امسال کمبود مربیان بهداشت مدارس جبران می‎شود

بامدادجنوب- الهام بهروزی:

«چه چیز دیگری را می‌توان به سعادت انسانی که تندرست، بدون قرض و دارای وجدان پاک است، اضافه کرد؟» (آدام اسمیت).

«سلامتی» نعمتی است که غفلت از آن پیامدهای گاه جبران‎ناپذیری دارد که شوربختانه بخشی از افراد جامعه به‎شدت این نعمت را نادیده می‎گیرند و آنگاه که سلامتشان به خطر افتاد، تازه متوجه اهمیت آن می‎شوند. البته بسیاری از بیماری‌ها (جسمی و روانی) در فرد به علت نبود آموزش لازم و ناآگاهی به‎وجود می‌آیند و در این میان کمبود امکانات و خدمات درمانی هم نقش غیرقابل انکاری را در تشدید آنها ایفا می‎کند. بدیهی است زمانی که فرد آموزش لازم را در حوزه سلامت را نبیند، قدر سلامتی را کمتر می‎داند. امروزه در پیرامون خود کم افرادی را با عادت بد غذایی و رفتاری نمی‎بینیم که همه اینها ریشه در تربیت اشتباه آنها دارد. بنابراین اگر افراد از همان کودکی آموزش‎های لازم را در خصوص بهداشت جسم و روان ببینند و بیاموزند که روزانه باید بین 30 تا 45 دقیقه تحرک بدنی (ورزش) باشند، مثبت‎اندیش باشند، برنامه غذایی مناسب داشته باشند و از انجام دادن کارهایی که بهداشت جسمانی و روانی آنها را تهدید می‎کند، پرهیز کنند، بدون شک این افراد در بزرگسالی کمتر با بیماری‎ها و خطراتی که سلامت جسم و روان آنها را تهدید می‎کند، مواجه می‎شوند. 

جالب اینجاست که تا اسم سلامت و بهداشت فردی مطرح می‎شود سریع ذهن‎ها معطوف به حوزه درمان (شامل دانشگاه‎های علوم پزشکی و شبکه بهداشت) می‎شود، در حالی که همه ارگان‎های دولتی و خصوصی در سلامت فرد و جامعه نقش دارند. یکی از دستگاه‏های دولتی که نقش بسزایی در حوزه سلامت ایفا می‎کند، سیستم آموزشی است که طیف وسیع دانش‌آموزی (شامل کودک و نوجوان) را در برمی‎گیرد. بنابراین آموزش و پرورش افزون بر سوادآموزی به کودکان و نوجوانان، نقش زیادی را در تربیت این افراد برای پذیرش یک زندگی سالم و بی‎خطر دارد. خوشبختانه وزارت آموزش و پرورش در سال‎های اخیر اقدام به اجرائی کردن طرح‎های موفقی در حوزه سلامت دانش‎آموزی نظیر طرح سفیران سلامت، پیشگیری از معلولیت و غربالگری اختلالات ژنتیکی و...

 کرده است که اداره‏ سلامت و تندرستی اداره‎کل آموزش و پرورش استان بوشهر نیز با وجود کمبود نیروی انسانی آموزش‌دیده، با ارائه طرح‎های خلاقانه و نوآورانه همپای دفتر سلامت و تندرستی وزارت آموزش و پرورش بسیار موفق ظاهر شد و در سال تحصیلی 95-96 توانست در سه بخش سفیران سلامت، پیشگیری از معلولیت و غربالگری ژنتیک و آموزش ضمن خدمت مربیان بهداشت رتبه برتر کشور را کسب کند. عبدالمحمد شعرانی، رئیس اداره سلامت و تندرستی اداره‎کل آموزش و پرورش استان بوشهر با همکاری ناصر کرمی مدیرکل اداره آموزش و پرورش استان بوشهر توانست در این حوزه بدرخشد. در این خصوص گفت‎وگویی را با وی که در نظام آموزشی ما به‎دلیل خدمات ارزنده‌اش از جایگاه خوبی برخوردار است و در سال 81 هم از سوی روزنامه همشهری به عنوان یکی از هفت قهرمان اجتماعی شناخته شد، صورت دادیم که در ادامه می‎آید.

در طرح «سفیران سلامت» دانش‌آموزی ما به بچه‌ها آموزش می‌دهیم و آنان چیزهایی که یاد گرفته‌اند و آموزش دیده‌اند به خانواده و جامعه انتقال می‌دهند. این طرح در چهار بخش «خود مراقبتی و بهداشت فردی»، «پیشگیری از بیماری‌های واگیر و غیر واگیر»، «تغذیه سالم» و «اهمیت ورزش و تحرک بدنی» اجرا می‌شود و امسال ۱۰ درصد کل دانش‌آموزان استان تحت پوشش این طرح بودند. طرح «پیشگیری از معلولیت‌ها» با همکاری بهزیستی استان امسال در ۱۵ مدرسه متوسطه دوم شهرستان‌های بوشهر و دشتستان انجام دادیم و مهم‌ترین هدف آن آموزش به‌منظور پشگیری از بروز بسیاری از معلولیت‌ها و عقب‌ماندگی‌ها است. این طرح از مهرماه همزمان با شروع سال تحصیلی در این مدارس اجرائی شد که امیدواریم برای سال تحصیلی آینده بتوانیم طرح غربالگری اختلالات ژنتیکی را در چند شهرستان دیگر استان هم پیاده کنیم. در بحث آموزش مربیان بهداشت هم امسال دوره‌های خوبی برگزار کردیم که همین کار، سهم بسزایی را در ارتقای سطح آموزش بهداشت در مدارس داشت.

در طرح پیشگیری از بیماری‌های ژنتیک بعد از برگزاری کلاس‌های آموزشی، دانش‌آموزانی که بعد از تکمیل فرم‌های پرسشنامه، مشکوک به معلولیت بودند، شناسایی و به مراکز تخصصی ارجاع داده شدند، تا در صورت نیاز تحت معاینات تخصصی و درمان رایگان قرار گیرند. با توجه به این‌که معاینات رایگان است از خانواده‌ها می‌خواهیم حتما همکاری کنند .هدف از این طرح، مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج، کشف به‌موقع ازدواج‌های پرخطر و ارائه راهکارهای مناسب، کاهش شیوع و بروز معلولیت‌های ناشی از ازدواج‌های فامیلی، افزایش دسترسی مناسب به مشاوره ژنتیک پیش از ازدواج، ترغیب افراد در معرض خطر برای انجام مشاوره ژنتیک است .

نیروی انسانی کارآمد، استفاده از ظرفیت‌های سایر دستگاه‌های اجرائی همکار، داشتن نظم در اجرای برنامه‌ها و حمایت‌هایی که از سوی مدیرکل محترم اداره کل آموزش و پرورش و معاون تربیت بدنی و سلامت اداره‎کل صورت می‌گرفت، نقش مهمی در کسب رتبه برتر کشوری ما داشت.

برگزاری جشنواره شیر و خرما، ایجاد ایستگاه بازیافت زباله با همکاری سازمان پسماند شهرداری بوشهر، جشنواره شیر و پوکی استخوان، جشنواره غذاهای دریایی، آموزش بیماری‌های ژنتیکی و پیشگیری از سرطان سینه، نه به استفاه از ترقه در چهارشنبه‌سوری بخشی از اقدام‌های نوآورانه اداره سلامت و تندرستی اداره‎آموزش و پرورش استان بوشهر در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ است.

فصل تابستان و تعطیلی مدارس فرصت مناسبی برای آنالیز برنامه‌ها و طرح‌های اجرا شده و تفکر برای اجرای طرح‌های نوآورانه و خلاقانه جدید است. امسال آموزش مربیان بهداشت را از تابستان آغاز خواهیم کرد. تجهیز اتاق بهداشت مدارس را در برنامه خواهیم داشت و جذب همراهی خیرین را نیز در دستور کار خواهیم داشت.

در کل استان، ما ۱۰۳ مربی بهداشت داریم که در مقابل جمعیت دانش‌آموزی استان بسیار اندک است و ما تنها با این تعداد مربی توانسته‌ایم مدارس ابتدایی شهری را پوشش دهیم و در مدارس متوسطه اول و دوم آمده‌ایم از یکی از کادر اجرائی مدرسه به‌عنوان رابط بهداشتی برای اجرای طرح‌هایمان استفاده کرده‌ایم. البته این مشکل با حمایت صورت گرفته از سوی اداره‌کل آموزش و پرورش کمرنگ‎تر خواهد شد، زیرا قرار است در فراخوان استخدامی جدید تعدادی مربی بهداشت جذب ‎شود .

این موفقیت حاصل حمایت‌ها و رهنمودهای آقای کرمی مدیرکل محترم اداره‎کل آموزش و پرورش، آقای قلندری معاون محترم تربیت بدنی و سلامت، روسا و معاونین محترم پرورشی و تربیت بدنی مناطق و شهرستان‌ها و همکاری همراهان ارجمندم در دانشگاه علوم پزشکی و اداره‌کل بهزیستی استان و حمایت اصحاب رسانه است. صمیمانه به مربیان محترم بهداشت مدارس، کارشناسان سلامت شهرستان، منطقه و مدیران مدارس تبریک و شادباش عرض می‌کنم.

در پایان این گزارش یادآوری می‏شود که دبیرخانه نظامنامه سلامت استان در سال جاری فعالیت خود را به‎صورت جدی آغار کرده است و افراد صاحب‎ایده را که طرح‏های موفقی در حوزه سلامت دارند، مورد حمایت قرار می‏دهد.