«حداقل حقوق دریافتی کارگران در ایران کفاف زندگی آنها را نمیدهد»؛ جملهای که بارها از زبان مسوولان و کارگران و کارشناسان به کرات تکرار شده اما هر سال وضعیت معیشت آنها بدتر از سال قبل میشود. اگر در شهری مانند بوشهر بهدنبال اجاره یک خانه باشید، شاید بسیار دور از ذهن باشد که خانهای با اجاره کمتر از 600 هزار تومان پیدا کنید که از ظاهر مناسبی هم برخوردار باشد، حال آنکه مقداری هم باید برای رهن خانه کنار گذاشته باشید. در همین حال اگر نگاهی به حداقل حقوق دریافتی کارگران بیندازیم متوجه میشویم که حقوق این کارگران با داشتن دو فرزند به زحمت به یک میلیون تومان میرسد. در همین حال، بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی، هزینه ماهانه یک خانوار چهار نفره 9/2 میلیون تومان است و ۳۵ درصد این هزینه مربوط به مسکن عنوان شده است که چیزی در حدود یک میلیون تومان میشود! بهراستی کارگرانی که ماهانه کمتر از یک میلیون درآمد دارند، چه میخورند و چه میپوشند؟
کارگران که اغلب قشر متوسط و ضعیف جامعه را تشکیل میدهند، بیان میکنند هزینههای معیشتی امسال حداقل 20 درصد بیشتر شده و چالش کسری درآمد آنها افزایش یافته است. بسیاری از کارشناسان بازار کار برآورد میکنند که اگر هزینه یک خانواده چهار نفره سال گذشته 9/2 میلیون تومان بوده امسال این رقم به 5/3 میلیون رسیده است. تامین معیشت و هزینههای زندگی از مهمترین مسائل و چالشهایی است که خانوارهای کم درآمد جامعه بهصورت مستمر با آن روبهرو هستند.
یکی از اصلیترین گلایههای جامعه کارگری عدم برقراری تعادل بین هزینهها و درآمد است و به اصطلاح دخل و خرج زندگی آنها هماهنگ نیست.
بانک مرکزی چندی پیش گزارشی از وضعیت درآمد و مصرف خانوار ایرانی در سال 94 منتشر کرد که حاصل آمارگیری از هزینه و درآمد خانوارهای شهری در ایران طی سال 94 و با مراجعه به حدود 12 هزار و 700 خانوار نمونه بوده است.
بر اساس نتایج این بررسی، متوسط هزینه ناخالص سالانه یک خانوار حدود 352 میلیون و 651 هزار ریال (ماهانه حدود 29 میلیون و 388 هزار ریال) بوده است. هزینه مزبور که شامل ارزش اجاری خانه شخصی هم هست، در مقایسه با سال 93 معادل 3/7 درصد افزایش داشته است.
بر اساس گزارش بانک مرکزی، هزینه ماهیانه یک خانوار چهار نفره شهری در سال 94، دو میلیون و 938 هزار تومان بوده، که این رقم در مقایسه با سال 93 بیش از هفت درصد افزایش داشته است.
از کل هزینههای ناخالص خانوار بهترتیب 35 درصد به مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها، 6/23 درصد به خوراکیها و آشامیدنیها، 2/10 درصد به حمل و نقل، 3/8 درصد به کالاها و خدمات متفرقه، 8/5 درصد به بهداشت و درمان، 5/4 درصد به پوشاک و کفش، 1/4 درصد به لوازم، اثاث و خدمات مورد استفاده در خانه، 1/2 درصد به هر یک از دو گروه ارتباطات و رستوران و هتل، 0/2 درصد به تفریح و امور فرهنگی، 9/1 درصد به تحصل و 3/0 درصد به دخانیات اختصاص داشته است.
اگر بخواهیم مطابق مرکز آمار و بانک مرکزی محاسبه کنیم، 35 درصد حقوق یک کارگر سهم مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوختها و 6/23 درصد به خوراکی ها و آشامیدنیها است و این مساله به معنی این است که عمده حقوق کارگران صرف هزینه مسکن و خوراک میشود.
با فرض اینکه هزینه ماهانه یک خانوار چهار نفره در سال جاری هم همان دو میلیون و 900 هزار تومان سال گذشته باشد، هزینه اجاره مسکن و انرژیهای مصرفی در مسکن در هر ماه بیش از یک میلیون تومان میشود که از حداقل دریافتی بخش زیادی از کارگران بیشتر است و البته بخش عمده این هزینه مربوط به هزینه اجاره و رهن مسکن است. در حال حاضر در برخی شهرها بهندرت مسکن با اجاره زیر 500 هزار تومان یافت میشود، با فرض اینکه بخشی از اجاره بهصورت رهن پرداخت شود.
همچنین هزینه خوراک و پوشاک یک خانوار کارگری چهار نفره با معیارهای بانک مرکزی در هر ماه حدود 700 هزار تومان میشود که 70 درصد حقوق دریافتی بخش عمده کارگران است.
به گزارش تسنیم، حال با فرض اینکه هزینه مسکن، سوخت و خوراک و پوشاک یک خانواری کارگری که حداقل دریافتیاش به زور به یک میلیون تومان میرسد، از یک میلیون و 700 هزار تومان فراتر رفته است، مسوولان پاسخ دهند که کارگران مابقی هزینههای حمل و نقل، بهداشت و درمان، پوشاک، لوازم منزل، تحصیل، تفریح و دهها هزینه دیگر را از کجا تامین کنند؟