ابعاد آتش‌بس جدید در سوریه

کریم جعفری:

مذاکرات آستانه برای برقراری آتش‌بس در سوریه بار دیگر با دخالت‌های مستقیم طرف‌های ذی‌نفع برگزار شد و خروجی آن هم بر اساس طرحی که چند ماه پیش درز کرده بود، ایجاد مناطق جدید آتش‌بس بود تا بر اساس آن همچنان روسیه، ایران و ترکیه خود را به‌عنوان کشورهای صاحب‌نفوذ ذر این کشور معرفی کنند. البته در این مجمل نمی‌توان همه مسائل را برشمرد و به همه نکاتی که پیرامون این توافق است به‌صورت جزء به جزء اشاره کرد. بلکه آنچه در آستانه مورد توافق قرار گرفت، در ادامه همان طرح‌های پیشین آتش‌بس است که مسکو، تهران و دمشق به دلایل مختلف دنبال آن بودند. این درخواست آتش‌بس البته نه از روی ضعف، که با قوت صورت گرفته است.

اگر آخرین عملیات تروریست‌ها در شمال حماه که با حمایت گسترده ترکیه، قطر، سعودی و برخی دیگر از طرف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای رسیدن به شهر حماه و به‌زعم آنها برای وصل کردن شمال سوریه به مرکز این کشور در منطقه در محاصره شمال شهر حمص، یعنی تلبیسه و الرستن صورت گرفت را در نظر بگیریم که با شکست مواجه شد، باید بگوئیم که طرف ترکیه‌ای ناچار شده است تا تن به آتش‌بس دهد، چرا که افسران اطلاعاتی و امنیتی این کشور در طول دو ماه پیش و با ملاحظه حضور در آستانه،‌ بر آن بودند تا با دستان پر حضور پیدا کنند.

با این حال، در طرف مقابل هم شاید عده‌ای این آتش‌بس را به ضرر متحدین دانسته و بر این باور باشند که متحدین که دست بالاتر را دارند باید به عملیات خود در شمال حماه ادامه دهند، ولی واقعیت‌های میدانی نکات دیگری را تداعی می‌کند که شاید مهمترین آن، ضرورت نبرد در سایر مناطق باشد. در حالی که داعش که در عراق شکست‌های سنگینی خورده و هزاران نفر از نیروهای خود را از این کشور وارد سوریه کرده و در حال بازسازی و سازماندهی مجدد برای اشغال شهر دیرالزور است (کما اینکه در ساعت‌های گذشته حمله‌ای سنگین به فرودگاه و مقر تیپ 137 صورت داد) باید نگاه را متوجه این مناطق کرد.

بر اساس اطلاعات دریافتی، پس از برقراری آرامش و آتش‌بس در شمال حماه، نیروهای وابسته به سهیل حسن راهی شرق حلب شدند تا عملیات متوقف شده خود علیه داعش در این منطقه را از سربگیرند. نیروهای فاطمیون هم که از تدمر و خناصر به شمال حماه آمده بودند، پس از دفع تک سنگین تروریست‌ها به المصاصنه در شمال حماه راهی مناطق حضور خود گشته، واحدهای سپاه پنجم سوریه هم تجهیزات سنگین خود را به شرق حمص و حماه برده و به‌زودی شاهد عملیات سنگینی علیه داعش در این مناطق هستیم.

اولویت‌بندی نبرد در سوریه که از زمان محاصره دمشق در اواخر سال 2013 در دستور کار فرماندهی متحدین قرار گرفته بود، همچنان در دستور کار قرار دارد. در شرایط کنونی ضرورت درگیری با داعش است که از دارای نفوذ کافی در شرق سوریه است. اگر در نظر بگیریم که امریکایی‌ها در حال جدا کردن سوریه و عراق برای قطع ارتباط تهران دمشق هستند، نیاز به نبرد با داعش پیش از پیش احساس می‌شود. نگاه به شرق سوریه در حالی مدنظر قرار دارد که علاوه بر امریکایی‌ها، تروریست‌ها هم از آتش‌بس ایجاد شده به‌شدت عصبانی هستند و این نکته را می‌توان از خلال رفتارهای آنها در مذاکرات آستانه ملاحظه کرد.