صادق راستگو

رئیس‌جمهور امریکا کمتر از دوماه دیگر باید برود، چه با زبان خوش و چه به زور، به هر حال نهادهای قانونی در امریکا آن اندازه قدرتمند هستند که ترامپ را بیرون کنند. با این حال رئیس‌جمهور مستقر در کاخ سفید در آخرین هفته‌های حضورش تلاش‌های ویژه‌ای دارد تا افراد مادام‌العمری که می‌توانند کیف پول او در سال‌های آینده باشند و به روند تجارت او کمک کنند، در کنار خود نگه دارد.

تلاش برای عادی‌سازی رابطه میان قطر با عربستان و امارات متحده عربی از یک‌سو، تلاش برای آشتی میان ترکیه با امارات، مصر و سعودی و مهمتر از همه عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی در این راستا می‌گنجد. برای ترامپ بسیار مهم است که پس از خروج از کاخ سفید بتواند مسائل تجاری خود را پیگیری کرده و از تداوم حضور دیکتاتورها در آسیای غربی بیشترین بهره را بگیرد. این موضوع باعث‌شده تا او در این هفته‌ها از هیچ تلاشی دریغ نکند.

داماد ترامپ که گفته می‌شود عامل عادی‌سازی روابط میان رژیم صهیونیستی با کشورهای عربی بوده، حالا در تلاش برای عادی‌کردن رابطه میان دوحه با ریاض و ابوظبی است. منابع خبری هم می‌گویند که در سایه سفر جارد کوشنر به منطقه، رسانه‌ها از تحرکات برای پایان دادن به بحران میان قطر با عربستان، بحرین، امارات و مصر خبر می‌دهند.

منابعی به تلویزیون الغد گفتند که قرار است به زودی نشست سران کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در عربستان طی مقطع آتی برگزار شود که در این نشست تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر نیز حضور دارد.

پیشتر برخی منابع آگاه گفته بودند که عربستان و قطر با میانجی‌گری‌های دولت امریکا به قرارداد اولیه‌ای برای پایان بحران میان خود که بیش از سه سال ادامه داشته است، نزدیک شده‌اند. یکی از این منابع به خبرگزاری بلومبرگ امریکا اعلام کرد: این قرارداد شامل حال سه کشور دیگر که در ژوئن ۲۰۱۷ قطع روابط خود با قطر را اعلام کردند یعنی مصر، امارات و بحرین نمی‌شود.

یک منبع دیگر اظهار کرد: توافقی گسترده‌تر (میان دو طرف) به‌دلیل برطرف نشدن برخی مشکلات موجود از جمله روابط دوحه با تهران، هنوز دور از دسترس است. بلومبرگ در ادامه تاکید کرد: این موفقیت احتمالی پس از ماه‌ها تلاش‌های دیپلماتیک بی‌وقفه با میانجیگری کویت حاصل می‌شود که پس از اقدام آخر جارد کوشنر، داماد دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری امریکا و فرستاده او به خاورمیانه یعنی سفرش به منطقه خلیج فارس در هفته جاری نتیجه داد.

از سوی دیگر محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، وزیر خارجه قطر گفت که تحرکاتی در حال حاضر برای حل بحران میان کشورهای عربی حوزه خلیج فارس با قطر انجام می‌شود.

وی ابراز خوش‌بینی کرد که امور در سمت‌وسوی درست حرکت کند، ما نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که آیا تحرکات کنونی کاملا بحران ادامه‌دار از سال ۲۰۱۷ را حل خواهد کرد یا خیر، هرگونه راه‌حلی باید فراگیر و تضمین‌کننده وحدت کشورهای حوزه خلیج فارس باشد.

برخی دیپلمات‌ها و تحلیلگران معتقدند، عربستان و امارات نیروی محرکه پشت ماجرای تحریم قطر بودند که به تقسیم منطقه و تغییر مسیر سفرهای هوایی و ایجاد مشکل در تجارت و فعالیت‌ها منجر شد. در این میان هم امارات بیش از همه با ازسرگیری روابط با قطر مخالف بود زیرا ترجیح می‌داد ضمن هشدار نسبت به آغاز هرگونه تنشی با ایران، تمرکز خود را بر ایجاد روابط با رژیم صهیونیستی بگذارد.

همچنین به گفته این دیپلمات‌ها و تحلیلگران، از طرفی عربستان بابت نتیجه کاهش فشارهای امریکا بر ایران با روی کار آمدن دولت دموکرات جو بایدن نگران است و این مساله زیرساخت‌های نفتی عربستان را به‌خطر خواهد انداخت، همچنین اختلاف‌نظرهای عربستان با هم‌پیمانش در مورد سیاست‌های اوپک رو به افزایش هستند. در همین راستا روز گذشته رئیس‌جمهور امریکا در تماسی تلفنی با رئیس‌جمهور مصر با او در مورد مسائل مختلف گفت‌وگو کرد!