ملیحه مالکی

بیشتر مردم وقتی حرف از میدان گازی می‌شود؛ پارس جنوبی را می‌شناسند. البته این موضوع طبیعی است. این میدان بزرگ‌ترین میدان گازی جهان است و نه‌تنها برای ما ایرانی‌ها که برای دنیا شناخته‌شده ‌است و کشور‌ها آرزوی داشتن آن را دارند. اما حقیقت این است که در کنار این ابر میدان گازی، میدان‌های گازی متعددی وجود دارد که همه و همه در نوع خوب باارزش هستند و می‌توانند بخش زیادی از بار اقتصادی کشور را به دوش بکشند.

ایران، از نظر ذخایرگاز طبیعی، دومین کشور جهان، پس ازروسیه است. ۶۰ میدان گازی در کشور وجود دارد که نزدیک به ۴۷ یا ۴۸ میدان گازی توسعه داده شده و در حال بهره‌برداری است و بقیه این میادین توسعه نیافته باقی مانده‌اند. هر میدان گازی سالانه ۵۰ تا ۷۰ PSI افت فشار گاز پیدا می‌کند، در حوزه استان بوشهر دو میدان گازی نار و کنگان داریم، میدان گازی کنگان بزرگ‌ترین میدان گازی خشکی ایران است؛ این میدان نزدیک به ۴۰ یا ۵۰ درصد ذخایر آن تا امروز برداشت شده؛ میدان نار نیز که مجاور میدان کنگان است، بیش از ۷۸ درصد گاز آن برداشت شده است؛ در اواسط دهه ۸۰ با نصب ایستگاه تقویت فشار در میدان نار، افت تولید این میدان تا حد قابل توجهی جبران شد.

میدان گازی نار از میدان‌های گازی ایران است، که در مجاورت میدان کنگان در نزدیکی شهر جم، در استان بوشهر قرار دارد. این میدان گازی در سال ۱۳۵۳ کشف شد و هم‌اکنون از شمار ۲۹ حلقه چاه گازی این میدان، به‌طور متوسط روزانه ۲۹ میلیون مترمکعب، گاز طبیعی و چهار هزار بشکه میعانات گازی تولید می‌شود، که گاز آن به پالایشگاه گاز فجر جم و مایعات آن نیز به پتروشیمی فجر ارسال می‌شود. میدان گازی نار، متعلق به شرکت ملی نفت ایران و از میدان‌های تحت مدیریت شرکت نفت مناطق مرکزی ایران است، که در حوزه عملیاتی شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی قرار دارد.

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی با اشاره به اجرای پروژه کاهش فشار ورودی کمپرسور‌های ایستگاه تقویت فشار نار و افزایش ضریب بازیافت میدان گازی نار گفت:برای انتخاب بهینه‌ترین سطح فشار ورودی کمپرسور‌های میدان گازی نار و به‌منظور افزایش ضریب بازیافت مخزن گازی نار و جلوگیری از افت فشار مخزن با طراحی و ترسیم نمودار‌های جدید و اعمال تغییرات متناظر و متناسب با شرایط موجود، فشار ورودی کمپرسور‌ها برای برداشت صیانتی و حداکثری گاز از میدان نار اقدام شد.

سید ابوالحسن محمدی در ادامه افزود: توربین‌های میدان گازی نار در فشار پایین‌تر از ۵۲ بار خاموش و از مدار خارج و این موضوع سبب کاهش تولید روزانه ۱۵ میلیون مترمکعب می‌شد که با توجه به قفل بودن اطلاعات کنترلی این تجهیز پیشرفته و پشتیبانی نکردن شرکت خارجی سازنده تجهیزات یادشده، اقدام فوری در این خصوص را بسیار ضروری می‌کرد.

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی اعلام کرد که در یک اقدام فنی جهادی و با تکیه بر دانش فنی و توان متخصصان صنعت نفت و شرکت‌های توانمند داخلی و پذیرش ریسک‌های ناشی از این کار، توانستیم با کاهش فشار ورودی کمپرسور‌ها از ۵۲ به ۴۵ بار سبب افزایش سطح بهره‌وری تولید گاز هم‌زمان با افزایش مصرف گاز در فصل سرما شویم.

محمدی در تشریح تجهیزات این ایستگاه گفت: میدان گازی نار دارای نخستین ایستگاه تقویت فشار گاز بالادستی است که توربین‌ها و کمپرسور‌های مورداستفاده در آن از شرکت‌های خارجی تامین شده است و در یک دهه اخیر به‌دلیل تحریم‌های ظالمانه، امکان استفاده از خدمات پشتیبانی آن‌ها از خارج از کشور وجود ندارد.

وی در رابطه با صرفه‌جویی اقتصادی و زمان انجام این فعالیت افزود: این عملیات، افزون بر تثبیت تولید، صرفه‌جویی اقتصادی و زمانی بسیار بالایی در برداشته است و از آن مهم‌تر، شکست انحصار این شرکت، عبور از محدودیت‌های تحریمی، نیاز نداشتن به حضور متخصصان خارجی برای تعمیر یا راه‌اندازی دستگاه‌ها، تقویت روحیه خودباوری و اعتمادبه‌نفس در متخصصان داخلی از دیگر دستاورد‌های این اقدام مهم بوده است.

مدیرعامل شرکت بهره‌برداری نفت و گاز زاگرس جنوبی با اشاره به تغییرات اعمال‌شده در این سیستم پیشرفته گفت: اکنون تولید میدان گازی نار بالاتر از برنامه تکلیفی و بیش از ۱۹ میلیون مترمکعب در روز است و استمرار تولید صیانتی و جلوگیری از افت طبیعی فشار مخزن، به فشارافزایی و افزایش ضریب بازیافت با روش‌هایی مانند احداث ایستگاه‌های تقویت فشار گاز، ایجاد تغییرات فنی و ساختاری در اجزای تجهیزات دوار نیاز دارد.

به عقیده کارشناسان برای ۲۰ سال آینده، ایران در پارس جنوبی دو محور «توسعه و نگهداشت ظرفیت تولید فعلی» و در سایر میادین نیز بایدموضوع توسعه را دنبال کند تا کشور با کمبود روبه‌رو نشود. گفته می‌شود که ظرفیت افزایش برداشت گاز از سایر میادین به میزان نزدیک به ۴۲۸ میلیون مترمکعب در روز وجود دارد و توسعه آن‌ها به ایران یک قدرت در تامین نیاز داخل و رایزنی برای صادرات می‌دهد.