بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:
خبرهای منتشر شده از آستانه حکایت از آن دارد که در پی پیش‌شرط‌های غیر معقول و عجیب نمایندگان معارضین سوری که هیچ ربطی به واقعیت‌های میدانی ندارد سایه شکست بر اجلاس صلح آستانه سایه افکنده است.
آخرین اخبار از مذاکرات صلح سوریه در شهر «آستانه» قزاقستان حاکی از آن است که گروه‌های معارض شرکت‌کننده در این نشست همچون گذشته به کارشکنی و سنگ‌اندازی در مسیر مذاکرات روی آورده‌اند. این اخبار حاکی از آن هستند که معارضان شرکت‌کننده در این مذاکرات برای امضای بیانیه پایانی نشست، چندین پیش شرط مطرح کرده‌اند. در همین ارتباط پیشتر یحیی العریضی، سخنگوی معارضان اعلام کرده بود: ما بیانیه پایانی نشست را در صورت عدم لحاظ شدن خواسته‌هایمان در آن، امضا نخواهیم کرد. این در حالی است که برخی اخبار نیز حکایت از آن دارند که معارضان حاضر به دیدار «رو در رو» با هیات اعزامی از سوی دولت دمشق نشده‌اند. در حال حاضر مذاکرات میان دو طرف سوری، به‌صورت غیرمستقیم پیش می‌رود.
در همین حال به گزارش منابع الاخبار و حاضر در آستانه معارضان سوری همچنین تهدید کرده‌اند که در صورت در نظر نگرفتن خواسته‌های آنها در بیانیه پایانی نشست آستانه، آنها خود به تنهایی یک بیانیه پایانی مستقل منتشر خواهند کرد! حال سوالی که وجود دارد این است که اگر معارضان قصد صدور بیانیه مستقل داشتند، به چه علت حاضر به مشارکت در مذاکراتی شدند که همه چیز در آن باید بر مبنای تفاهم‌های دوجانبه و چندجانبه مورد توافق قرار گیرد. به‌نظر می‌رسد که گروه‌های معارض سوری به‌دلیل متحمل شدن شکست‌های سنگین در برابر دولت و ارتش سوریه در عرصه میدانی، صحنه نشست آستانه را فرصت مناسبی برای امتیازگیری از دمشق قلمداد کرده‌اند و تلاش می‌کنند تا لحظه آخر به کارشکنی‌های هدفمند خود ادامه دهند.
از سوی دیگر، گفته می‌شود که معارضان سوری با تفکیک گروه تروریستی جبهه‌النصره از گروه‌های مسلح مستقر در سوریه مخالفت کرده‌اند. حال این سوال به وجود می‌آید که در صورت تفکیک نکردن گروه‌های ترویستی از جمله «جبهه‌النصره» از دیگر گروه‌های مسلح مستقر در سوریه، مبارزه با تروریسم چه محلی از اعراب خواهد داشت؟ جنایت‌هایی که اعضای جبهه‌النصره طی سال‌های اخیر در سوریه و علیه غیرنظامیان این کشور مرتکب شده‌اند، امروز دیگر بر هیچکس پوشیده نیست، با این حال معارضان بر حمایت از این گروه تروریستی و لزوم مقابله نکردن با آن پافشاری می‌کنند. البته نباید ارتباط معارضان سوری شرکت‌کننده با تروریست‌ها را نادیده گرفت. معارضان تحت رهبری «محمد علوش» سرکرده گروه تروریستی موسوم به «جیش‌الاسلام» در این دور از مذاکرات حضور دارند و کاملا طبیعی است که به دفاع تمام قد از گروه تروریستی «جبهه‌النصره» بپردازند. مخالفت معارضان سوری با تفکیک جبهه‌النصره از گروه‌های مسلح سوری در حالی است که آنها در عین حال، عدم دست‌یابی به یک سازوکار مناسب برای تثبیت آتش‌بس در سوریه در جریان مذاکرات آستانه را به‌شدت مورد انتقاد قرار داده‌اند! این در حالی است که مقدمه تثبیت آتش‌بس در سوریه، ریشه کن شدن تکفیری‌هایی است که ضمن متشنج کردن فضای آتش‌بس، به طُرُق مختلف، گروه‌های مسلح را به نقض آتش‌بس تحریک می‌کنند.
بر اساس آنچه که گفته شد، سیاست «یک بام و دو هوای معارضان» که از یک سو بر لزوم تعیین سازوکار مناسب برای تثبیت آتش‌بس تاکید دارند و از سوی دیگر، از گروه تروریستی جبهه‌النصره حمایت می‌کنند، موجب شده است که مذاکرات آستانه تاکنون نتیجه مهم و ملموسی به‌دنبال نداشته باشد. علاوه بر این، شنیده شده است که معارضان سوری با امضای بیانیه پایانی نشست آستانه مخالفت کرده‌اند! به‌نظر می‌رسد که معارضان از یک سو برای به کرسی نشاندن اهداف خود و امتیازگیری از دولت دمشق و از سوی دیگر، برای عقده‌گشایی علیه هم‌پیمانان آن وارد کارزار آستانه شده‌اند. در این میان اما سکوت دولت ترکیه به‌عنوان یکی از پرنفوذترین طرف‌ها در میان معارضان به‌شدت به چشم می‌خورد. اینگونه که به‌نظر می‌رسد، نمایندگان دولت آنکارا تاکنون از نفوذ خود بر معارضان برای جلوگیری از کارشکنی‌ها و سنگ‌اندازی‌های آنها در مسیر نشست آستانه، به هیچ‌وجه بهره‌برداری نکرده‌اند. در واقع، همین سکوت موجب شده است تا معارضان بر پیش‌شرط‌های کارشکنانه خود برای امضای بیانیه پایانی نشست آستانه اصرار ورزند. آنچه که قابل مشاهده است، این است که دولت ترکیه سیاست «مذاکره برای مذاکره» را در نشست آستانه در پیش گرفته و قصد ندارد هیچگونه گامی در راستای موفقیت مذاکرات بردارد.
همانگونه که پیشتر نیز به آن اشاره شده است، دولت آنکارا بیش از آن‌که به‌عنوان یکی از طرف‌های تاثیرگذار بر موفقیت مذاکرات آستانه در آن شرکت کرده باشد، به‌عنوان وکیل مدافع معارضان و گروه‌های تروریستی تحت امر خود در سوریه به آستانه گام نهاده است. بی تردید، ادامه این روند به پایان بی‌نتیجه نشست آستانه خواهد انجامید و به‌دلیل نقش منفعلانه ترکیه در قبال کارشکنی‌های معارضه، بخش عمده مسوولیت هرگونه شکست احتمالی نشست، بر دوش مقامات آنکارا خواهد بود.
با این حال، ممکن است طی ساعات آینده و به‌دنبال تلاش‌های هیات‌های ایرانی و روسی در مذاکرات، تغییر و تحولات مثبتی در روند این مذاکرات ایجاد و از شکست آن جلوگیری شود. از سوی دیگر «استفان دی میستورا» فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه نیز در تلاش است تا با تمدید زمان مذاکرات، فرصت بیشتری را برای منصرف کردن معارضان از ادامه روند کنونی، بخرد. در هر صورت، این معارضان هستند که به نتایج مذاکرات آستانه به‌شدت نیازمندند. در حال حاضر ارتش سوریه و نیروهای مقاومت به‌ویژه پس از فتح شهر «حلب» در عرصه میدانی دست برتر را دارند و با شکست احتمالی مذاکرات کنونی در آستانه هیچ چیز را از دست نخواهند داد. بر همین اساس، بازنده نهایی هرگونه شکست احتمالی مذاکرات کنونی در شهر آستانه، معارضان و حامیان آن از جمله دولت ترکیه خواهد بود.
اقتدار مقاومت مهم‌ترین دلیل سنگ‌اندازی
واقعیت این است که پیش از آزادسازی حلب و تحقق این دستاورد مهم و استراتژیک، گروه‌های معارض سوری و همچنین حامیان آنها از جمله ترکیه در مسیر تحقق راهکارهای سیاسی در سوریه سنگ‌اندازی و مانع تراشی می‌کردند. بسیاری از مذاکرات سیاسی که پیش از آزادسازی حلب میان طرف‌های درگیر برگزار شد نیز با کارشکنی‌های آشکار معارضان و حامیان آنها به شکست انجامید.
اما اکنون، پس از آزادسازی شهر حلب شاهد آن هستیم که معارضان و حامیان آنها هیچ واکنش سرسختانه‌ای در برابر طرح برگزاری مذاکرات سیاسی در «آستانه» قزاقستان از خود به نمایش نگذاشتند. بر همین اساس باید گفت که نشست آستانه و صدور قطعنامه ۲۳۳۶ و توافق آتش‌بس در سوریه از نتایج آزادسازی شهر حلب محسوب می‌شوند و در مجموع حاکی از ابتکار عمل و دست برتر سوریه و متحدانش یعنی روسیه و جمهوری اسلامی ایران در برابر تروریست‌ها و حامیانشان به‌شمار می‌رود. نکته قابل توجه در این دور از مذاکرات صلح سوریه، «سوری ـ سوری» بودن آن است. این بدان معناست که مذاکرات آستانه قرار است بدون هیچگونه دخالت خارجی میان دو طرف درگیر در سوریه برگزار شود. ایران و روسیه نیز به عنوان متحدان اصلی دولت دمشق، برای پیشبرد هرچه بهتر مذاکرات و کمک به نتیجه‌بخش بودن آن، هیات‌هایی را از سوی خود روانه آستانه کرده‌اند. در آن سوی میز مذاکره، شاهد حضور هیات ترکیه‌ای در نشست آستانه هستیم. بی تردید هیات اعزامی از سوی دولت آنکارا به پایتخت قزاقستان، در جریان این دور از مذاکرات تامین منافع معارضان که البته بخش وسیعی از آنها با تروریست‌ها در ارتباط هستند را نصب العین خود قرار خواهد داد و به‌نوعی در قامت وکیل مدافع آنها به ایفای نقش خود می‌پردازد.
همانگونه که پیشتر گفته شد، جمهوری اسلامی ایران نیز یکی از طرف‌های شرکت‌کننده در مذاکرات آستانه به‌شمار می‌رود. این بدان معناست که جمهوری اسلامی ایران همچنان بر موضع اصولی خود مبنی بر اهتمام به راهکار سیاسی جهت برون رفت از بحران سوریه پایبند است و تحت هیچ شرایطی از این اصول، عدول نکرده و نخواهد کرد. در همین حال، مخالفت جمهوری اسلامی ایران با حضور امریکا در مذاکرات آستانه با هدف پیشبرد بهتر مذاکرات صورت گرفت، چراکه تهران اساسا حضور امریکا را مانع بزرگی در مسیر پیشرفت مذاکرات صلح سوریه قلمداد کرده و می کند. پر واضح است که معارضان سوری در جریان این مذاکرات همان مساله همیشگی یعنی تشکیل دولت انتقالی و کنار رفتن بشار اسد از قدرت را مطرح می کنند. با این حال، در این میان هیچ نشانه‌ای از این‌که ایران و روسیه از موضع پیشین خود مبنی بر «لزوم تعیین سرنوشت اسد توسط مردم سوریه» عقب‌نشینی کرده‌اند، دیده نمی‌شود.
در هر صورت، صرف نظر از این‌که نشست صلح سوریه در شهر «آستانه» قزاقستان به چه نتیجه و یا نتایجی منجر شود، بدون شک ائتلاف و هم‌پیمانی ایران و روسیه برای حل و فصل بحران‌های منطقه و به‌ویژه سوریه قدرتمندتر از گذشته ادامه خواهد یافت و در این میان، نباید از این نکته غافل شد که در شرایط کنونی دولت دمشق در موضع قدرت قرار دارد و این معارضان و حامیان منطقه‌ای و بین‌المللی آنها هستند که در موضع ضعف به‌سر می‌برند.
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان