
مصرف سرانه شیر و لبنیات در ایران در مقایسه با کشورهای توسعه یافته بسیار ناچیز است و با توجه به لزوم افزایش سرانه مصرف شیر و لبنیات در سبد خانوار، برای سالیان متمادی دولتها از راههای مختلف سعی در افزایش سرانه مصرف در ایران داشتهاند. با این حال، وجود مشکلات معیشتی و البته الگوهای تغذیهای نامناسب کشور در سالهای اخیر، دولتها را از این هدف مهم دور و دورتر کرده است تا در نهایت تنها راه حل دولت برای حل این مشکل و افزایش سرانه مصرف، توزیع شیر پاکتی در مدارس باشد!
گزارشهای میدانی بامداد جنوب از وضعیت مصرف لبنیات در بوشهر که سال گذشته در چند نوبت در همین صفحه منتشر شد، حاکی از تاثیر بسزای قیمت بالای محصولات لبنی در حذف این محصولات از سبد خانوار افراد کمدرآمد بود. البته در این خصوص برخی از خانوارهای بوشهری بیمیلشان به مصرف لبنیات را ناشی از عادتهای غذایی خود عنوان کرده، آب و هوای منطقه و تفاوتهای تغذیهای را عوامل این مهم میدانستند با این حال، اقشار متوسط رو به پایین جامعه که بخش عظیمی از جامعه را تشکیل میدهند، قیمت بالای این محصولات را دلیل اصلی مصرف پایین لبنیات عنوان میکردند.
در آن مقطع، شرکتهای لبنی بر خلاف اعلام دولت و تاکید سازمان حمایت از حقوق مصرفکننده، برای چندمینبار در سال 96 قیمت محصولات خود را بهمیزان قابل توجهی افزایش داده بودند که این امر سبب بالا گرفتن اعتراضات شده بود. البته، صنایع لبنی در سالهای اخیر همواره از نرخهای دستوری دولت بر فرآوردههای خود گلایه داشته و در مواردی نیز از قیمتهای تعیین شده دولت سرپیچی میکردند که این موضوع گاه با جریمههای سنگین و چندین میلیارد تومانی برای آنها همراه میشد، با این حال، دولت در نهایت به خواسته آنها تن داده و قیمت لبنیات در سال گذشته به میزان قابل توجهی بیش از نرخ تورم افزایش یافت.
در این رابطه، دبیر ستاد تنظیم بازار نیز در ماههای پایانی سال گذشته از دستورالعملی مبنی بر ممنوعیت هرگونه افزایش قیمت کالاها و خدمات تا پایان فروردین 97 خبر داد که این امر خود این شائبه را ایجاد کرد که بعد از این تاریخ امکان افزایش قیمت کالا و خدمات وجود دارد که در همین رابطه، با آغاز اردیبهشتماه برخی از صنایع لبنی اقدام به افزایش خودسرانه قیمت شیر تا مبلغ ۷۵۰ تومان در هر لیتر کردند.
بر این اساس، قیمت محصول پر مصرف شیر بطری در برخی از شرکتهای تولیدکننده صنایع لبنی دوباره گران شد، بهطوری که قیمت هر لیتر (حدود 950 میلیلیتر) شیر بطری در برخی از صنایع لبنی برای فروش محصول شیر پرچرب و کمچرب بهترتیب به قیمت سه هزار و 200 تومان و سه هزار تومان رسید و قیمت این محصول در برندی دیگر نیز بهترتیب به قیمت دو هزار و 850 تومان و دو هزار و 750 تومان افزایش یافت. همچنین برخی برندهای لبنی، 10 درصد قیمت شیر و سایر محصولات لبنی خود را افزایش دادهاند، بهگونهای که قیمت شیر کمچرب در یکی از برندها از دو هزار و 500 تومان به دو هزار و 700 تومان و در برندی دیگر از دو هزار و 700 تومان به سه هزار تومان افزایش قیمت داشته است.
برخی از صنایع لبنی در حالی این قیمتها را برای محصولات خود برگزیدند که بر اساس آخرین اعلام قیمت سازمان حمایت، نرخ هر لیتر شیر بطری یک لیتری پرچرب دو هزار و 440 تومان اعلام شده بود، یعنی قیمت این محصولات در دو برند یادشده با حدود 750 تومان و 400 تومان گرانفروشی، عرضه میشود.
در همین زمینه، یکی از فروشندههای سوپرمارکت که محصولات لبنی نیز عرضه میکند با تائید این موضوع که اکثر برندهای لبنی از هفته گذشته تاکنون قیمت محصولات خود را 10 درصد افزایش دادهاند، میگوید: همهچیز رو به گرانی است و قیمت لبنیات هم از همهچیز تبعیت میکند (با خنده). هماکنون قیمت برخی از محصولات لبنی در برخی از برندها با 10 درصد افزایش قیمت همراه شده است که این مهم تعجب و نارضایتی بسیاری از مشتریان را به همراه دارد.
وی با بیان اینکه باید افزایش قیمتها چارچوب مشخصی داشته و از سوی دولت مشخص شود، تاکید کرد: هماکنون افزایش قیمتها تنها در برخی برندها صورت گرفته و این نشان میدهد که دولت تاثیری در این افزایش نرخها نداشته است. وقتی کارخانههای محصولات لبنی با سوبسیدهای دولتی و تشویقهای صادراتی میتوانند محصولاتشان را به کشورهای دیگر نظیر روسیه، عراق و قطر صادر کنند، طبیعی است که رغبتی به بازار داخلی نداشته باشند. بنابراین هر چقدر هم که قیمت محصولاتشان را افزایش داده و تقاضا برای محصولشان کاهش یابد، باز هم دچار مشکل نخواهند شد.
این فروشنده بوشهری معتقد است که در برخی برندها که با افزایش قیمت همراه نبودهاند، کاهش محسوسی در وزن برخی محصولات مانند پنیر مشاهده میشود که این موضوع هم اعتراضات زیادی را به همراه داشته است.