بامداد24: بسیاری از مردم معتقدند که شروع یک کسب و کار فرایندی مبهم و رمزآلود است. آنها می‌دانند که می‌خواهند کسب وکاری راه‌اندازی کنند اما نمی‌دانند که اولین گام چیست؟ به همین دلیل بیشتر تمایل دارند که در کسب و کارهایی سرمایه‌گذاری کنند که از قبل از طریق دیگران اجرا شده و بازده خوبی داشته است یا دست‌کم ریسک کمتری به‌همراه داشته باشد.
همین می‌شود که به یکباره شاهد رشد قارچ‌گونه یک کسب و کار خاص می‌شویم که به‌جای این‌که روز به روز بر تعداد مشتریانش افزوده شود، قبل از این‌که آن طرح توجیه اقتصادی پیدا کند، به‌سرعت از رونق می‌افتد. در واقع این‌گونه افراد نه خود سود می‌برند و نه می‌گذارند دیگران سود کنند.
در همین رابطه، می‌توان سری به مغازه‌های سطح شهر زد. تا چشم کار می‌کند، مغازه‌های مشابه است. قنادی‌ها، کافی‌شاپ‌ها، فروشگاه‌های پوشاک، سوپر‌مارکت‌ها و ... . برای نمونه در کمتر از یک ماه اخیر در بوشهر حداقل پنج مرکز تهیه غذا افتتاح شده است.
چه زمانی برای شروع یک کسب و کار جدید مناسب است؟
مردم همیشه با خود فکر می‌کنند که آیا الان زمان خوبی برای شروع و راه‌اندازی ایده کاری‌شان هست؟ اما واقعیت این است که هیچ‌وقت برای راه‌انداختن یک کسب وکار، بد نیست.
درست است که شروع یک کسب وکار جدید در دوران رونق اقتصادی می‌تواند هوشمندانه باشد، چرا‌که مردم در این زمان پول دارند و به‌دنبال راه‌هایی برای خرج کردن پولشان هستند اما شروع یک کسب وکار در دوران بد اقتصادی هم می‌تواند همان‌قدر هوشمندانه باشد. اگر ایده خود را درست انتخاب کنیم همیشه نیازی برای آن وجود دارد حتی در زمان رکود اقتصادی.
از آنجایی که بسیاری از افراد تمایلی به راه‌انداختن کسب وکارشان در دوران رکود ندارند، بنابراین کسب وکار جدید شما امکان بیشتری دارد که در معرض توجه قرار گیرد و بسته به ایده کاری شما در دوران رکود امکان خرید تجهیزات یا حتی کسب و کارهایی با قیمت نازل و قدرت چانه‌زنی بیشتر وجود دارد.
به‌طور متوسط هرساله بیش از 600 هزار کسب وکار در امریکا راه‌اندازی می‌شود. این تعداد کسب و کار به‌نظر می‌رسد که رقم زیادی باشد و رونق زیادی را به‌همراه نداشته باشند ولی در ازای هر امریکایی که کسب وکارش را واقعا شروع می‌کند، میلیون‌ها امریکایی دیگر وجود دارند که می‌گویند امسال کارم را شروع می‌کنم و سپس این کار را انجام نمی‌دهند.
برای هر کسی موانع و مشکلات خاصی وجود دارد که مانع می‌شود تا اولین گام را بردارد. بیشتر افراد از شروع کردن می‌ترسند. همین‌طور آنها ممکن است از ناشناخته‌ها یا شکست یا حتی از موفقیت بهراسند. برخی هم در مورد شروع کار باورهای غلطی دارند و فکر می‌کنند که باید از ابتدا همه‌چیز را خودشان بسازند. آنها فکر می‌کنند که باید کاری کنند که هیچ‌کس دیگری قبلا انجام نداده است، مانند یک اختراع جدید یا یک خدمت منحصر‌به‌فرد. به عبارت دیگر، آنها فکر می‌کنند که باید چرخ را از نو اختراع کنند.
اما اگر شما مثل بیل‌گیتس یا استیو جابز دارای نبوغ تکنولوژیک نیستید، تلاشتان برای اختراع دوباره چرخ فقط اتلاف وقت خواهد بود. برای بیشتر مردمی که می‌خواهند یک کسب وکار جدید شروع کنند، مساله نباید خلق چیزی منحصر‌به‌فرد باشد که تا به حال کسی درباره آن چیزی نشنیده باشد و به‌جای آن باید روی سوالاتی از این دست تمرکز کنند: چگونه می‌توانم چیزی را بهبود دهم؟ آیا می‌توانم این کار را بهتر یا متفاوت از آنچه که دیگران انجام داده‌اند، انجام دهم؟ آیا سهمی از بازار وجود دارد که در آن بخش، فلان خدمت ارائه نمی‌شود؟ یا این‌که یک فضای خالی برای یک کسب وکار جدید در این حوزه وجود دارد؟
در بوشهر ما به‌دنبال بهتر انجام دادن نیستیم. کسب و کار جدید راه‌اندازی نمی‌کنیم. بیشتر سعی می‌کنیم که مصرف‌کننده باشیم تا تولیدکننده.
خیلی‌ها فکر می‌کنند که دولت باید ایجاد اشتغال کند اما این خود ما هستیم که باید آستین بالا زده و یک کار جدید یا با ایده نو پیاده کنیم تا هم در رونق بازار استان گامی برداشته باشیم و هم خودمان از این بازار پررونق، کسب سود کنیم.
جوان 28 ساله بوشهری که چندوقتی است به‌همراه دوستانش شرکتی را راه‌اندازی کرده، درباره این‌که چگونه ایده ایجاد این شرکت در ذهنش خطوط کرده است، می‌گوید: من به کارهای فنی علاقه‌مندم و از آنجایی که چند شرکت موفق در این حوزه وجود داشت که از سودآوری خوبی برخوردار بودند، من هم به این صنعت روی آوردم.
نکته جالب توجه این بود که وی نخواست حوزه فعالیتش فاش شود، چون فکر می‌کرد اگر بقیه فعالان این حوزه از فعالیت او و دوستانش مطلع شوند، ممکن است با فعالیت‌های خود مانع از گسترش فعالیت شرکتش شوند.
این نکته نشانگر حاکمیت فضای انحصاری در برخی صنایع و حوزه‌های اقتصادی استان است که خود از رونق اقتصادی بوشهر می‌کاهد.
یکی دیگر از جوانان بوشهری که در حوزه آموزش و پژوهش فعالیت می‌کند، به بامداد جنوب گفت: من و چند تن از دوستانم به فکر ایده‌ای بودیم که مشابه آن در استان اجرا نشده باشد. از آنجایی که همه ما دانش‌آموخته دانشگاه بودیم، در حوزه آموزش وارد شدیم و یک شرکت را با فعالیت آموزشی ثبت کردیم.
وی در زمینه نحوه شکل‌گیری ایده این شرکت تصریح کرد: ایده اصلی ایجاد این شرکت را از استان‌های دیگر گرفتیم که موفق عمل کرده و از رونق کافی برخوردار بودند.
وی درباره وضعیت کنونی موسسه گفت: شرایط موسسه با وجود گذشت بیش از یک سال از تاسیس آن، با سرعت کمی رو به بهبود است، البته دلیل پیشرفت کم ما در رونق این کسب و کار این است که ارائه آموزش‌های با کیفیت پایین در استان در سال‌های گذشته، مشتریان را نسبت به آموزش‌های حرفه‌ای نیز بدبین کرده است. دلیل دیگر کم‌رونقی کسب و کار ما این است که هنوز هم موسساتی وجود دارند که مجوز ندارند اما بدون هیچ محدودیت و منع قانونی به فعالیت خود ادامه می‌دهند که وجود این موسسات از اعتبار سایر موسسات مجوزدار می‌کاهد و رونق این کسب و کار را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
عده زیادی از جوانان بوشهری هم هیچ ایده‌ای برای کسب و کار ندارند، چون از ریسک کردن در بازار هراس دارند. آنها ترجیح می‌دهند تا سرمایه اندک خود را در بانک نگهدارند و منتظر باشند تا شاید در جایی استخدام شوند و به کار دولتی یا کار در پالایشگاه‌‌ها و شرکت‌های نفتی مشغول شوند.
کارشناسان اقتصادی، برخی از دلایل این بی‌اعتمادی را در بازار مربوط به تصمیمات کشوری و برخی از آن را مربوط به فضای حاکم در استان می‌دانند.
آنها معتقدند که برای تسهیل ورود دانش‌آموختگان دانشگاه به کسب و کارهای جدید، دولت‌ها وظایفی را بر عهده دارند، وظایفی نظیر بسترسازی و ایجاد فضای امن برای سرمایه‌گذاری. موضوعی که با عنوان بهبود فضای کسب و کار، از شعارهای انتخاباتی دولت یازدهم و دولت‌های پیشین نیز بوده است. رتبه 130 ایران در میان 180 کشور، خود نشانگر ضعف ما در بهبود و ایجاد فضای مناسب کسب و کار است.
جلوگیری از رانت‌خواری، شفاف‌سازی فضای اقتصادی، کم کردن بروکراسی اداری، خودداری از وضع قوانین آنی، تدوین استراتژی توسعه صنعتی، تصحیح قوانین بانکی و... می‌تواند باعث بهبود در فضای کسب و کار کشور باشد.
البته باید توجه داشت که تمامی دلایل نبود رونق در کسب و کار را نباید به دولت و تصمیمات کشوری مربوط دانست. آشکار است که در مراکز استان‌ها هم می‌شود با اتخاذ تصمیماتی نظیر اعطای تسهیلات به کسب و کارها، معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در استان و حمایت از صنایع نوپا، ایجاد ارتباط گسترده و تنگاتنگ بین دانشگاه و صنعت، تخفیفات مالیاتی، بسترسازی و ایجاد شرایط مناسب سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه، می‌توان رونق اقتصادی را به ارمغان آورد. کاری که در برخی استان‌ها صورت‌گرفته است و آنها را به قطب‌های صنعتی کشور تبدیل کرده و کسب و کار را در این استان‌ها رونق بخشیده است. در هر حال، به‌نظر می‌رسد بوشهر به یک فضای مناسب‌تری از کسب و کار نیاز دارد تا سرمایه بوشهری‌ها به‌جای این‌که در بانک‌ها جا خوش کند، به میان مردم بیاید و رونق اقتصادی و اشتغال جوانان بوشهری را رقم بزند.
جواد شکریان
