کریم جعفری:رئیس‌جمهور آمریکا در آخرین ماه‌های حضور خود در کاخ سفید راهی عربستان شد تا با سران اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس در پایتخت این کشور دیدار و گفت‌وگو کند. هر چند خبر چندانی از چند و چون این دیدارها و رایزنی‌های پشت پرده منتشر نشده است، اما ...
رئیس‌جمهور آمریکا در آخرین ماه‌های حضور خود در کاخ سفید راهی عربستان شد تا با سران اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس در پایتخت این کشور دیدار و گفت‌وگو کند. هر چند خبر چندانی از چند و چون این دیدارها و رایزنی‌های پشت پرده منتشر نشده است، اما نوع رفتار سران سعودی در برابر باراک اوباما نشان داد که آل‌سعود چندان از متحد دیرین خود راضی نیستند و برای این عدم رضایت دلایل بسیاری دارند.
اوباما در سفر به ریاض تلاش دارد که شاید برای یکی از آخرین بارهایی که می‌شود به گوش تازه به‌دوران رسیده‌های سعودی بخواند که دنیای دیگری شروع شده است و واشنگتن به دلایل بسیاری نمی‌تواند بار این کشورها را به‌دوش بکشد، این در حالی است که از رفتار مقامات سعودی هم مشخص بود که آنها در این دوران نمی‌توانند چندان روی قول و عمل سران واشنگتن حساب باز کنند.
چند عامل مهم در تعیین رفتار امریکا در برابر عربستان مبرهن و آشکار است و آن نیز تغییرات راهبردی در زیرساخت‌های قرن بیستمی جهان است. تغییراتی مانند از بین رفتن خطر کمونیسم، خارج شدن نفت از دایره سیاست‌های بین‌المللی و همچنین ملی گرایی عربی که مصر ناصر و عراق بعثی حامل آن محسوب می‌شدند. حتی روی کار آمدن جمهوری اسلامی ایران نیز نمی‌توانست به اندازه این سه فاکتور برای امریکایی‌ها ناگوار باشد چرا که در تهران کسی به‌فکر حمله، جنگ‌افروزی و حمایت از گروه‌های تروریستی قرار نداشت و این کشور نشان داده بود که اهل مذاکره و معامله است.
بنابراین این روزها عربستان چندان جذابیتی برای کاخ سفید ندارد و این را می‌توان در خلال راهبرد کلان اعلام شده امریکا در سال 2012 مشاهده کرد که در آن تاکید شده بود که این کشور قصد دارد بیشترین نگاه خود را به سمت کنترل چین و تامین امنیت محیط پیرامونی خود در اقیانوس آرام متمرکز کند.
بر این اساس است که سعودی‌ها همواره می‌خواهند با ایجاد برخی مشکلات منطقه‌ای و همچنین باج‌خواهی از امریکا، آنها را در کنار خود نگه دارند اما نه تنها اوباما، بلکه هر رئیس‌جمهور دیگری که در برای چند سال مستاجر کاخ سفید باشد، باید سیاست اعلام شده را ادامه دهد. عربستان و دیگر کشورهای عرب منطقه تنها به بازارهای بسیار خوبی برای تسلیحات ساخت امریکا تبدیل شده‌اند و در پیوندهای اقتصادی هم می‌توانند تامین‌کننده هم باشند، اما اوباما به آنها یادوری کرد هیچ سرباز امریکایی برای آنها نخواهد جنگید.
تاکید دوباره رئیس‌جمهور امریکا به سران کشورهای عرب منطقه برای ورود به مذاکره با تهران بیانگر آن است که در مرکز تصمیم‌گیری جهانی در واشنگتن واقعیت‌ها تفاوت کرده است، اما در ریاض هنوز هم تصمیم‌گیرندگان می‌خواهد سیاست قرن گذشته را ادامه دهند.
بدون شک کشورهای عرب منطقه به‌خصوص عربستان سعودی چاره‌ای جز تعامل با ایران ندارد و هرگونه سیاست تقابلی این کشور با وجود هزینه‌های هنگفت به ضرر ریاض تمام خواهد شد. از سوی دیگر ما امیدواریم که در تهران نیز به این فراست رسیده باشند که وحدت جهان اسلام باوجود آل‌سعود و همپالکی‌های آن در جهان عرب و برخی از سران رشوه‌گیر مانند نخست‌وزیر مالزی یا کشورهای بدبخت مانند پاکستان و مصر و فرصت‌طلبی‌هایی مانند ترکیه راه به‌جایی نخواهد برد.
X Share