اگر دریاها نابود شوند، حیات بشر نابود می‌شود

بامدادجنوب- هدی خرم ‌آبادی:

26 جولای روز جهانی حفاظت از اکوسیستم‌های حراست. با تلاش مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس (بوشهر) همزمان با این روز، 4 مردادماه به عنوان «روز ملی حرا» در تقویم ایران ثبت شد. روز گذشته با حضور رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، رئیس مرکز تحقیقات زیست‌فناوری دریایی خلیج فارس، ریاست پژوهشکده خلیج فارس، رئیس پژوهشکده میگوی کشور، رئیس دانشگاه خلیج فارس، مدیرکل منابع طبیعی استان، مدیرکل شیلات استان، جمعی از استادان دانشگاه خلیج فارس، دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه‌هایی که در این زمینه مطالعه و فعالیت می‌کنند و جمعی از کارشناسان علوم دریایی نشستی با عنوان «نقش جنگل‌های حرا در اکوسیستم خلیج فارس» برگزار شد.

در همین راستا، با رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی گفت‌وگو کردیم. ناصر حاجی‌زاده ذاکر در گفت‌وگو با بامداد جنوب در خصوص نشست روز گذشته (چهارشنبه) تصریح کرد: دو موضوع بسیار مهم محل بحث و تبادل نظر در این نشست بود؛ یکی بزرگداشت روز جهانی اقیانوس‌ها و دریاها و دوم بزرگداشت روز جهانی حفاظت از اکوسیستم‌های حرا. دلیل اختصاص و نامگذاری یک روز به نام روز جهانی اقیانوس‌ها و روز جهانی حفاظت از اکوسیستم‌های حرا به سبب نقش و تاثیری است که این منابع طبیعی بر حیات کل بشر دارند. از همین رو ضرورت دارد که مسوولان و مردم در حفاظت از این منابع طبیعی و غنی توجه لازم را داشته باشند. 

حاجی‌زاده با اشاره به اهمیت اکوسیستم‌های حرا و ابعاد گوناگون این اکوسیستم‌ها بر حیات بشر افزود: این اکوسیستم‌ها به‌سبب تنوع زیستی، نقش غیر قابل انکار در توسعه گردشگری پایدار و رونق اقتصادی و نقش مقابله‌ای و دفاعی که در مقابل سونامی‌ها و فرسایش خاک دارند، از اهمیت بالایی برخوردارند. 

به گفته وی، در مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس تحقیقات بسیار خوبی در این زمینه‌ها انجام شده و محققانی همچون دکتر نبی‌پور فعالیت‌های ارزشمندی را به عنوان یک نهاد مردمی در سطح استان بوشهر صورت داده که با توجه به ظرفیت‌های ناب و وجود کارشناسان و متخصصان نخبه در سطح استان، ضروری است که شیوه‌های بهره‌برداری صحیح از دریا چه به لحاظ تامین غذایی، چه به لحاظ تهیه دارو، استخراج معادن و نفت، حمل و نقل بین‌المللی و توسعه گردشگری مورد توجه قرار بگیرد. 

رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در ادامه با تاکید بر نقش پراهمیتی که اکوسیستم‌های حرا بر زندگی بشر دارند، به نکته اساسی و مهمی اشاره کرد و گفت: در کنار بهره‌برداری‌های صحیح و اصولی باید در حفاظت از محیط زیست دریایی هوشیار باشیم و از تخلیه فاضلاب‌های شهری، صنعتی و کشاورزی به دریا جدا خودداری کنیم. تخریب‌ها و آلودگی‌های ناشی از فعالیت‌های انسانی صدمات غیر قابل جبرانی به دریا و در نهایت به زندگی بشر وارد می‌کند. 

در ادامه این نشست، احسان عابدی، سرپرست معاونت توسعه و پشتیبانی پژوهشگاه اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در خصوص اهمیت دریاها و لزوم توجه مردم و مسوولان به حفاظت از دریاها و اکوسیستم‌های حرا به ارائه توضیحاتی پرداخت و کارشناسان، متخصصان و استادان به اهم فعالیت‌ها در راستای احیا و بازسازی و توسعه حراها در سطح استان و ارائه نقطه‌نظرات خود پرداختند. پخش فیلم کاشت حرا به همت و تلاش آقای رشاد بالف برنامه دیگر این نشست بود. نکته مهم‌تر این نشست نگارش بیانیه‌ای بود که در آن به فعالیت‌هایی که باید در سطح استان به‌منظور حفاظت از اکوسیستم‌های حرا و حفاظت از دریاها انجام شود اشاره شد که پس از اصلاح نهایی منتشر خواهد شد. بی‌شک انتشار این بیانیه اتمام حجتی خواهد بود بر عملکرد مدیران و مسوولان استان و نحوه موضع‌گیری‌شان در خصوص تخلفات زیست‌محیطی.

این در حالی است که در خصوص مهم‌ترین ارزش‌ها و کارکردهای این سیستم اکولوژیکی به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:

اثرات مثبت جنگل‌های حرا در تثبیت رسوبات و کنترل فرسایش ساحلی

مهم‌ترین زیستگاه زمستان گذرانی پرندگان و پستانداران

تفرج وگردشگری

استفاده آموزشی و پژوهشی

حفظ ذخایر ژنی گیاهی و جانوری

معیشت جوامع محلی

این اکوسیستم در زمره غنی‌ترین و حاصلخیزترین اکوسیستم‌هاي دنیا به حساب می‌آید و اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت، 22 کاربري عمده را براي این اکوسیستم‌ها تعیین کرده است. سیستم ریشه‌اي جنگل‌هاي حرا باعث پایداري رسوبات می‌شود و اجتماعات آنها انرژي امواج را کاهش می‌دهد و در ایجاد جزایر، توسعه سواحل و جلوگیری از تخریب و خوردگي سواحل و فرسايش خاك آنها نقش دارند.

توضیحات و مطالب لازم در خصوص حفاظت از منابع طبیعی ارائه و وظیفه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی انجام شد و رسانه‌های متعهد نیز آن را پوشش دادند اما هر چند که «دریا» از داشته‌های غنی و بی‌نظیر استان ماست، برای به سرانجام رساندن پروژه‌های اقتصادی و طرح‌های گردشگری هیچ وجوز «زیست‌محیطی» گرفته نمی‌شود و این در حالی است که در آن‌سو بزرگ‌مردانی چون پروفسور نبی‌پور عمر خود را برای توسعه حراها و کشف اقلام دارویی می‌نهد ولی مسوولان تیشه به دست، نابودی دریا را رقم می‌زنند و به جای بهره‌برداری صحیح از دریا - با توجه به ظرفیت‌هایی که دارد -، کلنگ‌هایی بر زمین می‌زنند که تا اعماق زمین فرو می‌رود و به سختی می‌توان آن را از زمین درآورد، در صورتی که می‌توان از دریا بهره‌برداری صحیح به عمل آورد و توسعه دریامحوری کمک شایانی به اقتصاد استان خواهد کرد.