
بامدادجنوب- مهدی محمدی:
بلایی که قاچاق بر سر هر اقتصادی در میآورد، شاید تحریم و فشارهای خارجی وارد نمیکند. قاچاقچیها از هر صنفی که باشند معمولا دنبال یافتن راهکارهای تازهای برای ادامه فعالیت خود هستند و در این میان قانونگذار نمیتواند با این جریان روبهرشد مقابله مناسبی کند. عوض شدن شیوههای قاچاق، یافتن راههای جدید، پیدا کردن لابی برای فرار از جرائم و همچنین استفاده از شکافهای قانونی و... از جمله راهکارهای قاچاقچیها برای تداوم فعالیت خود است.
با این حال، بهنظر میرسد در داخل کشور هم باوجود قرارهای متعدد هنوز ارادهای برای مبارزه دقیق و همهجانبه با قاچاقچیها وجود ندارد. دلیل عمده این مساله را میتوان در ناهماهنگی نهادهایی اجرائی و همچنین همکاری ناقص برخی ارگانها ملاحظه کرد تا جایی که در برخی مواقع، نهاد برخوردکننده به بهان مبارزه با قاچاق حتی تجار و بازرگانانی که از راه سالم و درست هم در حال کار کردن هستند را ناچار به روی آوردن به قاچاق میکنند.
با این حال، سالانه میلیاردها دلار کالا بهصورت قاچاق وارد کشور میشود و ضربات جبران ناپذیری بر پیکر اقتصاد کشور، بهویژه بخش تولید داخلی وارد میکند و باعث رشد بیکاری در کشور میشود. بهعنوان مثال، معاون مدیرکل فرهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز میزان کنونی قاچاق کالا را 15 میلیارد و 500 میلیون دلار اعلام و میگوید: واردات هر یک میلیارد دلار کالای قاچاق 100 هزار فرصت شغلی را از بین میبرد.
«عبدالمجید نگارش نژاد» در ادامه تاکید میکند که اکنون 14 میلیارد و 500 میلیون دلار کالای قاچاق از مبادی قانونی وارد کشور میشود که به معنای حذف یک میلیون و 450 هزار فرصت شغلی است. به گفته وی، «قاچاق کالا به کشور به مثابه هجمه دشمن به خاک کشور است و نقش رسانهها نسبت به حساس کردن این موضوع اهمیت دارد».
با این حال وی در ادامه معتقد است که مبارزه با پیامدهای قاچاق در دو عرصه تقاضا و عرضه رخ میدهد. در بخش عرضه باید کار فرهنگی صورت گیرد و پیوستار فرهنگی برای مبارزه با فساد اقتصادی تنظیم شود. در بحث تقاضا نیز همین رویکرد را داریم. باید برای مردم و مسوولان دغدغه مبارزه با قاچاق کالا پدید آید و این اقدامها، مردمی شود. در سطح تقاضا باید رفتارها نسبت به مصرف کالای قاچاق یا کالاهای خارجی که از مبادی قانونی وارد میشود، تغییر کند.
روشهایی مانند برخورد فیزیکی با پدیده قاچاق مدتها است که در کشور ما بهعنوان یک شعار دهانپر کن داده میشود، اما اینکه این شعارها تا چه اندازه موفق است، خود سوالی دیگر است. نگارشنژاد در این مورد میگوید که مقابلههای فیزیکی با قاچاق کالا مانند آن است که توپی را با فشار زیر آب نگه داریم اما اگر روزنه و علت قاچاق را متوجه شویم نیازی به چنین مقابلهای نخواهد بود. با وجود صرف هزینههای زیاد در مبادی، هنوز نتوانستهایم جلو ورود کالای قاچاق مانند گوشی همراه را بگیریم که در این زمینه، طرحهای تکمیلی مانند شناسهدار کردن تلفن همراه صورت گرفته است.
در طول سالهای گذشته یکی از موارد مهمی که بارها بر آن تاکید شد، حمله بیولوژیکی به کشور در قالب کالاهای قاچاقی است که هیچ وقت رنگ استاندارد به خود نمیبینند. این عدم کنترل خطرات بسیاری دارد تا جایی که نزدیک به 95درصد کالای قاچاقی که به کشور وارد میشود، تاریخ گذشته است. این مسالهای است که نگارشنژاد بر آن صحه گذاشته و معتقد است که «نباید سلامت را فدای ارزان خریدن کرد».
وی در ادامه با اشاره به این نکته که تبلیغات برای مقابله با قاچاق کالا باید به باور تبدیل شود و تردیدی نیست موضوعی که به باور برسد به اخلاق تبدیل میشود، زنان در خانه برای خرید کالا تصمیمگیر اصلی بهشمار میروند و در خانوادهها نقش محوری دارند. بنابراین باید در زمینه تبلیغات برای مبارزه با قاچاق بین جامعه زنان اقدام بیشتری شود، گفت: در مصرف سه مرحله داریم که شامل تمایل به مصرف، تصمیم به مصرف و خرید میشود و بهطور تقریب 80درصد خرید بر عهده زنان است.
به گفته وی، با توجه به وجود بیش از یک میلیون و 300 هزار دانشآموز و یک میلیون و 100 هزار نفر کادر فرهنگی و پنج میلیون دانشجو در کشور، آموزش به این گروهها میتواند در ایجاد بستر فرهنگی برای مقابله با قاچاق کالا موثر باشد.
متاسفانه یکی از مشکلات عمده در کشور ما، نگاه بد به کار فرهنگی و ریشهای است. همه مسائل و مشکلات در امور روزمره و کوتاهمدت حل و فصل میشوند و هیچ وقت شکل عمیقی به خود نمیگیرند. در حوزه قاچاق هم همینگونه است و کسی کار جدی مبارزه با قاچاق با فرهنگسازی را جدی نمیگیرد.
معاون مدیرکل فرهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفت: از سال 1381 تاکنون یک میلیون جلد کتاب در کشور چاپ شده است که 185 هزار عنوان در مورد قاچاق کالا بوده است. از 300 هزار پایان نامه نگاشته شده در سال، نزدیک به 40 مورد درباره این موضوع است. سال گذشته در جشنواره فیلم فجر حتی یک فیلم در مورد قاچاق کالا نبود.
به گفته وی، باید ادبیات مبارزه با قاچاق کالا تولید شود.
پیش از این سخنگوی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز هم گفته بود که در سال 1394 حجم کالای قاچاق در کشور بیش از 15 میلیارد دلار بوده است که تقریبا یک سوم تراز تجاری کشور را به خود اختصاص داده است.
قاسم خورشیدی اعلام کرد سامانه الکترونیکی در مبادی و خروجی مرزها برای شناسایی مبارزه کالاهای قاچاق ایجاد شده است و افزود: با تلاش همه دست اندرکاران مبارزه با قاچاق کالا و ارز مانند دستگاههای اطلاعاتی، انتظامی و گمرک، میزان کشف قاچاق کالا در 9 ماه امسال به 80 هزار میلیارد ریال رسید که در چند سال گذشته بیسابقه بوده است.
ش