چینی ها گوجه‌های ایرانی را رنگ کردند

بامدادجنوب- عبدالله محمدعلی‌پور: هر سال با رسیدن فصل سرما، قیمت گوجه‌فرنگی اوج می‌گیرد و تا آنجا پیش می‌رود که این محصول کشاورزی خوشمزه و پرفایده را برای مدتی از سبد خانوارها حذف می‌کند.

امسال نیز این اتفاق آغاز شده و در همین مدت اندکی که از فصل سرما گذشته است، قیمت گوجه‌فرنگی که دیگر می‌توان لقب طلای سرخ را به آن داد، از مرز سه هزار و 500 تومان عبور کرده است. هرچند هنوز با رسیدن به قیمت 13 هزار تومانی سال گذشته فاصله زیادی دارد.

اما ماجرا به اینجا ختم نمی شود، زیرا علاوه بر گرانی، هر ساله شایعاتی مبنی بر آلودگی این محصول نیز مطرح می‌شود که بر نگرانی و تشویش افکار عمومی دامن زده است. هرچند که ما در سال‌های اخیر به خبرهای آلودگی مواد غذایی‌مان عادت کرده‌ایم از برنج و روغن گرفته تا ماست و نان مردم، بازیچه دست سودجویان بازار شده است اما این‌بار موضوع فرق می‌کند، ماجرا از سال گذشته و با انتشار پیامی در شبکه‌های اجتماعی آغاز شد. در این پیام از وجود ماده سرخ کننده‌ وارداتی از چین خبر داده شده بود که برخی از کشاورزان برای سرخ کردن گوجه‌های نارس از آن استفاده می‌کردند.

این ماده سرخ‌کننده گوجه‌فرنگی نوعی ماده شیمیایی هورمونی است که از آن برای عمل‌آوری برخی محصولات از جمله گوجه‌فرنگی استفاده می‌شود. هورمون اتفون، در امریکا و اتحادیه اروپا به‌عنوان ماده مجاز ثبت شده اما تا در ایران شناخته و ثبت نشود، استفاده از آن مجاز نیست.

با وجود این‌که سال گذشته هشدارهای زیادی در مورد استفاده از این ماده به کشاورزان و مصرف‌کنندگان داده می‌شد اما متخلفان به کار خود ادامه دادند و آن‌طور که از مزارع کشت گوجه‌فرنگی استان به‌گوش می‌رسد، امسال هم سودجویان دست بردار نیستند.

یکی از گوجه‌کاران که خود شاهد استفاده از این ماده خطرناک و سمی در مزارع نزدیک به مزرعه‌اش بوده در گفت‌وگو با بامداد جنوب گفت: من و بسیاری از کشاورزان استان از این اتفون برای رسیده جلوه دادن محصولاتمان استفاده نمی‌کنیم اما عده‌ای را می‌شناسم که به این کار دست‌زده و به دنبال کسب درآمدهای نامشروع از این طریق هستند.

وی با اشاره به خطرات این ماده سمی برای سلامتی انسان و بوته گیاه افزود: اتفون را سودجویان هنگامی استفاده می‌کنند که گوجه هنوز روی بوته قرار دارد و این امر باعث از بین رفتن زود هنگام بوته گیاه می‌شود. به این صورت که عمر گیاه به جای این‌که بیش از دو ماه پس از رسیدن اولین ثمر باشد، با اضافه کردن ماده اتفون، عمر آن به کمتر از 10 روز می‌رسد و در عوض، گوجه‌فرنگی‌ها به سرعت قرمز رنگ می‌شوند و مهلت برداشت آنها زودتر فرا می‌رسد.

این کشاورز هم استانی با اشاره به کوتاه شدن فصل برداشت پس از تزریق این ماده سمی، در مورد دلایل استفاده برخی سودجویان از اتفون، گفت: همان‌طور که می‌دانید در ابتدای فصل سرما قیمت گوجه به‌شدت افزایش می‌یابد و این افزایش قیمت، خود دلیلی می‌شود برای این افراد که محصولشان را در فصل گرانی به‌دست آورند و با قیمت‌های بالا بفروشند.

البته مضرات اتفون به همین‌جا ختم نمی‌شود و این ماده شیمیایی نیز مانند سایر مواد مضری که در انواع کودهای شیمیایی وجود دارد، خطرات جدی برای موجودات زنده و محیط زیست پیرامون مزارع کشاورزی ایجاد می‌کند. 

در همین زمینه، روز گذشته معاون مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان در چهارمین جلسه کارگروه شورای سلامت و امنیت غذایی شهرستان دشتی، با اشاره به رقابت‌های ناسالم برای تولید محصولات کشاورزی بیشتر، در مورد خطرات استفاده از مواد شیمیایی مضر گفت: متاسفانه تولیدکنندگان ما بدون توجه به محیط‌ زیست و موجودات زنده از نهاده‌های شیمیایی با میزان بالا استفاده و سعی می‌کنند از این طریق به حداکثر تولید برسند بدون توجه به این‌که این کار باعث تخریب بیش از حد منابع می‌شود.

مریم صالحی با اشاره به عوامل متعددی که باعث می‌شود محصول کشاورزی و هم محیط‌زیست آسیب ببیند، افزود: برخی کشاورزان برای این‌که محصولشان را پیش‌رس کنند یا میزان آن را بالا ببرند از کودهای شیمیایی متعددی استفاده می‌کنند بنا بر این کشاورزی نادرست آن‌ها باعث تخریب اکوسیستم‌های طبیعی، زیان‌های محیطی و بروز بیماری‌های خطرناک از جمله سرطان‌ها می‌شود.

وی با بیان اینکه باید از سمومی استفاده شود که کم‌خطر باشند، تصریح کرد: محصول سالم با محصول ارگانیک تفاوت دارد منظور از محصول سالم محصول به‌دست آمده از کشاورزی ارگانیک نیست و در کشاورزی ارگانیک مصرف هیچ نوع ماده شیمیایی مجاز نیست.

معاون مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان بوشهر تاکید کرد: بند «د» ماده 130 قانون برنامه پنجم توسعه وزارت جهاد کشاورزی را موظف کرده که زمینه گسترش مبارزه تلفیقی با آفات و بیماری‌های گیاهی و همچنین مبارزه بیولوژیک و توسعه کشت ارگانیک و نظارت بر استانداردهای ملی کنترل کیفیت تولیدات و فرآورده‌ای کشاورزی را فراهم کند، به‌نحوی‌که تا برنامه پنجم حداقل 25 درصد سطح تولید را تحت پوشش قرار دهد.

صالحی گفت: طبق اصل 50 قانون اساسی، حفظ محیط‌ زیست یک وظیفه همگانی تلقی می‌شود و همه آحاد مردم باید برای حفاظت از آن تلاش کنند و فعالیت‌های اقتصادی و غیراقتصادی که باعث تخریب محیط‌ زیست شود را ممنوع اعلام کنند.

وی افزود: ماده 29 قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی اذعان می‌دارد که به‌منظور کنترل کیفی، بازرسی و صدور گواهی کیفی محصولات کشاورزی، دولت مکلف است ضمن تحریف استانداردها و معیارهای فرآیند تولید فرآوری، نگهداری و کاهش ضایعات محصولات کشاورزی با استفاده از امکانات بخش‌های غیردولتی اقدامات لازم را به عمل آورد.

صالحی بیان داشت: محصولاتی که طی فرآیند تولید، نگهداری، فرآوری و بازار‌رسانی بر اساس نظام معتبر رسمی صورت گرفته گواهی دریافت می‌کنند.

معاون مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان گفت: استفاده از هورمون اتفون به‌منظور زودرس شدن محصولات کشاورزی در مزارع استان ممنوع است و باید کشاورزان از مصرف این ترکیب در تولید گوجه‌فرنگی خودداری کنند.

به گفته وی، اتفون ترکیبی از اتیلن است که از رشد ساقه جلوگیری می‌کند و به‌جای آن رنگ‌دانه‌ای نشانده و رنگ میوه را تغییر می‌دهد و باعث پیری زودرس بوته می‌شود و وقتی بوته بدون گذراندن مراحل رشد بیولوژیکی لازم پیر شود دیگر توانایی گل‌دهی بعدی را نخواهد داشت و مزرعه زودتر پیر و باعث کاهش تولید می‌شود.

صالحی خاطرنشان کرد: بر اساس اعلام دفتر نظارت و ارزیابی فرآورده‌های غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان حفظ نباتات کشور به دلیل مخاطرات سم‌شناسی برای مصرف‌کنندگان، مصرف مواد اتفون در مزارع به جهت رنگ‌پذیری محصول خصوصا گوجه‌فرنگی در استان ممنوع شده است.

معاون مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی استان با بیان این‌که توصیه می‌شود از مصرف مواد اتفون در مزارع جدا خودداری کنند، گفت: پیشرفت کردن غیربیولوژیک محصول و باقی‌ماندن مواد فوق در محصولات تولیدی دارای مضرات زیادی برای سلامتی انسان دارد و در آینده باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها در انسان می‌شود.

صالحی یادآور شد: به تمام شهرستان‌ها مکاتبه شده است که استفاده از هورمون اتفون در مزارع کشاورزی ممنوع است و به بهره‌برداران نیز اطلاع‌رسانی صورت گیرد و در شورای سلامت نیز مطرح شود.