کریم جعفری:
معادلات سیاسی و نظامی در سوریه هر روز پیچیدهتر میشود. در حالی تا پیش از ورود رسمی روسها، دولت سوریه تنها متکی به حضور رسمی ایران و رزمندگان عراقی و تیپ فاطمیون در مقابل اتحاد همه جانبه کشورهای مختلف در حمایت از گروهکهای مختلف بود، اما پس از بر هم خوردن معادلات در جنوب حلب و همچنین ورود مستقیم امریکا به جنگ سوریه به بهانه حمله به داعش و تشکیل جریان موهوم «نیروهای دمکراتیک سوریه» تحولات این کشور بسیار پیچیدهتر و بغرنجتر میشود.
ترکیه که تا همین شش ماه پیش به کمتر از رفتن بشار اسد راضی نمیشد، اکنون نتیجه اشتباهات راهبردی خود را میبیند، چرا که کردهای مورد حمایت آمریکا پس از بیرون آمدن از تنگنای کوبانی، به گسترده منبج و الباب رسیدهاند و عملا حیات خلوتی برای امریکا فراهم کردهاند که برای خود احقاق حق کرده و از سوی دیگر کابوس ترکیه در مورد تشکیل یک اقلیم کردی دیگر در شمال سوریه را تبدیل به واقعیت میکند. این مساله طی چهار ماه گذشته باعث نگرانیهای بسیاری در ترکیه شده تا باوجود ادامه سایه کودتا بهعنوان مبحث اصلی در این کشور، در حوزه سیاست خارجی سوریه اولویت بسیار مهمی داشته باشد.
نزدیکی آنکارا به محور ایران و روسیه که با ملاقاتهای آشکار و پنهان در طول سه هفته گذشته شکلی تازه به خود گرفته است، باعث واکنش سریع امریکاییها شد. این واکنش در قالب حمله شبهنظامیان کُرد در شهر الحسکه در شرق سوریه به مواضع و مراکز نظامی و اداری دولتی خود را نشان داد که البته با واکنش شدید و سریع ارتش و نیروهای دفاع ملی حاضر در شهر مواجه شد. عملیات کردها در واقع پیامی به آنکارا بود که از معادله طراحی شده توسط واشنگتن و عربستان خارج نشود در غیر این صورت آنها توانایی آن را دارند که از برگههای خود بهره بگیرند.
حمله هوایی دو فروند سوخو 24 نیروی هوایی سوریه به مواضع شبهنظامیان جداییطلب کُرد که به تازگی از سوریه تحویل گرفته شده، پیامی از طرف دمشق به آنکارا و امریکا بود که دولت مرکزی سوریه بههیچ عنوان حاضر نیست هر گونه جداییطلبی را تحمل کند و اینگونه اقدامات را بهسختی پاسخ خواهد داد. امریکاییها که حضوری سنگین در شرق سوریه دارد از نوع واکنش جنگندههای سوری وحشتزده شدند چرا که دقیقا چندصد متری محل حضور نظامیان امریکایی هدف قرار گرفت.
ترکیه با اشتباه راهبردی که در مساله سوریه کرد، اکنون میان محور مسکو-تهران و واشنگتن –ریاض گیر افتاده است، در واقع سران ترک در حال بندبازیِ بدون داشتن افق و نتیجهای هستند که شاید بخشی از آن هم در گرو شانس باشد. همین پیچیدگی باعث شد تا سازمان اطلاعات ترکیه صدها تن از تروریستهای موسوم به ارتش آزاد را که خود آموزش داده و حمایت تسلیحاتی و مالی میکند در خاک خود به سمت جرابلس ببرد تا با تصرف و حضور در این شهر مانع از ورود کُردهای جداییطلب شوند. ترکیه در حال حاضر دیگر بازیگری موثر در بحران سوریه نیست، بلکه یک بازیخراب کن محسوب میشود که میخواهد دیده شود. امریکاییها در هفتههای آینده عملیاتهای گستردهای در مرکز و شمال سوریه به سمت فرودگاه دیرحافر انجام خواهند داد و چه بسا با کنترل این فرودگاه، بدون هیچ مجوزی بخواهند برای همیشه در یک اقلیم کٌردی بمانند!!