شیوع آنفلوآنزای پرندگان از شایعه تا واقعیت

بامدادجنوب- هدی خرم‌آبادی:

مدتی است خبر آنفلوآنزای پرندگان در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته و همین امر موجبات نگرانی مردم را فراهم کرده است. نگرانی مردم از یک‌سو، وارد شدن خسارت به اقتصاد و چرخه فعالیت مرغداران و مرغ‌هایی که معدوم شده‌اند از سوی دیگر پرسش‌ها و ابهامات بسیاری را دامن زد که خبر نگران‌کننده دیگری روز گذشته به این نگرانی بیش از پیش دامن زد. به گزارش سایت حکیم مهر، یکی از کارکنان شبکه دامپزشکی شهرستان نجف‌آباد در بیمارستان فاطمه الزهرای این شهر در بخش قرنطینه بستری است و احتمال می‌رود بیماری او آنفلوانزای H5N8 باشد.

رئیس شبکه دامپزشکی نجف‌آباد با بیان این‌که پزشکان به دو مورد عارضه قلبی و آنفلوانزا مشکوک بودند، می‌گوید: «همکار ما چند دقیقه بی‌حال و بی‌هوش شد. به همین خاطر کنترل‌های لازم روی قلب او اجرا و اکوهای مورد نیاز انجام شد که مشخص شد قلب ایشان هیچ مشکلی ندارد، لذا هم‌اکنون تمام تشخیص پزشکان روی آنفلوانزاست.»

حسن‌پور با بیان این‌که یک نمونه سوآب این بیمار به تهران ارسال شده، تصریح می‌کند: «تا این لحظه جواب تائید آنفلوانزای ایشان نیامده اما پزشکان احتمال خیلی زیادی می‌دهند که بیماری وی آنفلوانزا باشد. با این حال به شکل قطعی نمی‌توان نظر داد و باید دو روز دیگر منتظر ماند تا نتیجه اعلام شود». این خبر در حالی رسانه‌ای شد که دقایقی بعد خبر تکذیب آن روی سایت حکیم مهر قرار گرفت.

رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، ابتلای یکی از کارکنان شبکه دامپزشکی نجف‌آباد به آنفلوآنزای H5N8 را تکذیب کرد.

به گزارش روابط عمومی معاونت بهداشت وزارت بهداشت،  محمدمهدی گویا ضمن تکذیب خبر ابتلای کارمند سازمان دامپزشکی نجف‌آباد به بیماری آنفلوآنزای پرندگان که در برخی رسانه‌ها مطرح شده، تصریح کرد: این بیمار با علائم کاهش فشار خون مراجعه کرد و بلافاصله تحت مراقبت قرار گرفته و در بررسی‌های بالینی هیچ‌گونه علائمی از آنفلوآنزا نداشته است.

وی با اشاره به این‌که این بیمار چند ساعت بعد از مراجعه نیز با حال عمومی مناسب مرخص شده اما از آنجا که این بیمار با پرندگان در تماس بوده است، جهت اطمینان خاطر از او آزمایشهای لازم به عمل آمد، افزود: براساس جواب آزمایش‌ها وی هرگز دچار آنفلوآنزای پرندگان نشده است.

گویا در ادامه تاکید کرد: لازم است همه بدانند مرجع اعلام این‌گونه بیماری‌ها وزارت بهداشت است. تا کنون موردی از بیماری که در فضای مجازی و رسانه‌ها و براساس نوع مشخصی از آنفلوانزای پرندگان ذکر شده مشاهده نشده است و کار درستی هم نیست که نوع بیماری که شیوع آن صحت ندارد در مجامع بین‌المللی به نام ایران منتشر شود، بنابراین خبرنگاران در انتشار این‌گونه خبرها که مرجع صحت و سقم آن وزارت بهداشت است دقت بیشتری کنند.

برای بررسی بیشتر در خصوص آنفلوآنزای پرندگان و وضعیت آن در استان بوشهر با یک دامپزشک گفت‌و‌گو کردیم. که در ادامه مصاحبه با رضا ایجاب را می‌خوانید.

خیر، ویروس جدید N5H8 سویه فوق حاد مخصوص پرندگان است ولی ویروس به اصطلاح خوکی H1N1 انسان‌ها را نیز درگیر می‌کند، هر چند که منشا ویروس آنفلوآنزای خوکی نیز از پرندگان بوده است.

تا کنون در دنیا ابتلای انسانی به این ویروس گزارش و تائید نشده است.

بسیار کم، ولی این احتمال وجود دارد که ویروس جدید در کنار ویروس آنفلوآنزای انسانی  H2N3قرار گیرد و دستخوش تغییراتی شود یا به اصطلاح این دو با هم تبانی کنند تا به انسان حمله کنند.

تغییرات این‌چنینی اگر شایعات اقدامات خرابکارانه انسانی را کنار بگذاریم، بیش از همه به شانس و گسترش آلودگی بستگی دارد. برای مثال در حال حاضر کانون‌های آلودگی به روستاها کشیده شده‌اند و اگر معدوم‌سازی صورت نگیرد به ویروس فرصت می‌دهیم با هم‌قبیله خود یعنی ویروسی که در انسان بیماری ایجاد می‌کند همنشینی کند.

موتاسیون یا جهش ژنتیکی ویروس، بسیار متنوع است و احتمال این‌که این تغییر منجر به تولید سویه خطرناک انسانی شود پایین است ولی با کمی خوش‌شانسی برای ویروس و البته بدشانسی برای ما این امر محتمل است.

در وهله نخست این‌که تاکید می‌کنم ویروس در انسان بیماری ایجاد نمی‌کند و مخصوص پرندگان است، دوم این‌که در صورت خریداری این محصولات از فروشگاه‌های مجاز و تحت نظر دامپزشکی، دامپزشکی در تمام مراحل تولید و عرضه بر سلامت آن نظارت دارد و در صورت وجود یک نمونه مثبت، کل واحد مرغداری را معدوم می‌کند و سوم این‌که این ویروس در دمای 70 درجه نابود می‌شود.

این به‌علت ترس از ورود آلودگی است نه انتقال به انسان.

متاسفانه کاملا درست است. پنج تا شش میلیون قطعه مرغ تا به امروز معدوم شده‌اند و فقط پرورش دهندگان مرغ تخم‌گذار گفته‌اند که خسارت آنها به بالای 300 میلیارد رسیده است یا این‌که امسال تا قبل از وقوع آلودگی در آذرماه بالغ بر 120 میلیون دلار صادرات در این زمینه داشتیم که به‌شدت افت کرده است.

احتمالا مدتی قبل از شروع فصل آذر با ورود پرندگان مهاجر عمدتا به نواحی شمالی و شمال غرب کشور آغاز شده ولی اولین گزارش رسمی مربوط به یک واحد مرغ تخم‌گذار در ملارد است.

همان‌طور که عرض کردم در حال حاضر، 50 کشور در دنیا با این بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند که اغلب از طریق همین پرندگان مهاجر آلوده شده‌اند. در کشور خودمان هم رودخانه ارس، تالاب فریدون کنار، سدمیل مغان . آب‌بندها و دریاچه‌های اردبیل و چند استان دیگر از کانون‌های مهم این بیماری به شمار می‌روند.

برای مردم عادی جای نگرانی نیست ولی باید مطلع باشید که به‌عنوان مثال فریدون کنار که به عرضه پرندگان مهاجر معروف است، بی‌شک می‌توانست در انتقال بیماری نقش داشته باشد ولی با وجود مقاوت‌هایی از سوی برخی از سکنه محلی تعطیل شد.

راستش را بخواهید چرا به‌عنوان یک دامپزشک نگران هستم، به‌خصوص این‌که خبر مرگ تعدادی از قوهای فریادکش را شنیدم، اینها پرندگان تنومند و مقاومی هستند، هر چند علت مرگ این آخری هنوز رسما مشخص و اعلام نشده است ولی آنچه مشخص است این است که سویه جدید به ناقل‌ها هم رحم نمی‌کند و با مرگ و میر پرندگان مهاجر همراه بوده، این پنجمین اپیدمی آنفلوآنزای پرندگان در ایران و چالشی جدی است که امیدوارم به کمک مسوولان ختم به خیر شود.

خوشبختانه هنوز کانون آلودگی به استان‌های جنوبی کشیده نشده است ولی با توجه به این‌که کانون آلودگی به روستاها کشیده شده و در حال حاضر جابه‌جایی‌های کنترل نشده طیور، خوراک، وسایل مرتبط و مردمی که با پرندگان سر و کار دارند به بسط بیماری کمک می‌کند و همین چند روز پیش خبر درگیری در استان اصفهان را نیز داشتیم، بنابراین باید مراقب بود. ضمن این‌که به‌دلیل نزدیکی به تحویل سال جدید بسیاری از مرغداران در روزهای آتی جوجه‌ریزی می‌کنند و با پیک تولید در استان بوشهر مواجه هستیم، از همین رو، رعایت و پیشگیری بیش از پیش اهمیت می‌یابد.

سپاس از شما که در این زمینه اطلاع‌رسانی می‌کنید. مردم به‌خصوص کودکان ارتباط خود را با پرندگان محدود کنند تا از انتقال بیماری از محلی به محل دیگر جلوگیری شود و از مرغداران هم انتظار می‌رود که بهترین همکاری را با دامپزشکی داشته باشند، هر چند که مرغداری هنوز مقداری خسارت گذشته خود را از مراجع دولتی دریافت نکرده‌ باشد ولی تاخیر در گزارش زودهنگام تلفات ممکن است به ضرر خود مرغدار و تمام مرغداران ختم شود.

آنفلوآنزای پرندگان در کمین است. هر چند که کارشناسان و متخصصان بگویند جای نگرانی نیست اما «احتیاط همیشه شرط عقل است». محصولات خود را از مراکز مجاز و قانونی تهیه کنیم و بیشتر مراقب خود و فرزندانمان باشیم.