بامدادجنوب- هدی خرم‌آبادی:
صدای خروشان امواج بر صخره‌ها در گوشم حکایت حال صیادانی را بازگو می‌کند که با قایق‌هایشان به دنبال صید می‌گردند اما چیزی برای تامین قوت اهل و عیال خود نمی‌یابند. دریای بیکران آبی را اگر به درستی محافظت نکنیم و بهره‌برداری‌های صحیح از آن صورت نگیرد، در آینده‌ای نه چندان دور، در حد یک اسم بی‌مسمی تنها می‌توانیم از دور نظاره‌گرشباشیم. به عبارتی از دریای بیکران آبی نمی‌توانیم بهره‌برداری معقول و صحیحی در ابعاد گردشگری، اقتصادی و درمانی داشته باشیم، چراکه بر اثر وفور فعالیت‌های انسانی، نه آبزی باقی می‌ماند، نه آّب تمیز قابل استفاده‌ای و نه سواحل زیبا و بکری که آرامش‌بخش باشند. قطره‌های عرق از جبین صیاد، در حال سقوطند و او در عمق چشمانش نگران قوتی که نمی‌تواند به خانه ببرد و حرفه‌ای که دیگر برایش درآمدزا نیست و از این پس چه باید کند... .
دریا از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری بنادر است و هیچ‌کس در خصوص اهمیت دریاها و ظرفیت آنها در ابعاد گردشگری، اقتصادی و درمانی شکی ندارد. در این بین اما با وقوف کامل به تخریب‌ها و انواع آلودگی‌هایی که صورت می‌گیرد، به هر دلیل و توجیهی کاری از پیش نمی‌بریم و عملی انجام نمی‌دهیم یا اگر انجام می‌دهیم پاسخگوی حجم آلودگی‌ها و تخریب‌ها نیست. شاید موارد مورد اشاره در این گزارش تکراری باشند اما «چون گوش فرا نمی‌دهند، باز هم باید گفت».
طی دو روز گذشته به مناسبت روز جهانی زیستگاه‌ها برنامه‌هایی به همت مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس (بوشهر) با مدیریت مریم قائمی، رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس اجرا شد. روز سه‌شنبه با همکاری مدرسه فعال و کوشا در حوزه محیط زیست-شهید فخرایی- و دبستان سامان، دانش‌آموزان با همراهی سازمان‌های مردم‌نهاد فعال در حوزه محیط زیست، سازمان پسماند و دو تن از اعضای شورای شهر اقدام به پاکسازی ساحل کردند. برنامه پاکسازی نخست قرار بود در اسکله جلالی انجام شود اما صبح همان روز اعلام کردند که به علت نداشتن مجوز از اجازه چنین کاری به مرکز اقیانوس‌شناسی و سازمان‌های مردم‌نهاد معذورند! کاش برای همه کارهایمان و در برخورد با هر اقدام غیر قانونی (البته اگر پاکسازی ساحل از سوی نهادهای مردمی غیر قانونی تلقی شود!) همین‌قدر محکم باشیم. در حالی برای پاکسازی اسکله جلالی درخواست مجوز و هماهنگی از پیش شده تاکید شد که می‌توانستند از رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی تعهد کتبی در خصوص این‌که اتفاق ناگواری برای دانش‌آموزان و یا مشکل دیگری پیش نمی‌آید بگیرند.
رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس (بوشهر) در گفت‌وگو با بامداد جنوب با بیان این‌که هدف از برنامه پاکسازی ساحل برای دانش‌آموزان از آن روست که این سن، انعطاف‌پذیری بالایی در زمینه آموزش و یادگیری دارند و بایست آموزش از همین سنین دنبال شود تا در آینده نسلی داشته باشیم که آگاه است و مسوول، تصریح کرد: برای برنامه پاکسازی ساحل اغلب نهادهای مسوول و مرتبط از جمله محیط زیست، اعضای شورای شهر، شهردار، محیط زیست، شیلات و ... دعوت کردیم اما تنها دو نفر از اعضای شورای شهر – ندا عبدالله و ابوذر دهدار- و مدیرعامل سازمان پسماند دعوت ما را پذیرفتند و در این برنامه شرکت کردند. وی در ادامه به انواع آلودگی‌های دریایی و تاثیرات سوء آن بر دریا و چرخه غذایی انسان‌ها اشاره کرد.
دانش‌آموزان با شور و شوق فراوان و های و هوی کودکی‌شان به پاکسازی ساحل –روبه‌روی هتل پرواز- پرداختند. شمار بالای ته‌مانده‌های سیگار بر ساحل، یادگاری بود که به تماشا‌رفته‌های دریا برایش به ارمغان برده بودند و چه ارمغانی! ته‌مانده‌های سیگار افتاده بر ساحل این نگرانی را ایجاد می‌کرد که این سیگارها یادگاری کدام نسل است؟ پاسخ نه تنها نگران کننده است بلکه تاسف‌برانگیزست: نسل نوجوان و جوان ما! این‌گونه از خلال آسیب‌های محیط زیستی، آسیب‌های اجتماعی بیرون می‌آید. آری! سیگارهایی را که شما دود و زخمش را بر دل ساحل حک کردید، دانش‌آموزان مدرسه شهید فخرایی و سامان، جمع‌آوریکردند.
از دیگر برنامه‌های مرکز اقیانوس‌شناسی خلیج فارس که با همکاری دانشگاه خلیج فارس به مناسبت روز جهانی زیستگاه‌ها تدارک دیده شد، برگزاری کارگاه آموزشی با عنوان «آلودگی‌های دریایی و راهکارهای کنترل آن» با حضور ناصر حاجی‌زاده، رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، احسان عابدی، معاونت توسعه و پشتیبانی پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی، عبدالمجید مصلح، رئیس دانشگاه خلیج فارس، اعضای هیات علمی دانشگاه خلیج فارس و پژوهشکده میگو، انجمن فعال حامیان محیط زیست و جمعی از کارشناسان و دانشجویان بود.
ورود فاضلاب به دریا جدی گرفته شود
پس از قرائت قرآن و پخش سرود ملی، رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی به گروه‌بندی آلاینده‌های دریایی، اهمیت دریاها و راهکارهای جلوگیری از انواع آلودگی‌ها اشاره کرد.
ناصر حاجی‌زاده با بیان این‌که اگر دریاها نبودند، حیاتی هم نبود، گفت: تاثیرات ناشی از فعالیت‌های انسان از مهم‌ترین منابع آلودگی‌های دریایی است که باید تدبیری اساسی برای آن اندیشید.
به گفته وی، ورود فاضلاب‌ها اعم از صنعتی، شهری و خانگی به دریاها، معضلی است که باید جدی گرفته شود. یکی از راهکارهای مطرح در این خصوص، کاهش تعداد لوله‌های تخلیه فاضلاب به دریاست. همچنین بهبود و توسعه تصفیه فاضلاب‌ها نیز موجب افزایش اکسیژن و حیات دوباره آبزیان خواهد شد.
این مسوول با اشاره به تاثیرات مواد مغذی گیاهان خاطرنشان کرد: انباشت گیاهان مرده در دریا، مزارع پرورش ماهی، رشد شدید جلبک‌ها و فیتوپلانگتون گیاهان در محیط آبی و وقوع کشند قرمز از جمله این تاثیرات است. مواد زائد جامد یکی دیگر از گروه‌بندی‌های آلودگی دریاهاست که شامل زباله (فلز، پلاستیک و ...)، مواد حاصل از لایروبی، مواد زائد معدنی و مواد حاصل از استخراج مواد از کف دریا می‌شود. مواد زائد جامد اثراتی همچون: کدر شدن آب، خفه شدن آبزیان و نابودی زیستگاه‌ها را به دنبال دارد. متاسفانه زباله‌ها تا سالیان سال در دریاها تجزیه نمی‌شود. برای مثال تورهای ماهیگیری تا 600 سال تجزیه نمی‌شوند و علاوه بر تهدیدات دیگر به آبسنگ‌های مرجانی آسیب می‌زنند.
حاجی‌زاده در ادامه به آلودگی گرمایی اشاره کرد و گفت: نیروگاه‌ها و صنایع بزرگ آب را در حجم زیادی از دریا می‌گیرند و با افزایش درجه حرارت به دریا برمی‌گردانند، این در حالی است که آبزیان قادر به تحمل این افزایش دما نیستند و نابود می‌شوند. این مساله به‌ویژه در مناطق گرم مانند خلیج فارس مشهود است و برای حیات آبزیان مشکل‌ساز می‌شود.
تصفیه‌خانه‌ای که خوب کار نمی‌کند!
در ادامه علی‌محمد صنعتی، عضو هیات‌علمی پژوهشکده میگوی استان به ذکر نکاتی مهم در خصوص آلودگی‌های دریا پرداخت. صنعتی با بیان این‌که سه‌چهارم آلاینده‌ها که از سراسر جهان وارد اقیانوس‌ها می‌شود، از طریق فعالیت‌های انسان در خشکی نشات می‌گیرد و 25 درصد آلایندگی‌ها هم منشا دریایی دارند، گفت: تا سال 95، با فاضلاب‌های خانگی و شهری بنادر که تصفیه می‌شوند تنها 44 درصد شهرها تحت پوشش شبکه فاضلاب بودند و بقیه به صورت سایر ساماندهی‌های بهداشتی مانند چاه جذبی، سپتیک و ... کنترل می‌شوند. در حال حاضر 160 تصفیه‌خانه شهری و 31 تصفیه‌خانه روستایی در کشور وجود دارد. این در حالی است که طبق برنامه باید تا سال 1400، 800 تصفیه‌خانه شهری در کشور به بهره‌برداری برسد! که چنین امری تقریبا محال به نظر می‌رسد.
به گفته وی، در شهر بوشهر تصفیه‌خانه‌ای در نزدیکی جاده عالیشهر وجود دارد که درست و اصولی کار نمی‌کند. علاوه بر این، نظارتی بر تصفیه‌خانه صورت نمی‌گیرد و برخی افراد سودجو فاضلاب‌های صنعتی خود را آنجا تخلیه می‌کنند.
نشست آلودگی‌های دریایی و راهکارهای کنترل آن با پخش کلیپی از پاکسازی ساحل با همکاری و همیاری دانش‌آموزان، دوستداران طبیعت و مرکز اقیانوس‌شناسی ادامه داشت و اعضای هیات‌علمی، کارشناسان و دیگر شرک‌کنندگان به ارائه نقطه‌نظرات و تبادل ایده‌هایشان پرداختند و تصمیم بر آن شد که نشست بعدی با محوریت آلودگی‌های دریایی خلیج فارس و به‌ویژه استان بوشهر بررسی شود و کمیته‌ای متشکل از متخصصان و کارشناسان محیط زیست دریایی نیز به صورت مدون و هدفمند، مسائل زیست‌محیطی دریایی را دنبال کنند.
رئیس پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی در ارائه دیگری به آلودگی‌های نفتی و راهکارهای رفع آنها اشاره و از کمبود امکانات در کشور برای این مقابله اشاره کرد. آلودگی‌های نفتی و آلودگی‌های ناشی از فلرها در خارگ و عسلویه از جمله مواردی بود که درباره آنها نکاتی گفته شود.
صندلی خالی مسوولان و کارشناسان محیط زیست، منابع طبیعی، شیلات، اداره بندر، اعضای شورای شهر، فرمانداری و استانداری آنقدر به چشم می‌خورد که نمی‌شد دندان روی جگر گذاشت و چیزی نگفت. از رئیس مرکز اقیانوس‌شناسی می‌پرسم چرا هیچ‌کدام از مسوولان و متولیان با حوزه دریا در این کارگاه آموزشی و علمی حضور ندارند که پاسخ داد: از همه نهادهای مرتبط دعوت کرده بودیم اما نیامدند... .
سال گذشته ریاست‌جمهوری طی سفری به استان بر تکمیل فاضلاب شهر بوشهر با اختصاص اعتبار قابل توجه در طول چهار سال آینده تاکید می‌کند، حال اگر کسی در استان از این موضوع خبر دارد! درباره این وعده حسن روحانی که اندک‌اندک می‌رود تا دوساله شود به شهروندان اطلاع‌رسانی کند و بگوید این وعده در کدام مرحله است و اصلا بگوید محقق شدن آن ربطی به پیگیری و عزم مسوولان استان دارد یا خیر!
امواج با تمام قوا خود را به صخره‌ها می‌کوبند. امواج دریا گلایه‌هاشان را با صخره‌های سنگی بازگو می‌کنند شاید انعکاس این صدا آرامش‌بخش دریا باشد... .
لینک کوتاه:
گزارش خطا
پسندها: ۰
نظرات بینندگان