
بامدادجنوب- الهام بهروزی:
برازجان بزرگترین شهر استان بوشهر بهشمار میرود. این شهر هنوز آنگونه که باید مانند سایر شهرهای دیگر استان در حوزه زیرساختهای فرهنگی که در واقع عرصههای فرهنگساز جامعه بهشمار میروند، به کمال نرسیده است اما از هنرمندان قابلی برخوردار است. برازجان در سالهای اخیر توانسته در بسیاری از رشتههای هنری نظیر نقاشی، طراحی، مجسمهسازی، نقالی، موسیقی، خوشنویسی، تئاتر و ... چهرههای موفقی به جامعه معرفی کند و در جشنوارههای معتبر کشوری موفقیتهای بیشماری را کسب کند.
یکی از هنرهایی که در این شهرستان مسیر روبهرشدی را آغاز کرده است، هنر تئاتر است که با تلاش هنرمندان این خطه دارد جان تازهای به کالبد خود میدمد. این هنر در سال گذشته با همراهی اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی برازجان پذیرای برگزاری دو جشنواره نمایشی (جشنواره استانی تعزیهخوانی و جشنواره استانی تئاتر دشتستان) بود که بدونشک برگزاری این جشنوارهها در این شهر در رونق هنر تئاتر و ایجاد انگیزه بیشتر در میان هنرمندان تئاتری آن نقش موثری ایفا میکند. البته انجمن هنرهای نمایشی استان بوشهر هم به کمک هیاترئیسه این انجمن یکی از حامیان اصلی این هنر در سطح استان بهشمار میرود که در این دو سه سال اخیر پیشرفت تئاتر بوشهر گویای عملکرد موفق این انجمن و توانمندی هنرمندان تئاتری و ارتباط دوسویه انحمن و هنرمندان است. در این میان در تئاتر شهرستانها یکسری هنرمندانی هستند که بهطور جدی هر ساله با تولید دو تا سه اثر در رشد و توسعه تئاتر آن منطقه نقش بسزایی ایفا میکنند. یکی از هنرمندانی که در تئاتر دشتستان تلاش چشمگیری دارد، قاسم تنگسیرنژاد است که نه تنها در جشنوارههای استانی بلکه در اجراهای عموم باانگیزه ظاهر شده است. این هنرمند سالهاست که در این عرصه با عشق و جدیت در حال فعالیت است و کارگردانی آثاری چون «انگشتری ژنرال ماسیاس»، «ماچیسمو» و... را در کارنامه هنری خود دارد. این کارگردان به جشنوارهمحوری اعتقادی ندارد و معتقد است که باید برای جذب مخاطب آثار باکیفیت نمایشی تولید شود، به خصوص آثار کمدی در سطح بالا و تماشگرپسند. همچنین وی بر این باور است که اگر در سالهای اخیر از تعداد مخاطبان تئاتر کاسته شده ولی مخاطبانی که اینک به تماشای این هنر مینشینند، مخاطبانی آگاه و آشنا به هنر تئاتر هستند. در این خصوص گفتوگویی را با قاسم تنگسیرنژاد، هنرمند دشتستانی انجام دادیم که در ادامه میآید.
چند سال است که وارد وادی تئاتر شدهاید؟
حدود ١٣ سال است كه در زمينه تئاتر فعاليت ميكنم.
بیشتر دوست دارید در چه ژانرهایی به ایفای نقش بپردازید؟
بيشتر به آثار سورئاليستي علاقهمند هستم، البته آثار مدرن را هم دوست دارم.
آیا هنر نمایش توانسته در برازجان مخاطبان خود را بیابد؟
من چند سال در يادداشتي با عنوان «خانه پوشالي» وضعيت هنر تئاتر در برازجان را شرح دادم. قاعدتا اشكالات عمدهاي وارد است اما در اين چند سال اتفاقات خوبي نيز رخ داده است. مخاطب تئاتر رشد قابلتوجهي پيدا كرده است. شايد قبلا از نظر كميت مخاطبان بيشتر بوده باشند اما امروزه ميزان آگاهي و دانش مخاطبان نسبت به اين هنر افزايش چشمگيري یافته است. اين امر بهطور مشخص در برازجان رخ داده و ميتوان آن را درك و دريافت كرد. با همه اينها ميتوانم بگویم که مردم برازجان به تئاتر علاقهمند هستند و بدون شك با افزايش اجراهاي عمومي و اطلاعرساني مناسب مخاطبان بيشتري به سالنها میآیند.
بهنظر شما باید چکار کنیم تا بتوانیم دوباره تماشاگر را جذب هنر تئاتر کنیم؟
اولين كاري كه بايد انجام داد، اين است كه توليدات نمايشي را بالا ببريم، چون با سالي دو يا سه تئاتر نميتوان اميدوار بود كه مخاطبان بيشتري به سالنها بيايند. دومين كار اين است كه در سبكها و گونههاي مختلف تئاتر توليد شود. اين امر باعث ميشود تا طيفهاي مختلف با سليقههاي متفاوت به تماشاي نمايش بنشينند. نكته مهمي كه در اين زمينه وجود دارد، اين است كه توليد آثار باکیفیت كمدي در جذب مخاطب بسيار موثر است. متاسفانه سالهاست كه در برازجان حتي يك نمايش كمدي مطلوب توليد نشده يا حداقل من نديدهام. آخرين كمدي زيبايي كه ديدم، نمايش «خشم و هياهو» اثر سعيد گلچمن بود.
نقاط ضعفی که به هنر تئاتر در استان ضربه میزند، کدام است؟
مهمترین مسالهای که به هنر تئاتر ضربه میزند، مساله «بودجه» است. حمايت مالي بهراحتي ميتواند به توليد آثار فاخر بينجامد. از طرفي لزوم بازنگري در برخي آثار كه قالب كهنه و مندرسي به خود گرفتهاند بيش از پيش حس ميشود. اكثر هنرمندان اين عرصه متاسفانه از دانش روز تئاتر عقب هستند. اين موضوع باعث ميشود تا آثار مطلوبي توليد نشود. مساله بعدی توجه بيش از پيش به جشنوارهها بهجاي اجراي عمومي است. اگر توليدات ما بهجاي اينكه صرفا در جشنوارهها به روي صحنه بروند، براي مردم تولید شوند، ميتوان چشمانداز روشني را براي تئاتر استان متصور شد.
عملکرد انجمن هنرهای نمایشی استان را در سال گذشته چگونه ارزیابی میکنید؟
با آمدن آقاي ياراحمدي به انجمن هنرهای نمایشی و همچنين تشكيل هياترئيسه، اتفاقات مثبت زيادي به وقوع پيوست. توليدات ما افزايش پيدا كرد، ميزان اجراهاي عمومي بيشتر و حضور تئاتر استان در سطح ملي پررنگتر شد. اطلاعرساني مداوم و مناسب يكي از نقاط قوت انجمن هنرهاي نمايشي استان است. حواشي و اختلافات هم در اين دوره بسيار كاهش پيدا كرده، بهطوري كه ميتوان گفت تقريبا انجمن دوران بيحاشيهاي را گذرانده است. بهطور كلي عملكرد انجمن هنرهاي نمايشي استان مطلوب بوده است.
بهنظر شما برگزاری کارگاههای آموزشی چقدر به توانمندی و علم هنرمندان تئاتری میافزاید؟ و چرا هنرمندان هم استانی از کارگاههایی آموزشی آنگونه که باید استقبال نمیکنند؟
اين سوالي است كه سالها مطرح ميشود و به نظرم در دو بخش ميتوان به آن پاسخ داد. البته پیش از اینکه وارد بحث شوم باید بگویم که در اينكه وجود كارگاهها بسيار مفيد و مثبت است، شكي وجود ندارد اما شركت نكردن دوستان هنرمند در كارگاهها ناشي از دو اتفاق است؛ اول اينكه برخي از دوستان گمان ميكنند مطالبي كه در كارگاهها بيان ميشود، چيز تازهاي به علم آنان اضافه نميكند. بههمین دلیل تمایلی به شركت در این کلاسها ندارند. دوم اينكه گاه افراد شاخص و سرشناسي كه طيف وسيعي از هنرمندان تئاتر به آنان علاقهمند هستند و مشتاق فراگيري از دانششان هستند به استان ما نميآيند. البته اين آسيبي است كه كل كشور با آن روبهرو است و تنها به استان ما مربوط نميشود. به نظرم ميتوان كارگاه هاي آموزشي را سطحبندي كرد و براي هر سطح از هنرمندان مشخصي براي شركت در كارگاهها دعوت به عمل آورد و دیگر هنرمندي كه دانش و سابقه بالاتري دارد، مجبور نميشود در كنار يك فرد مبتدي در يك كارگاه بنشيند، چون در اين صورت هم مدرس در بيان مطالب سردرگم خواهد بود هم مخاطبان بهره كافي را نميبرند.
هنر تئاتر شهرستانها را در چه وضعیتی میبینید؟
خوشبختانه تئاتر شهرستانها در حال پيشرفت است و گاه آثار نابي را از آنها میبینیم. اين حركت پرشتاب بوده ولي بايد در مسير صحيح باشد.
برگزاری جشنوارهها تا چه میزان به پویایی هنر تئاتر شهرستانها منجر میشود؟
جشنوارهها نقش مهمي در پويايي تئاتر شهرستان دارند. در واقع شرط لازم هستند اما شرط كافي نيستند. تئاتر شهرستانها بيش از جشنواره به كارگاه آموزشي، توليد و اجراي عمومي نيازمند است. جشنوارهزدگي امري است كه بهشدت تئاتر شهرستانها را تهديد ميكند. من معتقدم ادارات ارشاد شهرستان با بودجه جشنوارهها ميتوانند نقش تهيهكنندگي گروههاي نمايشي را بر عهده بگيرند. پول جشنواره براي توليد تئاتر و اجراي عمومي و برگزاري كارگاههاي آموزشي پربار با حضور اساتيد درجه يك كشور هزینه شود. در اين صورت خواهيم ديد كه تئاتر شهرستانها چه پيشرفتي خواهد كرد.
جدیدترین کار تئاتری شما در سال جدید چیست؟
هنوز بهطور قطعي نمايشنامهاي را انتخاب نكردهام ولي بهزودي اين اتفاق خواهد افتاد.