ما بعد فرات، آینده جنگ در سوریه

کریم جعفری:

ما بعد فرات، شاید بهترین اصطلاحی باشد که این روزها می‌توان بر روی تحولات میدانی سوریه گذاشت. ارتش سوریه با کمک نیروهای متحد عملیاتی را از 50 روز پیش از محور شمال شرق شهر تازه پاکسازی شده حلب و به‌عبارت دقیق‌تر از پشت خاکریز‌هایی که منطقه صنعتی شیخ نجار را از خطوط گروهک داعش جدا می‌کرد، شروع کرد و طی دو روز گذشته به ساحل رود فرات رسید. حضور نیروهای ارتش سوریه در ساحل فرات پس از چهار پنج سال، نشان می‌دهد که اتفاقات مهمی در عرصه سیاسی و نظامی این کشور روی داده است.

اگر این پیشروی‌ها را با پاکسازی شهر تدمر در بیابان‌های مرکزی سوریه همزمان بدانیم، باید بگوئیم که موفقیت‌های مهمی نصیب مردم، ارتش و دولت سوریه شده است. داعش از دو ماه پیش با بستن شیرهای آب بر روی مردم حلب در جنوب شهرک الخفسه عملا مردم این شهر را تشنه نگه داشته بود. با این حال، فرماندهی عملیات «شکستن استخوان‌ها» موفق شد با کمترین تلفات ممکن و با پشتیبانی هوایی مطمئن و دائم روس‌ها و همچنین هماهنگی برخی از اهالی منطقه که از داعش خسته شده بودند، به این مهم دست یابند. عملیات در این منطقه همچنان ادامه دارد.

با این حال، بعد از رسیدن به فرات چه اتفاقی روی خواهد داد، شهرهای دیر الحافر در شرق فرودگاه حلب که تنها چهار کیلومتر از فرودگاه کویرس که وظیفه پشتیبانی هوایی از نیروهای عمل‌کننده را بر عهده دارند، فاصله دارد اما نیروهای متحد به سمت آن نرفتند. به‌نظر می‌رسد در مسابقه رسیدن به رقه، دیرالحافر یک گزینه انحرافی است و ارتش سوریه و متحدین می‌خواهند از شرایط جغرافیایی مسلط در شرق حلب برای رسیدن به رقه استفاده کنند. رسیدن به دریاچه الاسد یا همان رود فرات راه رسیدن به شهرهای المسکنه و الطبقه را راحت‌تر می‌کند و این نکته‌ای است که نباید از آن غافل شد.

ارتش سوریه و متحدین با حرکت در ساحل دریاچه در حالی که شرق آنها آب است و خط دفاعی چندانی نمی‌خواهد، می‌توانند با سرعت بیشتری مسیر جنوبی تا رسیدن به شهر المسکنه را ادامه دهند. در این مسیر، آن قسمت از بزرگراه حلب رقه که از دیرالحافر تا رقه دست تروریست‌های داعشی قرار دارد، در نزدیکی فرودگاه الجراح قطع خواهد شد تا به این ترتیب مسیر تردد داعش از بزرگراه قطع و آنها برای رفت و آمد ناچار از مسیرهای دسترسی محلی استفاده کنند که خود باعث خواهد شد تا عملیات پشتیبانی در تورفتگی شمال بزرگراه برای این گروهک با سختی مواجه و متحدین عملکرد راحت‌تری داشته باشند.

به باور نگارنده، ما بعد فرات، تقریبا شهر رقه است. ارتش سوریه و متحدین می‌خواهند قبل از قطع کردن دست داعش، قلب آن را از کار انداخته و آنها را آواره کنند. پس از موصل، اگر رقه به دست نیروهای متحد یا کردهای مورد حمایت امریکا بیفتد، بحران سوریه وارد یک مرحله جدید خواهد شد. در صورت امکان در روزهای آینده در مطلبی با عنوان «نبرد در حاشیه بیابان» به سیاست جنگی داعش در این زمینه اشاره خواهم کرد.