کریم جعفری:
دریا فرصت بینظیری است که بسیاری از کشورها دارند، اما به شکل خوب و مناسب از آن بهرهمند نیستند. بسیاری از کشورها در کنار اقیانوس بوده و امواج سهمگین اقیانوسی مانع از این شده که بتوانند بهخوبی از نعمت دریا بهرهمند شوند. پیشرفت تکنولوژی و ایجاد لنگرگاههای امن و بزرگ در سواحلی که متصل به اقیانوس است تا اندازهای بر این مشکل غلبه کرده است، اما با نگاهی به تاریخ متوجه خواهیم شد بنادر آباد و بزرگ جایی شکل گرفتهاند که در ساحل خلیجهای کوچک و آرام بودهاند. این مساله را میتوانید در بنادری مانند اُبُله، سینیز، مهروبان، گناوه، بوشهر، سیراف، کیش و هرمز در خلیجفارس مشاهده کرد و امروز هم بندر دبی و ابوظبی از همین ظرفیت در حال استفاده هستند.
در امریکا هم بندر نیویورک در دهانه رود هودسن شکل گرفته و بهنوعی از ضربات اقیانوس در امان است. در دریای مدیترانه هم بنادر بزرگی در سواحل مختلف آن از کارتاژ تا صور، صیدا، اسکندریه، استانبول، سیسیل و.... در طول تاریخ شکل گرفتهاند و امروز هم حیات در برخی از آنها جریان دارد.
در کشور ما و از نیمه دهه هفتاد با دستور رهبر انقلاب با یک نگاه راهبردی به مساله دریا نگریسته شد. اما مشکل عمده آن بود که حتی برخی از مسوولان کشوری در مجموع حتی 10روز متوالی هم در کنار دریا زندگی نکرده بودند و یک شالوده ذهنی خشکی محور داشتند. هیچ شهر بزرگ و پرجمعیتی در کنار سواحل شکل نگرفت و عمده امکانات و تجهیزات به عمق کشور فرستاده شد و صنایع بزرگ که قابلیت صادرات داشتند، صدها کیلومتر با دریا فاصله گرفته و عملا اقتصاد کشور بهجای آنکه دریامحور باشد، خشکی محور شد.
نگاه ایرانی که بهنوعی هراس از امنیت بود، باعث شد تا پایتخت سیاسی و اقتصادی ایران یکی باشد، ایران از معدود کشورهای جهان است که همهچیز آن در تهران خلاصه شده، سیاست، اقتصاد و بروکراسی. این مساله سالهای سال باعث مطرح شدن ایده جابجایی پایتخت شد، ایدهای که در برخی از کشورها مانند برزیل به دلیل برنامهریزی صحیح و اصولی جواب داد. متاسفانه هنوز هم نگاه به دریا و نعمات موجود در آن و برکاتی که میتواند نصیب کشور کند در ذهن مسوولان ما مغفول افتاده است. هر چند بیعرضگی مدیریتها یکی از عوامل اصلی عقبافتادگی بنادر است، اما تا زمانی که زور سیاسی در دست شهروندان ساکن مرکز نجد ایران است، رویه به همین شکل خواهد بود و کشور بهجای پیشرفت، پسرفت خواهد کرد.
جالب آنجاست که ایرانیها برای مسافرت به شهرهایی میروند که عموما بندری است، مانند دبی، گوا، شهرهای مختلف آسیای جنوب شرقی، استانبول، آنتالیا و حتی کشورهای اروپایی. اما در کشور خودمان هنوز از این پتانسیل بهخوبی استفاده نشده است در حالی که خلیجفارس یکی از زیباترین و باصفاترین آبهای دریایی جهان را دارد. در حوزه توسعه زیرساختهای دریایی هم باید توجه ویژه و جدی به مساله ورود سرمایهها به سواحل کشور داشته باشیم. باید ضمن آوردن سرمایهها به ساحل، جمعیت را هم به این سمت کشاند تا زندگی دریایی بخشی از زندگی اجتماعی ایرانیها شود. در این مورد دولت باید در حوزه گردشگری هم فعال باشد و ضمن دعوت از مردم برای حضور در سواحل، نسبت به ساخت اماکن تفریحی – البته نه یک چیز گترهای و منآوردی و بدون مطالعه مانند دهکده سنگفرش بوشهر- مردم را بیش از پیش با دریا و جاذبههای آن آشنا کند.