بامدادجنوب- جواد شکریان:
هفته گذشته در گزارشی مبسوط، از احتمال ایجاد مشکلات به‌وسیله بخشنامه حذف قیمت مصرف‌کننده که از سوی وزارت صنعت و معدن ابلاغ شده بود، نوشتیم. در آن مطلب اشاره کردیم که دولت باید به‌جای اِعمال کنترل پرهزینه و دشوار بر روی اصناف (که قطعا امکان بازرسی همه آنها وجود ندارد)، فشار خود را به تولیدکنندگان وارد کند زیرا تعداد محدودتری دارند و کنترل آنها بسیار راحت و کم‌هزینه است. با این حال، چند روزی از ابلاغ این بخشنامه گذشته و کم کم اعتراضات به این بخشنامه بالا گرفته است. البته در این بین برخی کارشناسان معتقد هستند که برداشته شدن قیمت کالا از روی اجناس، سبب ایجاد بازار رقابتی عرضه و تقاضا و خودکنترل شدن بازار می‌شود که در نهایت رضایت تولیدکننده و مشتری را به‌دنبال خواهد داشت. این افراد معتقد هستند که در صورت تقاضای بالا برای یک محصول طبیعی است که قیمت بالا رفته و در صورت کاهش تقاضا و افزایش عرضه، قیمت کالا پایین بیاید و در نهایت همه کالاها قیمت تعادلی خود را پیدا خواهند کرد.
البته این نظریه از اصول اصلی اقتصاد و مدیریت در جهان بوده و در بسیاری از کشورهای پیشرفته امتحان خود را پس داده و اقتصاد آزاد در این کشورها باعث ثبات قیمت‌ها و احساسی نبودن بازارشان شده است اما آیا این روش در ایران نیز جوابگو خواهد بود؟ سابقه بازار ایران در این خصوص نشان می‌دهد که این نظریه به همین راحتی‌ها در ایران اتفاق نمی‌افتد. بازار نیمه‌دولتی و وجود شرکت‌های خصولتی، رفتار عجیب و کاملا متفاوت مصرف‌کننده‌ها در ایران (که با افزایش قیمت یک کالا دست به احتکار زده و خرید آن کالا افزایش می‌یابد و برعکس)، چسبندگی بیش از حد قیمت‌ها در ایران، نبود نظارت کافی اصناف بر اعضای خود و... از جمله دلایلی است که نمی‌توان امیدوار بود که برداشته شدن قیمت روی اجناس به تعادل بازار کمک کند؛ ضمن این‌که تاکنون حتی با وجود قیمت درج‌شده روی اجناس، قیمت‌ها در مغازه‌های مختلف متفاوت بود، حال آن‌که اگر این نرخ‌ها برداشته شوند چه اتفاقی رخ خواهد داد، دیدنی خواهد بود. مساله دیگر این‌که در کشورهای با اقتصاد آزاد، هیچ شرکتی آن‌قدر بزرگ نیست که کل بازار را در قبضه داشته و نگذارد هیچ شرکت دیگری به بازار ورود کند، ضمن این‌که دولت هوای شرکت‌های جدید که وارد بازار می‌شوند را دارد اما در ایران این‌گونه نبوده و در برخی صنایع، شرکت‌های تازه تاسیس توان رقابت با قدیمی‌ها را نداشته و خیلی زود از دور رقابت بیرون می‌روند. این وضعیت سبب می‌شود که رقابت سالم شکل نگرفته بازار عرضه و تقاضا نتواند قیمت تعادلی را برای کالاهای تولیدی داخل کشور پیدا کند.
در هر حال، افراد بسیاری وجود دارند که از زوایای دید مختلفی با این بخشنامه وزارت صنعت مخالف بوده و معتقد هستند هم تولیدکنندگان، هم فروشندگان و هم مردم می‌توانند از این طرح متضرر شوند. در همین خصوص، عضو انجمن صنایع شیرینی و شکلات کشور با بیان این‌که برخی تولیدکنندگان اعتراضاتی را نسبت به بخشنامه حذف قیمت از روی محصولات دارند، گفت: دنیا به سمت حذف قیمت پیش رفته و ما نیز باید به این سمت حرکت کنیم اما باید راهکار مناسبی برای اجرای دقیق این دستورالعمل دیده شود زیرا در صورت دقیق اجرا نشدن این طرح، ممکن است به برخی تولیدکنندگان آسیب وارد شود.
محمد بشارت در مورد بخشنامه ابلاغی نعمت‌زاده وزیر سابق صنعت در خصوص حذف درج قیمت بر روی محصولات شیرینی و شکلات، خاطرنشان کرد: برخی تولیدکنندگان اعتراضاتی را در مورد این بخشنامه دارند. در این روش، خرده‌فروشان قیمت نهایی کالاها را مشخص می‌کنند که در شرایط فعلی ممکن است با برخی مخاطرات همراه باشد. برای مثال، ممکن است خرده‌فروشان، محصولات پرفروش و یا تولیدات برندهای معروف را با قیمت بالایی به مشتریان عرضه کنند و در مقابل، شرکت‌های کوچک‌تر، قیمت‌های خود را ثابت نگه دارند یا کاهش دهند. در این شرایط، اگر مصرف‌کننده به‌دنبال برند نباشد، محصول ارزان‌تر را انتخاب خواهد کرد.
وی با بیان این‌که هنوز فرهنگ فروش کالا و قیمتگذاری آن در واحدهای خرده‌فروشی کشور وجود ندارد، افزود: ممکن است برخی شرکت‌ها مقاومتی در برابر اجرای این طرح داشته باشند و با برداشته شدن قیمت‌ها، قصد زمین زدن برخی رقبا را داشته باشند، در این شرایط باید ببینیم خرده‌فروشان چطور رفتار می‌کنند تا به ضرر بسیاری از برندها نباشد.
بشارت با تاکید بر لزوم نظارت دقیق بر اجرای این بخشنامه، گفت: این تصمیم در روزهای پایانی وزارت نعمت‌زاده گرفته شده که باید ببینیم شریعتمداری وزیر جدید صنعت چه راهکاری برای اجرای آن خواهد دید، زیرا حذف قیمت نیازمند یک ساختار مشخص است.
وی با اشاره به این‌که در صورت اجرای این طرح، همه چیز به مغازه‌دار منتقل می‌شود و با توجه به تنوع محصولات در واحدهای خرده‌فروش، کنترل قیمت‌ها کار سختی است، خاطرنشان کرد: در حال حاضر محصولات وارداتی بدون درج قیمت در بازار عرضه می‌شوند که بخشی از آنها به‌صورت قاچاق و بخشی نیز به‌صورت رسمی وارد می‌شوند. در این شرایط، کنترل قیمت از سوی خرده‌فروشان انجام می‌شود و این محصولات نیز مشتریان خاص خود را دارند که شاید قیمت برایشان خیلی مهم نباشد.
عضو انجمن شیرینی و شکلات همچنین در پاسخ به این سوال که آیا به‌نظر شما درج قیمت درب کارخانه بر روی محصولات می‌تواند تا حدی کنترل قیمت‌ها را راحت‌تر کند؟ گفت: در این صورت، سود مغازه‌دار و هزینه‌های ایجاد شده پس از خروج کالا از کارخانه مشخص می‌شود و ممکن است عده‌ای ناراضی باشند. همچنین مصرف‌کننده وقتی ببیند بین قیمت درب کارخانه و قیمت نهایی، اختلاف وجود دارد، حاضر به پرداخت نرخ نهایی نخواهد بود و در نتیجه مصرف‌کننده بدبین می‌شود.
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان