هنرمندان اول باید مکان داشته باشند

بامدادجنوب- الهام بهروزی:

امروزه وجود بازارچه‌های صنایع دستی در هر منطقه موجب حفظ و معرفی صنایع دستی آن منطقه می‌شود و اگر در هر شهر یک بازارچه دائمی برای عرضه صنایع دستی و دست‌ساخته‌های بومی و سنتی وجود داشته باشد، بسیاری از صنایعی که از دیرباز در آن مناطق تولید می‌شده، از خطر فراموشی رها می‌شود. استان بوشهر یکی از استان‌های غنی در حوزه صنایع دستی است، به‌طوری که در پاره‌ای از انواع صنایع دستی حرف اول را در کشور می‌زند، نظیر عباهای بافته‌شده در روستای کردوان علیا یا گبه‌های تولید شده در روستای شول گناوه. 

اما با وجود این‌که این استان در صنایع دستی جزء استان‌های پیشرو است، از وجود بازارچه دائمی برای عرضه محصولات و تولیدات هنرمندان این منطقه بی‌بهره است، همین امر باعث شده که به‌خصوص در سال‌های اخیر به‌دلیل ورود بی‌‌رویه صنایع دستی ارزان‌قیمیت و بی‌کیفیت چینی بازار صنایع دستی داخلی به‌شدت دچار رکود شده و از سوی دیگر نیز با کاهش روابط تجاری با کشورهای خلیج فارس که بیشترین خریداران صنایع دستی و سنتی ایرانی بودند، صادر شدن این صنایع نیز تقلیل یافته است. بنابراین با توجه به این‌که صادرات این صنایع به خارج از کشور کاهش یافته، راه‌های دیگری برای حفظ این هنرها و صنایع دیرینه که ریشه در جغرافیا و فرهنگ هر منطقه دارد، وجود دارد، یکی از این راه‌‌حل‌ها این است که ما در داخل کشور بازار مناسبی برای این صنایع فراهم کنیم. دیگر این‌که بسیاری از این صنایع در هنر مدرن قابلیت استفاده شدن دارند، پس زمینه را برای استفاده این صنایع در هنرهای مدرن فراهم کنیم یا از این پس این صنایع را با تلفیقی از سنت‌ها و مدرنیته تولید کنیم، بدون شک با استقبال مردم روبه‌رو خواهد شد. البته در این تلفیق‌ها شکل اولیه صنایع را نباید نادیده گرفت و المان‌ها و سنت‌های بومی آن منطقه باید در این شیوه حفظ شود و مقهور مدرنیته نگردد.

بامداد جنوب تاکنون چندین‌بار در خصوص وضعیت صنایع دستی و هنرمندان این حوزه نگاشته و پیامدهای نبود بازارچه دائمی صنایع دستی در استان را مورد بررسی قرار داده و مسوولان به نگاه جدی‌تری به این حوزه دعوت کرده است تا این‌که هجدهم دی‌ماه بود که معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر از برپایی بازارچه صنایع دستی در دهکده گردشگری بوشهر تا پیش از فرارسیدن تعطیلات نوروزی خبر داد. خبری که می‌تواند روزهای خوبی را برای صنایع این استان به ارمغان بیاورد. 

امین بینش‌پژوه در این‌باره گفته بود: برای کمک به فروش محصولات صنایع دستی استان بوشهر برگزاری نمایشگاه یا بازارچه‌های صنایع دستی در اولویت برنامه‌های معاونت صنایع دستی اداره‌کل میراث فرهنگی استان قرار گرفته است. بدون‌شک اگر این وعده محقق شود، کمک بزرگی به هنرمندانی می‌شود که در روستاها به‌سر می‌برند و در عرضه و صدور محصولات خود به خارج از استان یا کشور ناتوان هستند.

بر این اساس، نظر تعدادی از هنرمندان جوان بوشهری -که چندین سال است به احیای هنرها و صنایع دستی و سنتی استان اهتمام دارند- را درباره تاثیر راه‌اندازی بازارچه صنایع دستی در استان بوشهر جویا شدیم.

مهدی فیروززادگان که تاکنون چندین نمایشگاه از دست‌ساخته‌های خود را که برگرفته از هنر بومی، سنتی و ملی است، برگزار کرده، در خصوص راه‌اندازی این بازارچه در بوشهر به بامداد جنوب گفت: به‌طور قطع راه‌اندازی این بازارچه در معرفی صنایع استان و عرضه محصولات هنرمندان این منطقه بسیار تاثیرگذار است، البته باید کنترلی در کیفیت محصولات ارائه شده در این بازارچه وجود داشته باشد. بدون‌شک این بازارچه می‌تواند فرصت خوبي براي معرفي هنرمندان این منطقه و هنر بومي باشد.

 وی در ادامه با بیان این‌که برای راه‌اندازی این گونه ‌بازارچه‌ها باید يك برنامه‌ريزي جامع صورت بگیرد، افزود: بازارچه صنایع دستی باید با هدف معرفی هنرمندان این منطقه و حتي فراهم کردن بستر لازم برای صادرات محصولات این هنرمندان برپا شود. در واقع این بازارچه‌ قبل از این‌که معرف صنایع دستی و هنرهای سنتی شهر بوشهر باشد، باید مكاني براى معرفي هنرمند و فروش صنايع دستى این منطقه باشد. متاسفانه صنايع دستي در استان ما با توجه به تاريخچه و پیشینه درخشان بوشهر در حال حاضر در رده پاييني قرار گرفته كه مي‌توان با پيدا كردن هنرمندان و حمايت‌های همه‌جانبه از آنها از این وضعیت خارج شد.

مریم سیاکی دیگر هنرمند بوشهری است که در هنرهای ویترای، سفال، تصویرگری، طراحی و ساخت زیورآلات که الهام گرفته از سنت‌ها و هنرهای بومی بوشهر است، دستی توانا دارد، در گفت‌وگو با بامداد جنوب در خصوص راه‌های حمایت از هنرمندان صنایع دستی گفت: ايجاد فرصت مناسب برای ارائه محصولات هنري در خور مردمان شهرم يكي از بهترين راه‌كارهاي ممكن است، حمايت‌هاي روحي و اقتصادي از هنرمندان، ايجاد بستر مناسب و درخور شأن هنرمندان و  ايجاد محيطي شايسته، به‌طور حتم كمك شاياني به هنرمندان و دست‌اندركاران اين عرصه خواهد كرد. برنامه‌ريزي منظم، استفاده از پتانسيل‌هاي موجود و ارتباط موثر با هنرمندان از ديگر فعاليت‌هايي است كه در راستاي بهبود و رواج صنايع دستي بومي حائز اهميت است.

این هنرمند در ادامه در خصوص ویژگی‌های بازارچه صنایع دستی توضیح داد: نخستين گام در اين مسير، ايجاد مكان مناسب و درخور و متناسب با صنايع دستي است، اين مكان با توجه به پتانسيل‌هاي موجود در بافت تاريخي و قديمي بوشهر، مي‌تواند يكي از خانه‌هاي قديمي بوشهر باشد، خانه‌اي كه خشت خشت آن به آدمیان نفس دوباه خواهد بخشيد. گام دوم ايجاد بسترهاي تبليغاتي مناسب است، اين تبليغات مي‌تواند به‌صورت محيطي، استفاده از رسانه‌هاي جمعي و ياري هنردوستان عزيز همشهري صورت بگیرد. همچنین علاقه هنرمندان، كيفيت محصولات هنري، نظم و پيوستگي بازارچه هنري و مسائل اقتصادي جاري هنرمندان نيز در راه‌اندازی این بازارچه‌ها اهميت شاياني دارد.

آریادخت جهانبخشان نیز که حدود یک‌سال است که با راه‌اندازی گالری کوچک خود بر کرانه خلیج فارس کوشیده است تا حامی هنرمندان این منطقه باشد، در خصوص راه‌اندازی بازارچه صنایع دستی در بوشهر به بامداد جنوب گفت: بوشهر سال‌هاست كه با فقدان بازارچه هنري مواجه است. راه‌اندازی این‌ بازارچه خبر خوبی است اما بايد بيشتر سازماندهي شود و حتي نيازمند تبليغات بيشتري است. 

وی در ادامه با بیان این‌که با توجه به هزینه بالای اجاره مغازه‌ها در سطح شهر و پشتوانه مالی ناچیز هنرمندان اگر این بازارچه راه اندازي شود و قوانين حضور در آن براي اكثريت يكي باشد ما آن را به فال نيك مي‌گيريم، افزود: به‌یقین در هر كاري تبليغات حرف اول را مي‌زند و راه‌اندازي این بازارچه به تنهایی دردي را دوا نمي‌كند. با توجه به اين‌كه اولين گالري‌ خصوصي مجوزدار هنري در بوشهر را راه‌اندازي كرده‌ام و با سلايق مردم این دیار آشنا شده‌ام، مردم بوشهر را مردمی علاقه‌مند به هنر دریافته‌ام اما كساني كه بيشترين حمايت را از هنرمندان ما دارند، مسافران هستند و متاسفانه بوشهر به‌دلیل شرایط آب و هوایی تنها چهار یا پنج ماه که آب و هوای معتدلی دارد، می‌تواند پذیرای گردشگران و مسافران باشد با وجود این راه‌اندازی بازارچه صنایع دستی می‌تواند نقش موثری در معرفی صنایع دستی و هنرمندان این دیار داشته باشد.