردوسی» برگزار کند که خوشبختانه همزمان با برگزاری این برنامه در مرکز استان، دیگر مراکز فرهنگی هنری کانون پرورش فکری استان در شهرهایی چون برازجان، دیّر، سیراف، کنگان، دیلم و... نیز برگزار کننده محافل ادبی، نشستها و برنامههای مختلف با همین موضوع بودهاند.
شاهنامهخوانی ابزار تربیتی دارد
مربی ادبی و مربی شاهنامهخوانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان نیز در حاشیه این برنامه در خصوص تاثیر شاهنامهخوانی و مطالعه این کتاب به بامداد جنوب گفت: هر انسان آگاهی با مطالعه شاهنامه متوجه میشود که دیدگاه فردوسی بهعنوان شاعر و سراینده شاهنامه و اندیشهای که بر سراسر این اثر ادبی ارزشمند حاکم است، اندیشه صلح و دوستی و خوبی و پاکی است و شاهنامه همیشه پشتیبان خوبیها در برابر بدیها و تباهیهاست و هر کودک و نوجوانی نیز با مطالعه این کتاب اینها را در مییابد. بنابراین مطالعه این کتاب برای کودک و نوجوان بسیار مفید و تاثیرگذار میتواند باشد .
سیدهالهه بکا در پایان با تاکید بر اینکه شاهنامهخوانی ابزار تربیتی دارد، افزود: بافت داستانی شاهنامه فردوسی به گونهای است که همه از کودک تا بزرگسال را به خود جذب میکند. جذابیت نهفته در شاهنامه قدرت یادگیری کودک را افزایش میدهد و آنها در خواندن با هم همراه میشوند و نکات آموزشی، اخلاقی، عرفانی و... را که در آن وجود دارد، در این فضای بزرگ که پر از اخلاق و جوانمردی است، یاد میگیرند و تکرار چنین داستانهایی از کودکی میتواند منزلت و مقام انسانی را در انسان شکل دهد و ذهن کودکی را که در حال رشد و یادگیری است، به سمت و سوی مثبت سوق دهد.
در پایان این گزارش یادآوری میشود، شاهنامه اثری بیبدیل و سترگ است که یادگار شاعری اندیشمند و سخنسرایی خردگرا و وطندوست است. این شاعر بزرگ کوشید تا با آفرینش شاهنامه، میراث ادبی، تاریخی و فرهنگی این دیار را برای آیندگان این سرزمین به اجمال بازگو کند. امید میرود نه تنها در روز بزرگداشت فردوسی، بلکه در همه روزهای سال این اثر بیبدیل که گنجینهای از جملات گهربار و فاخر و داستانهای انسانساز است، مورد مطالعه و خوانش قرار گیرد و نسل امروز بهویژه کودکان و نوجوانان را با آن خو داد تا هیچگاه هویت اصیل خود را از خاطر نبرند.