کریم جعفری:
روز گذشته و در مراسم چهلمین سالگرد ارتحال حجتالاسلام مصطفی خمینی، شیخ حسن روحانی مواضع اتخاذشده پیشین خود در برابر امریکا را پی گرفت و با بیان نکات جدیدی، اشارهای هم به نگاه اروپاییها کرد. هر چند به رفتارهای داخلی و رهاشدگی حوزه داخلی به وسیله روحانی انتقاد جدی وارد است، اما او در زمینه سیاست خارجی که فکر میکرد میتواند با بهره گیری از آن مشکلات عدیده کشور را حل و فصل کند، دچار یک سرخوردگی شدید شده است و همین سرخوردگی عاملی شد تا او روزبهروز مواضع ضدامریکایی و در واقع ضدترامپی بیشتری بگیرد.
خیلی از مخالفان دولت در دوره یازدهم روحانی را متهم به مدارا با غرب و امریکا میکردند، البته بنده نام آن را مدارا نگذاشته و میگویم او بهنوعی با امریکاییها سعی میکرد بسازد تا توافق هستهای به جایی رسیده و به تصویب سازمان ملل برسد. پس از روی کار آمدن ترامپ نیز او تلاش کرد تا در قالب سیاستهای کلی کشور از روبهرو شدن با وی دوری کرده و بیشتر در موضع واکنشی قرار بگیرد. دور از ذهن نیست که روحانی انتظار داشته باشد ترامپ به یک توافق بینالمللی که مورد تایید سازمان ملل هست، متعهد بوده و با آن مخالفت نکند.
اما هر آنچه رئیس جمهور ایران به آن امید بسته بود، در سخنرانی ترامپ در مجمع عمومی سازمان ملل رنگ باخت تا بلافاصله روحانی با تغییر متن سخنرانی خود، به آن پاسخ دهد، پاسخی که نشان میداد دست ایران در پاسخگویی به امریکا و خواستههای غیرمنطقی این کشور بسته نیست. با این تصویر که روحانی، ترامپ را عامل بر هم خوردن توافق هستهای و فشار به دولت و سیاستهای خود میداند، او مواضع تندتری در این مورد گرفته و مخالف جدیتری با امریکا میکند.
واقعیت آن است که امریکاییها به دلیل ناآشنایی با ظرفیتهای داخلی و روابطی که بر حاکمیت ایران حاکم است، بر این باور بودند که مخالفتها و حرفهای رئیس جمهور علیه سپاه پاسداران خیلی جدی است و اگر آنها در این مسیر رفته و سپاه را هدف قرار دهند، باعث اختلاف داخلی و شکافهای شدید میان دولت و سپاه خواهند شد و از این شکاف بهرهبرداری خواهند کرد. اما مخالفت با برجام و حمله به سپاه که در واقع نوعی تحریم بخشی از زیرساختهای اقتصادی کشور که دست این نهاد نظامی است، برای روحانی بسیار سنگین بود و از همینرو است که وی به تحدید سیاستهای جدید در قبال سپاه پاسداران پرداخته و از آن حمایت کرد. در واقع، دانهای که سران کاخ سفید و استراتژیستهای آن در قبال ایران چیده بودند، عملا نتیجه معکوس داد.
از سوی دیگر، دست گذاشتن امریکا و حتی اروپاییها بر توان نظامی کشور نکتهای است که نمیتواند از چشم روحانی دور بماند. در طول دوران جنگ تحمیلی جانشین مرحوم آیتالله هاشمی در ستاد فرماندهی جنگ، فرمانده پدافند هوایی کشور و به مدت 16 سال دبیر شورای عالی امنیت ملی و همزمان نماینده مجلس و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی آن بوده است، چهرهای با این سابقه نظامی و امنیتی بهخوبی مسائل را درک و تحلیل کرده و اهداف پشت پرده را میداند.
آنچه او روز گذشته خطاب به اروپاییها در مورد تعمیر یک سامانه پدافند هوایی گفت، در واقع اشارهای ریز به این مساله بود که آنها نیز قابل اعتماد نیستند و نمیشود با آنها به جایی رسید. بدون شک این سخنان به زودی در کشورهای اروپایی با واکنشهایی مواجه خواهد شد، اما بزرگترین بازنده بازی امریکا در سرمایهگذاری بر اختلافات داخلی ایران، خود آنها هستند. دولت روحانی و سپاه به هم نزدیکتر شدند و حتی بدبینترین مردم ایران هم از سپاه حمایت خواهند کرد. معمولا در هر کشوری، 30درصد مردم مخالف هستند، این مختص ایران هم نیست، این 30درصد میتوانند هر نظرسنجی را در فضای مجازی به دلیل بیکاری پر کنند، چون اصولا آنها کارهای نیستند. در جنگ تحمیلی هم کارهای نبودند.