ابوعلی زرین‌قلم
سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان روز گذشته به همراه هیاتی بلندپایه از مسوولان و صاحبان سرمایه این کشور به تهران آمد و با مقامات مختلف کشورمان دیدار کرد. آنچه در این سفر به طرف افغانستانی گفته شد، این بود که به‌جای حاشیه‌سازی و حرف‌های بی‌ربط بهتر است مستندات را قبول کرده و دقیق صحبت کنید.
محمدحنیف اتمر که از جمله اعضای کاملا امریکایی کابینه دوم اشرف غنی حاکم کابل و حومه است، روز گذشته در دیدار با وزیر امور خارجه، دبیر شورای عالی امنیت ملی و سایر مقامات کشورمان آخرین تحولات دوجانبه، سند جامع همکاری و همچنین مسائل اخیر پیش‌آمده میان دو کشور را پیگیری کرد.
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی روز گذشته در دیدار محمدحنیف اتمر سرپرست وزارت خارجه افغانستان با تاکید بر ضرورت نهایی‌سازی و امضای هر چه سریع‌تر سند جامع همکاری ایران و افغانستان تصریح کرد؛ امضای این سند راهبردی، ضمن ایجاد جهش و تحولی اساسی در روابط دو کشور و فعال‌سازی کلیه ظرفیت‌های قابل تبادل، استحکام مناسبات تاریخی دو کشور را به‌دنبال خواهد داشت.
شمخانی با ابراز خشنودی از توافق میان آقایان غنی و عبدالله و افزایش ثبات در ساختار سیاسی افغانستان اظهار امیداواری کرد در سایه این توافق، رشد و توسعه همه جانبه در این کشور افزایش یافته وآلام و سختی‌های مردم برطرف شود.
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با اشاره به بیش از چهل سال حمایت‌های همه جانبه و منحصر به‌فرد جمهوری اسلامی ایران از مردم افغانستان به‌ویژه پذیرش بیش از سه میلیون مهاجر و ارائه انواع تسهیلات در حوزه‌های خدماتی، رفاهی، بهداشتی و آموزشی به آنان بر استمرار همراهی دولت و ملت ایران با برادران و خواهران افغانستانی خود تاکید کرد.
شمخانی با تبیین سیاست‌های تشنج‌آفرین و ناامن‌ساز امریکا در منطقه گفت: پس از شکست‌های فضاحت‌بار امریکا در سوریه و عراق که با فروپاشی داعش رقم خورد، دشمنان ملت‌های مسلمان با طراحی جدید، روابط حسنه ایران و افغانستان را هدف گرفته‌اند تا مانع از تداوم همبستگی و مودت میان دو ملت شوند.
شمخانی با اظهار تاسف از جانباختن گروهی از اتباع افغانی که غیرقانونی وارد ایران شدند خاطرنشان ساخت: در حالی که نیروهای انتظامی ایران هیچ‌گونه نقشی در شکل‌گیری این رخدادها نداشته‌اند، فضای خبری سنگین و غیر مستند ایجاد شده از سوی برخی مسوولان و رسانه‌های افغانستان مایه تعجب و تاسف است. مستندات غیر قابل تردیدی در رد ادعاهای مطرح شده بر علیه ایران وجود دارد که در صورت اراده طرف افغانستانی می‌تواند فارغ از فضاسازی‌های غیرسازنده مورد بررسی قرار بگیرد.
محمدحنیف اتمر سرپرست وزارت خارجه افغانستان نیز در این دیدار با قدردانی از همراهی و حمایت‌های مستمر، موثر و همه‌جانبه جمهوری اسلامی از دولت و ملت افغانستان در طول سال‌های متمادی، بر اراده دولت و ملت افغانستان برای گسترش روابط فی‌مابین تاکید کرد.
وی استمرار روابط گرم و دوستانه میان دو کشور را از اولویت‌های اصلی دولت افغانستان برشمرد و افزود: به هیچ طرف ثالثی اجازه مخدوش کردن روابط دو کشور را نخواهیم داد.
وی با اظهار تاسف از برخی اقدامات غیر قابل قبول از سوی بدخواهان دو کشور که با سوء‌استفاده از جریحه‌دار شدن احساسات پاک مردم افغانستان در وقایعی که منجر به جانباختن گروهی از اتباع این کشور شد خاطرنشان کرد: بر حل موضوعات فی مابین دو کشور از طریق گفت‌وگو و مدارا تاکید می‌کنیم و هرگونه اظهار و اقدام سوء علیه جمهوری اسلامی ایران را محکوم می‌نماییم.
اتمر ضمن تائید اظهارات دبیر شورای‌عالی امنیت ملی کشورمان پیرامون اهمیت و نقش مهم امضاء سند جامع همکاری‌های ایران و افغانستان اظهار امیداوری کرد که با تلاش مضاعف دو کشور سند ظرف سه ماه آینده نهایی شده و به امضای روسای جمهور دو کشور برسد.
پیام‌های سفر اتمر به تهران
نزدیک به پنج سال از آغاز مذاکرات ایران و افغانستان برای دستیابی به سند جامع همکاری می‌گذرد و مذاکراتی که انتظار می‌رفت در طول شش ماه نهایی شود همچنان در مسیر گفت‌وگو به پیش می‌رود.
کمیته‌های سیاسی، اقتصادی، امنیتی، فرهنگی و اجتماعی که وظیفه بررسی مفاد این سند را بر عهده دارند تاکنون با مسوولیت مدیران عالی دو کشور جلسات متعددی را داشته‌اند لیکن هنوز در دستور دو کمیته موضوعاتی باقی مانده که در حال گفت‌وگو می‌باشد. حالا روز گذشته سرپرست وزارت خارجه افغانستان به تهران سفر کرد.
موضوع این دیدار طراحی آینده روابط و بررسی مسائل بین دو کشور و مسائلی پیرامون سند همکاری جامع میان ایران و افغانستان است. به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هر چند این دیدار برای مذاکراتی در خصوص روابط دوجانبه، توسعه و تعمیق روابط به‌ویژه در حوزه اقتصاد است؛ اما احتمال دارد در حاشیه این سفر مباحثی درباره حوادث هریرود و همچنین یزد مطرح شود.
به‌نظر می‌رسد در یک سال اخیر پروژه ایران هراسی از سوی برخی رسانه‌های داخلی افغانستان و همچنین رسانه‌های معاند فارسی‌زبان در دستور کار قرار گرفته به شکلی که موضوعات مختلف با هدف تضعیف جایگاه ایران به‌عنوان یک همسایه و متحد قدرتمند برای افغانستان، در سایه حوادثی که صحت آن قابل اثبات نیست مطرح می‌شود.
محورهای به چالش کشیدن ایران و ایجاد ایران هراسی را می‌توان تلاش برای نمایش دخالت سیاسی جمهوری اسلامی در امور افغانستان، ایجاد رقابت ایدئولوژیک و دامن زدن به درگیری‌های مذهبی، حمایت از طالبان به‌عنوان دشمن افغانستان و دامن زدن ایران به درگیری‌های فرقه‌ای در افغانستان دانست که با طرح اتهامات بدون سند که به راحتی قابل رد شدن هستند دنبال می‌شوند.
آنچه در این میان باید متذکر شد اینکه، انتظار می‌رود مقامات سیاسی و امنیتی افغانستان با فاصله گرفتن از فضای احساسی شکل گرفته از سوی رسانه‌ها و با تمرکز بر سند جامع همکاری‌ها که هر دو کشور بر آن تاکید دارند، تلاشی مضاعف را برای حل و فصل مجموعه موضوعات موجود در روابط دو همسایه اعم از مسائل مرزی، مناسبات اقتصادی، آب‌های مرزی، موضوع مهاجرین، کنترل مرزها و... در دستور کار قرار داده و اجازه ندهند روابط گرم و تاریخی دو کشور تحت تاثیر سوء‌تفاهم‌های ناخواسته قرار بگیرد.
