تروریست‌های تکفیری داعش پس از گذشت سه سال از اشغال موصل و پس از سپری شدن ۹ ماه عملیات نظامی در این شهر به زانو درآمدند و پیروزی بزرگ برای ملت عراق رقم خورد.
لحظات رعب‌آور عراقی‌ها در واپسین ساعات روز نهم ژوئن ۲۰۱۴ با یورش داعش موصل به عنوان دومین شهر بزرگ عراق و مرکز استان نینوا شروع شد و در روز دهم ماه ژوئن همین سال موصل سقوط کرد. آنچه آن روزها رسانه‌ها مخابره می‌کردند فرار نیروهای نظامی و امنیتی عراق از استان نینوا و اشغال آن از سوی تکفیری‌ها بود. لحظات بسیار سختی بود، زیرا داعش همچنان در حال ادامه تحرکات خود در دیگر مناطق و اشغال آنها بود. داعشی‌ها مرتکب جنایات بسیاری در مناطق تحت اشغال به‌ویژه موصل شدند و علاوه بر کشتن بسیاری از عراقی‌هایی که از نظر این گروه، تکفیری به حساب می‌آمدند در مسیر حرکت خود هر خودرو و هر هدفی را نابود می‌کردند. در روز ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴ آیت‌الله سیستانی مرجع تقلید شیعیان عراق از عراقی‌ها خواست که علیه داعش سلاح به دست بگیرند و بسیج عمومی‌اعلام کرد. در ۲۹ ژوئن همان سال یک خلافت خودخوانده به سرکردگی ابوبکر البغدادی اعلام کرد. داعش همانطور که گفته شد داعش در موصل و بسیاری از مناطق تحت اشغال خود در عراق دست به جنایات زیادی زد و صحنه‌های هولناکی را ایجاد کرد اما با ورود نیروهای مردمی‌که با فتوای آیت الله سیستانی شکل گرفته بودند اوضاع به گونه ای دیگر رقم خورد، زیرا تا این زمان رعب و وحشتی که داعش ایجاد کرده بود سبب فرار نظامیان از مقابل تکفیری‌ها می‌شد اما نیروهای مردمی‌عراق به‌عنوان یک نیروی قوی در برابر داعش ظاهر شدند و ضمن توقف تحرکات داعش شروع به بازپس‌گیری مناطق اشغال شده از لوث تکفیری‌ها کردند که این مناطق در دیالی و صلاح‌الدین و الانبار بود تا این‌که نوبت به موصل رسید.
در ۲۶ مهرماه سال گذشته نیروهای عراقی عملیات آزادسازی موصل را کلید زدند و ابتدا کرانه چپ یا شرق موصل را از لوث داعش آزاد کردند و سپس در نوزدهم فوریه سال ۲۰۱۷ برابر با یکم اسفندماه سال ۹۵ عملیات آزادسازی غرب موصل را آغاز کردند و در روز ۱۸ تیرماه سال ۱۳۹۶ به رود دجله رسیدند و به‌دنبال آن حیدر العبادی، نخست‌وزیر عراق در موصل حضور یافت و آزادسازی موصل را اعلام کرد. موصل موقعیت خاصی دارد به گونه ای که از بغداد از نظر موقعیت جغرافیایی و فرهنگی دور است. این شهر در حدود ۲۰۰ مایلی پایتخت عراق قرار دارد. موصل دومین شهر بزرگ عراق محسوب می‌شود. نزدیک‌ترین پایگاه‌های نظامی‌عراق در بیجی در ۱۰۰ مایلی موصل قرار دارد. موصل شهری است که طوایف و ادیان و نژادهای مختلف در آن زندگی می‌کنند. قبل از استیلای داعش بر آن در ژوئن ۲۰۱۴ حدود ۶۵ درصد از ساکنان آن را اهل سنت تشکیل می‌دانند. موصِل شهری در شمال عراق، مرکز استان نینوا و پرجمعیت‌ترین شهر عراق پس از بغداد و مرکز اقتصادی شمال کشور است؛ بخش اصلی شهر در کرانه شرقی دجله جای گرفته است و در کرانه غربی آن، بازمانده‌های شهر باستانی نینواست موصل در سده‌های دهم و یازدهم میلادی/ سوم و چهارم هجری، پایتخت دولت‌های جدا شده از عباسیان مانند حمدانیان بود. پس از جنگ جهانی اول، مدتی از امپراتوری عثمانی به‌دست امپراتوری بریتانیا افتاد. بیشتر مردم شهر عرب هستند اما اقلیت‌های قابل توجه کرد، ترکمن و آشوری نیز در شهر زندگی می‌کنند. جمعیت شهر در سال ۲۰۰۸ به یک میلیون و هشتصد هزار نفر رسیده بود اما در سال ۲۰۱۴ حدود نیم میلیون نفر آواره شدند هرچند هنوز هم جمعیت شهر بیش از میلیون نفر است. رود دجله از میان موصل می‌گذرد و پنج پل دو قسمت شهر را به هم پیوند می‌دهند. این شهر در ۳۹۶ کیلومتری شمال غربی بغداد قرار دارد. در طول قرن بیستم موصل یادآور زندگی اقوام و مذاهب گوناگون در کنار یکدیگر بوده است. در این مدت نیروهای عراقی اعم از مبارزه با تروریسم، پلیس، نیروهای زرهی و حشد شعبی دستاوردهای زیادی در موصل به دست آوردند و صحنه‌های بی بدیلی را خلق کردند اما با آزادسازی موصل هنوز داعش در مناطق‌اندکی در الانبار در غرب عراق و صلاح‌الدین و استان کرکوک حضور دارد و بازماندگان آن در برخی مناطق از کوچک‌ترین فرصت برای یورش استفاده می‌کنند.
آزادسازی موصل دستاورد بزرگ و پیروزی چشمگیری محسوب می‌شود اما آنچه موصل با آن روبه‌رو است ویرانی زیرساخت‌ها و تبدیل شدن آن به ویرانه‌ای است. میراثی که تکفیری‌ها برجای گذاشته‌اند تخریب ساختمان‌ها و مراکز حیاتی و تاثیرات مخرب فرهنگی است. عمرانی و بازسازی موصل بودجه هنگفتی نیاز دارد و زدودن تفکرات تکفیری خود نیازمند برنامه جامعی است. عراقی‌هایی که هم‌اکنون مشغول جشن گرفتن به مناسبت آزادسازی موصل هستند هرگز نمی‌توانند لحظات تلخ زمان داعش را فراموش کنند. موصلی‌ها بسیاری از عزیزان خود را از دست داده‌اند. آنها نمی‌توانند کابوسی که داعشی‌ها ایجاد کرده بودند را به این زودی‌ها فراموش کنند. داعش در این مدت بسیاری از آثار ارزشمند تاریخی و مذهبی را نابود کرده است که آخرین آن مسجد با بیش از ۸۴۴ سال قدمت در غرب موصل بود که هنگامی‌که عرصه بر تروریست‌ها تنگ شد آن را منفجر کردند. به عبارت دیگر تخریب و جنایتی که داعشی‌ها رقم زدند از مغول‌ها هم بدتر بود. خلافت کوتاه و پوشالی داعش در عراق فروپاشید و بیش از سه سال دوام نیاورد.
عبدالباری عطوان از تحلیلگران معروف جهان عرب با اشاره به آزادسازی موصل در رای‌الیوم نوشته است: «نگرانی که عراقی‌ها پس از سپری شدن جشن‌های آزادسازی موصل با آن روبه‌رو هستند آینده کشورشان است. مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان دم از همه‌پرسی در ۲۵ سپتامبر آینده می‌زند. وی قصد دارد که شهر نفت‌خیز کرکوک را به اقلیم کردستان ملحق کند و از نظر اقتصادی روی آن حساب ویژه‌ای باز کرده است. آیا این سرآغازی برای تجزیه عراق بر اساس مذهب و نژاد است؟ آیا شاهد جنگی خونین میان کردها و عرب‌ها خواهیم بود؟ وی می‌نویسد: بازسازی موصل به میلیاردهای دلار نیاز دارد و این در حالی است که خزانه عراق خالی است. از سویی سرنوشت ۶۰۰ نظامی امریکایی و دو هزار نظامی‌ترکیه‌ای در بعشیقه چه می‌شود؟ عطوان درباره آینده داعش در عراق نوشت: یا همانند دیگر گروه‌ها منحل می‌شود و شکست را می‌پذیرید که این گزینه‌ای محال است و القاعده گواه این مدعاست یا به اقدام زیرزمینی و اقدامات تروریستی ادامه می‌دهد و دست به اقدامات تلافی‌جویانه می‌زند که این احتمال قوی‌تر است و اروپا و امریکا و هم‌پیمانان عرب آن اهداف در اولویت داعش خواهند بود یا این‌که داعش به کشورهای بحران زده مانند یمن، افغانستان، لیبی و برخی مناطق دیگر از جمله مصر و ساحل افریقا و سومالی می‌رود» اما جدای از بحثی که این تحلیلگر در این‌باره کرده است دستاوردی که در موصل به دست آمده بسیار بزرگ است. از ورود نیروهای عراقی به قلب موصل باید به‌عنوان آغازی بر پایان نظامی‌داعش یاد کرد و مدت زمان زیادی نمی‌کشد که در الرقه در سوریه نیز به پایان راه می‌رسد اما بحث این است که آیا پس از برد نظامی‌جنگ تمام می‌شود؟
مشکل عراق بسترهای تفکرات افراطی است. عراقی‌ها باید در مسیر وحدت گام بردارند و تحرکات تجزیه‌طلبانه مقابله کنند. عراق به‌طور حتم از اوضاع سوریه متاثر است. خواست‌های تجزیه‌طلبانه تهدید کننده عراق است. باید از پیروزی در موصل به‌نفع ثبات منطقه بهره‌برداری شود به‌ویژه که برخی از جمله رژیم صهیونیستی از این دستاورد عراقی‌ها خشنود نیستند. امریکایی‌ها که همواره از طولانی بودن جنگ با موصل خبر می‌دادند و شکست داعش را در کوتاه مدت امری محال می‌دانستند از این دستاورد بزرگ عراقی‌ها نمی‌توانند خوشحال باشند. امریکایی‌ها و صهیونیست‌ها که گروه‌های تروریستی را در منطقه مدیریت می‌کنند همواره به‌دنبال کم‌رنگ کردن دستاوردها و ناتوان جلوه دادن نیروهای عراقی بودند اما این دستاوردها نقشه‌های آنها را بر باد داده است و به طور حتم از هم اکنون به دنبال جایگزینی برای داعش هستند و به دنبال شخصیت‌هایی خواهند رفت که اصلا در نبرد با داعش نقشی نداشته‌اند. امریکایی‌ها از همه ابزارهای موجود و برگه‌های فشار برای پیشبرد منافع خود استفاده خواهند کرد. اما هنوز داعش در تلعفر در استان نینوا و چند منطقه در الانبار و الحویجه در جنوب غرب کرکوک حضور دارد که با توجه به تجربه نبرد نیروهای عراقی با داعش، این نیروها می‌توانند ضربات بعدی را به تکفیری‌ها وارد کنند و این مناطق را از داعش پاکسازی کنند. برخی تحلیلگران احتمال داده‌اند که با افول داعش در عراق، تکفیری‌ها به نیجریه و سودان و کوه‌های تونس و لیبی بروند.
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان
تازه های سایت