نشست آستانه، شکست یا پیروزی

کریم جعفری:

روز گذشته مذاکرات سوری سوری که گفته می‌شود برای پایان بحران سوریه است، در پایتخت قزاقستان شروع و قرار است امروز به پایان برسد. این مذاکرات در واقع پیشنهاد ترکیه به ایران و روسیه به‌عنوان متحد دولت مرکزی سوریه برای پایان بحران شش ساله این کشور به‌شمار می‌رود. این نخستین مذاکراتی است که دولت امریکا به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین بازیگران عرصه سیاسی و نظامی آسیای غربی در آن حضور مستقیم ندارد و حتی برخی از کشورهای اروپایی که همواره بازیگر مهمی در عرصه سوریه بوده‌اند هم در این نشست غایب هستند. ترکیه از ترس اعمال سیاست‌های اعلامی رئیس‌جمهور جدید امریکا در قبال گروهک‌های تروریستی، از هم‌اکنون جانب روسیه و ایران رفته تا تونل امنی برای عبور به روزهای استقرار دونالد ترامپ پیدا کند. 

با وجود خوش‌بینی طرف روسی به این مذاکرات، اما بر اساس همه فاکتورهای در نظر گرفته شده در عرصه میدانی و همچنین خوانشی از رفتارهای سیاسی و نظامی ترکیه که طراح اصلی این مذاکرات و حامی اصلی گروهک‌های متعدد تروریستی در سوریه است، انتظار موفقیت چندانی از آن نمی‌رود. 

در مورد دلایل عدم موفقیت این مذاکرات، می‌توان دلایل بسیاری را برشمرد، نخست آنکه ترک‌ها در حالی که یک طرف آتش‌بس اعمال شده پس از مذاکرات اخیر در مسکو، خود به مسلح کردن تروریست‌ها و خط دهی به آنها برای شکل‌دهی حملات جدید روی آوردند و این سیاست‌ را هنوز هم ادامه می‌دهند که این عدم صداقت بعدها می‌تواند مشکل‌ساز شود.

نکته دوم آنکه برخی از گروه‌های بزرگ تروریستی مانند جبهه النصره و احرارالشام که به صورت مستقیم از طرف آنکارا و دوحه حمایت می‌شوند در این نشست حضور نداشتند و بنابراین هیچ الزامی به پذیرفتن نتایج این نشست نخواهند داشت و این خود مقدمه‌ای برای تداوم جنگ در سوریه خواهد بود.

سوم آنکه تروریست‌ها انسجام کامل برای اعمال آتش‌بس نداشته و در صورت توافق بر آن، نحوه برخورد با گروهک جبهه النصره که خط قرمز همه این گروهک‌ها است می‌تواند مشکل‌ساز شود.

چهارم، درخواست‌های بی‌جا و غیرمنطقی نمایندگان گروه‌های مسلح تروریستی نشان‌دهنده آن است که این گروهک‌ها برای آتش‌بس و توافق نیامده‌اند، بلکه بهانه‌تراشی می‌کنند تا جنگ همچنان ادامه پیدا کند.

پنجم، اینکه ترکیه چگونه می‌خواهد با واقعیت‌های موجود در عرصه میدانی سوریه کنار بیاید، خود نکته بسیار مهم دیگری است، نبرد با داعش و جبهه النصره، تعامل با کردها به‌عنوان یک نیروی واقعی در روی زمین از این موارد است. 

هر چند می‌توان موارد متعدد دیگری را هم برشمرد، اما با این حال، این مذاکرات می‌تواند یک نقطه شروع باشد و اگر طرف ترکیه‌ای مصمم باشد که حمایت خود از جبهه النصره را کم کرده و مرزهایش را کنترل کند، بدون شک جنگ خیلی زودتر از آن چیزی که تصورش می‌رود به‌پایان خواهد رسید.