بامداد جنوب: با شروع جنگ تحمیلی، ایران از طرف همه
کشورهای دارنده سلاح تحریم شد، تحریمی که نقش مهمی در جنگ داشت. این نقش در دو
حوزه بود، حوزه نخست آنکه به ایرانیها همان روزها یاد داد که چگونه باید نیازهای
تسلیحاتی خود را از بازار سیاه تامین کنند و دیگر آنکه به ایرانیها یادآور شد که
اگر بخواهند قدرتمند، مستقل و پیشرو باشند، باید صنایع اسلحهسازی خود را رونق
داده و نیازهای جبهه و جنگ را تامین کنند.
ایران از همان سالهای ابتدایی جنگ، شروع به ساخت
انواع مهمات و سلاح کرد، از همان روزها مراکز مطالعاتی و تحقیقاتی متعددی ایجاد شد
و در سه سال آخر جنگ، تقریبا بیش از 80 درصد مهماتی که در میدان نبرد مورد استفاده
قرار میگرفت، ساخت کشور بود. با این حال، پس از دوران جنگ ایران وارد یک مرحله
اساسی و مهم شد، طراحی ساخت تسلیحات پیشرفته در حوزههای موشکی، دفاع دریایی و
پدافند هوایی در نظر گرفته شد و پس از آن دو حوزه دیگر شامل جنگ سایبری و توان
پهپادی هم به آن افزوده شد. ایران سه دهه پس از پایان جنگ، امروز بیش از 80 درصد
نیازهای تسلیحاتی خود را تامین میکند و این در حالی است که در تمام این سالها
تحریم بوده است.
متخصصان ایرانی در طول این سالها بیش از 800 محصول
دفاعی را در وزارت دفاع تولید کرده و این علاوه بر مجموعههای تحت اشراف ارتش و
سپاه و همچنین شرکتهای دانشبنیان است. در طول پنج سال گذشته موج جدیدی از
تسلیحات پیشرفته ایرانی به خدمت گرفته شده که بهدلیل بهای رقابتی و کیفیت مناسب
آن، چشم بسیاری از کشورها را گرفته است. نگاه ایران به بازارهای صادراتی با حضور
در نمایشگاههای مختلف تسلیحات شکل عملیاتی به خود گرفته است. با این حال، یک سال تا
پایان تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران باقیمانده و همین امر محمل تازهای برای
مقامات امریکایی شده تا به تبلیغات ایران هراسانه خود دامن بزنند.
در همین رابطه و در تازهترین دست از تبلیغات ایرانهراسانه
مقامات دولت ترامپ، برایان هوک، نماینده ویژه وزارت خارجه امریکا در امور ایران به
شورای امنیت سازمان ملل متحد نسبت به لغو تحریم تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران
که سال آینده منقضی میشود، هشدار داده است. هوک در پیام ویدئویی که شنبه ۲۷ مهر در
توئیتر وزارت خارجه امریکا منتشر شد، مدعی شد: «یک سال دیگر مثل امروز تحریمهای تسلیحاتی
سازمان ملل علیه حکومت ایران به پایان خواهد رسید. بزرگترین دولت حامی تروریست قادر
خواهد بود تسلیحات پیشرفته خرید و فروش کند که به مسابقه تسلیحاتی تازه در خاورمیانه
منجر خواهد شد».
او در این پیام به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل
اشاره کرد که در سال ۲۰۱۵ میلادی و پس از توافق هستهای تصویب شد. بر اساس این قطعنامه،
جمهوری اسلامی از اکتبر سال آینده مجاز به خرید و فروش سلاحهای پیشرفته خواهد بود،
مجوزی که به ادعای هوک مغایر با هدف شورای امنیت برای ایجاد صلح و امنیت است.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه امریکا هم که به اسرائیل
سفر کرده است، جمعه ۲۶ مهر نسبت به پایان یافتن مدت تحریمهای تسلیحاتی سازمان ملل
علیه ایران در سال ۲۰۲۰ ابراز نگرانی کرد و در صفحه توئیتر خود مدعی شد: «بهدلیل توافق
هستهای ناقص ایران، تحریم تسلیحاتی سازمان ملل در مورد ایران سال آینده پایان مییابد.
کشورهایی مانند روسیه و چین میتوانند به ایران تسلیحات پیچیده بفروشند. رژیم ایران
نیز آزاد خواهد بود تا سلاحهای پیچیده به هر کسی بفروشد. این مساله رقابت تسلیحاتی
جدیدی را در خاورمیانه آغاز میکند».
مقامات امریکایی در حالی این سخنان را بیان میکنند که
طی همین سالهای اخیر بخش قابلتوجهی از فروش تسلیحات امریکایی به منطقه خاورمیانه
و کشورهایی همچون عربستان و امارات بوده است و اتفاقا همین تسلیحات در سالهای اخیر
هیزم آتش جنگ در یمن و سوریه و عراق بوده است.
این در حالی است که امریکا مدتها پیش با هراسافکنی
علیه ایران میلیاردها دلار اسلحه به کشورهای منطقه فروخته است. حجم این سلاحها آنقدر
زیاد بوده که پای سنای امریکا نیز به میان کشیده شده است.
در مردادماه امسال سنای امریکا تلاش کرد فروش سلاح هایی
به ارزش هشت میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار به عربستان سعودی مسدود کند اما ناکام ماند.
منتقدان در سنای امریکا نگران بودند که از این سلاحها در مناقشه یمن علیه غیرنظامیان
استفاده شود. اما دونالد ترامپ، رئیسجمهور امریکا با استفاده از حق وتو توانست قطعنامههای
دو مجلس کنگره برای منع فروش این تسلیحات را دور بزند. ترامپ استدلال کرد که انسداد
این معامله «قدرت رقابت جهانی امریکا» را تضعیف میکند.
در واقع با استناد به سخنان ترامپ میتوان گفت نگرانی
از مسابقه تسلیحاتی در منطقه ادعایی بیش نیست امریکا بههمین انتظار نمیرود نگرانی
مقامات امریکایی چندان مسموع باشد.
آژانس همکاریهای امنیتی دفاعی امریکا بهتازگی در گزارشی
فروش سلاحهای امریکایی در سال مالی ۲۰۱۹ را ۵۵ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار اعلام کرده
است. این گزارش نشان میدهد در سه سال گذشته حجم فروش سلاحهای امریکایی رشد داشته
و بهطور متوسط ۵۱ میلیارد دلار بوده است که حاکی از استمرار و اصرار امریکا بر فروش
تجهیزات و خدمات دفاعی به متحدان و شرکای خارجیاش است.
به نوشته روزنامه گاردین، امریکا بزرگترین صادرکننده
سلاح به عربستان بهشمار میرود، بهطوری که از سال ۲۰۱۴ الی ۲۰۱۸ میلادی حدود ۷۰ درصد
از بازار سلاح عربستان در اختیار امریکا بوده است. عربستان تنها در سال ۲۰۱۴ میلادی
به دلیل جنگ علیه یمن در حدود ۷۰ میلیارد دلار صرف خرید سلاح کرده است.
در سال گذشته بر اساس آخرین امار موسسه بینالمللی تحقیقات
صلحِ استکهلم فروش سلاح در پنج سال گذشته به نسبت دوره مشابه پیش از آن 8//7 درصد افزایش
داشته است. در این دوره، پنج کشور امریکا، روسیه، فرانسه، آلمان و چین به تنهایی
۷۵ درصد کل صادرات تسلیحات را در اختیار داشتهاند. بیشترین میزان سلاح در این دوره
به سوی خاورمیانه و کشورهای حاشیه خلیج فارس روان شده است.
بر اساس این گزارش عربستان سعودی در پنج سال گذشته نخستین
واردکننده تسلیحات در جهان بوده است، بهطوری که این کشور در فاصله سالهای ۲۰۱۴ تا
۲۰۱۸ در مقایسه با دوره مشابه، خرید تسلیحات نظامی خود را به میزان ۱۹۲درصد افزایش
داده است. در همین دوره، پس از عربستان، هند و سپس مصر بزرگترین خریدار تسلیحات نظامی
در جهان بودهاند. این در حالی است که چندین کشور اروپایی از جمله انگلیس، فرانسه و
آلمان نیز به عربستان فروش تسلیحاتی داشتهاند.
مقامات امریکایی در حالی از پایان تحریمهای تسلیحاتی
ایران ابراز نگرانی میکنند که با سیاستهای امریکا مدتهاست که مسابقه تسلیحاتی در
منطقه ایجاد شده و خود سالها به کشورهایی سلاح فروختهاند که با همین سلاحها در یمن
بحرانی انسانی ایجاد کردهاند.
امریکا در حالی از برداشته شدن تحریمهای تسلیحاتی ایران
آن هم یک سال بعد ابراز نگرانی میکند که با کمک متحدانش خاورمیانه را به انبار باروت
تبدیل کرده است و اتفاقا ریشه بسیاری از جاهطلبیهای سعودی و رژیم صهیونیستی در منطقه
سیاستهای غیرمسوولانه واشنگتن در منطقه بوده است.
از سوی دیگر مقامات امریکا در حالی از انقضایبندی از
برجام ابراز نگرانی میکنند که خود بیش از یک سال قبل از آن خارج شدهاند این اقدامامریکا
در عرصه نرمافزاری نظام حقوق بینالملل و در عرصه سختافزاری نظام منعاشاعه را در
معرض تخریب قرار داده است طرفه آنکه امریکا با خروج از توافق تسلیحاتی پیمان منع موشکهای
هستهای میانبرد با روسیه جهان را در لبه پرتگاه قرار داده است. مجموع اقدامات و رفتارهای
امریکا در سالهای اخیر باعث شده امروز مهمترین خطری که صلح و امنیت بینالمللی را
تهدید میکند امریکاست و نگرانی مقامات این کشور از آینده توافقی که از آن خارج شدهاند،
محلی از اعراب ندارد.