روز یکشنبه نشستی در دوحه پایتخت قطر بهمنظور بررسی بازار نفت و بهاصطلاح فریز نفتی برگزار شد که در آن اعضای اوپک، بهجز ایران، و برخی از دیگر صادرکنندگان عمده جهانی نفت برای معدود دفعاتی حضور داشتند تا از سقوط بیش از پیش بهای جهانی نفت جلوگیری کنند. در این نشست سعودیها که به همراه برخی از متحدان عرب خود بیشترین نقش را در بهزیر کشیدن بهای نفت در راستای ضربه زدن به ایران را داشتند، عدم حضور ایران را بهانه کرده و نشست همانگونه که انتظار میرفت بدون دستیابی به نتیجه خاصی به پایان رسید.
پیش از این وزیر نفت ایران تاکید کرده بود که تهران سهم خود از بازار جهانی نفت را میخواهد و بههیچ عنوان هم حاضر نیست تا پیش از رسیدن به میزان استخراج و صادرات نفت به پیش از دوران تحریم، وارد بازی فریز نفتی شود. بیژن نامدار زنگنه البته روز گذشته و با همان صراحت در یک برنامه رادیویی بار دیگر مواضع بحق ایران را مطرح و از آن دفاع کرد و از سعودیها خواست بیش از این «توهم» نزنند و دنبال پر کردن جای ایران در بازار جهانی نفت نباشند.
پیش از این نگارنده در سرمقاله روز 14 شهریورماه 94 در همین ستون بر لزوم پایبندی جمهوری اسلامی ایران به رسیدن به سقف تولید خود تاکید کرده بود. بند آخر آن یادداشت اینگونه قلمی شده بود: «با توجه به این شرایط است که ایران نباید از رساندن سقف تولید خود به سه میلیون بشکه در روز بهراسد و با قدرت وارد این گود شود تا برای یک بار هم که شده این ایران باشد که از سلاح نفت علیه سعودیها استفاده کند. لازم است این نکته را هم مدنظر داشته باشیم که شاه سعودی که به امریکا سفر کرده است، یکی از برنامههایش کمک گرفتن از کاخ سفید جهت افزایش بهای نفت است.»
بنابراین در شرایط فعلی که سعودیها درگیر جنگ در یمن بوده و صادرات روزی 10 میلیون بشکهای نفت نیز نتوانسته آنها را از کسری بودجه رهایی ببخشد، به سمت فروش بخشی از کمپانی دولت آرامکو در بازارهای جهانی برآمده تا به این ترتیب موازنه بودجهای را برقرار کنند. سران ریاض به باور خام خود میتوانند تهران را در یک بازی بچهگانه گیر انداخته و آنها را وادار کنند که سقف تولید نفت خود را در همین سطح نگه دارد. اما پیشنهاد میشود حتی اگر بهای جهانی نفت به بشکهای پنج دلار در روز نیز کاهش پیدا کند، ایران به روند دسترسی به بازارهای اصلی صادراتی خود تلاش کرده و ابزار مهم راهبردی خود را در مقابل تروریستهای وهابی سعودی از دست ندهد.
واقعیتهای جهان امروز ثابت کرده که برای رسیدن به قلههای پیشرفت، ماندگاری در عرصههای جهانی و همچنین مقابله با دشمنان قسمخورده باید هزینه داد. البته در این زمینه امیدوار هستیم که دولت متحرم با قانونمند کردن روند اخذ مالیات و همچنین مدیریت منابع، نفت را از بودجه جدا کرده و درآمدهای آن را صرفاً صرف توسعه زیرساختها و سرمایهگذاریهای کلان کند. از سوی دیگر، با توجه به گره خوردن اقتصادها به هم، دولت میبایست از روند تملک خود بر صنایع بزرگ کاسته و با وارد کردن آنها به بازار بورسهای جهانی درآمدزایی لازم را بهعمل آورد.