بامدادجنوب- سیدعلی موسوی:
عربستان سعودی و امارات متحده عربی به‌صورت سنتی از زمان تشکیل، رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند، گفته شده است حتی این دو کشور برخی مسائل ملی یکدیگر را نیز بدون هماهنگی با هم انجام نمی‌دهند. شاید به جرات بتوان گفت تنها کشورهایی که با یکدیگر در حوزه خلیج فارس مشکلات عمیق ندارند همین ابوظبی و ریاض باشند.
هر دو کشور یک هدف مشترک نیز دارند و آن ایجاد سدی محکم در برابر تفکر رو به رشد اخوان‌المسلمین است. پیش از این مصر و قطر به‌عنوان تنها کشورهای عربی دارای تفکر اخوانی، برای هر دوی این پادشاهی دردسر ایجاد می‌کردند اما با سقوط دولت مرسی یک ضلع دغدغه از هم پاشید و بعد از آن نیز با تحریم قطر بیش از پیش دیدگاه اخوانی به حاشیه رانده شد. حالا و با عمیق‌تر شدن مساله نفوذ امارات در یمن و یک دستی‌های که این کشور به متحدش یعنی عربستان زده است، به‌نظر می‌رسد ریاض و ابوظبی بیش از پیش از یکدیگر فاصله گرفته‌اند.
در مورد سردی روابط میان طرفین همین بس که در سفر روز گذشته نخست‌وزیر ترکیه به ریاض، مقامات ارشد سعودی مدعی شدند که آنکارا به رهبری رجب طیب اردوغان مهم‌ترین متحد راهبردی این کشور است.
در همین حال همه معتقدند سفر نخست‌وزیر ترکیه به ریاض در سایه تشدید جدال میان سران آنکارا و ابوظبی اختلاف بین عربستان و امارات را بیشتر کرده و می‌تواند به گسست ائتلاف بین آنها و تاثیر بر اوضاع در سوریه و یمن منجر شود. اختلافات بین عربستان و امارات در مسائل متعددی از جمله جنگ یمن و رابطه با جنبش اخوان‌المسلمین است در حالی که نزدیکی عربستان به ترکیه رو به افزایش است و ملاحظه شده که طی چند ماه اخیر به ندرت تبادل دیدارهای بین رهبران دو کشور و بخصوص از سوی شیخ محمد بن زاید، ولی عهد ابوظبی و شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان صورت گرفته است. کشور امارات از روند شتاب نزدیکی ترکیه به عربستان احساس نگرانی می‌کند، به‌خصوص که بنعالی اییلدریم، نخست‌وزیر ترکیه چهارشنبه گذشته طی سفر رسمی دو روزه به ریاض رفت و مورد استقبال باشکوه مقامات این کشور قرار گرفت او دو بار با ملک سلمان دیدار کرد که یکی نشستی پشت درهای بسته برای بررسی اوضاع منطقه بود، اییلدریم همچنین با محمدبن سلمان، ولیعهد سعودی هم دیدار کرد و آن را مثمر ثمر خواند، این در حالی است که شاهزاده بن‌سلمان هم در روزهای آتی به آنکارا می‌رود.
مساله قابل توجه این است که نزدیکی ترکیه به عربستان در زمانی اتفاق افتاده که روابط ترکیه و امارات به اوج تنش رسیده آن هم به‌دنبال حمله شدید رجب طیب اردوغان به شیخ عبدالله‌بن زاید به‌دلیل توئیتی که در متهم کردن خیرالدین پاشا، فرمانده نظامی عثمانی و حاکم مدینه منوره به سرقت آثار اسلامی این شهر و انتقال آن به ترکیه و ارتکاب جنایت در حق ساکنان این شهر داشت و اردوغان هم با خشم به وی پاسخ داد: جد تو کجا بود وقتی که فخر الدین پاشا از مدینه منوره دفاع می‌کرد، ای بدبخت که به ما بهتان می زنی. هجمه اردوغان زمانی شدت گرفت که خطاب به وزیر خارجه امارات گفت: پایت را از گلیمت درازتر نکن تو هنوز مردم ترکیه و همچنین اردوغان را نمی‌شناسی اما اجداد اردوغان را که اصلا نمی‌شناسی.
رئیس‌جمهور ترکیه در جریان سفر دوره‌ای خود به چند کشور افریقایی شامل سودان، چاد و تونس چند توافقنامه نظامی، امنیتی و اقتصادی منعقد کرد که مهم‌ترین آن امضای معاهده‌ای با سودان درباره تاسیس پایگاهی نظامی در جزیره سواکن مشرف به سواحل یمن و عربستان در دریای سرخ بود. موضوعی که خشم مقامات مصری را به همراه داشت و این خشم در هجمه‌های رسانه‌ای شدید علیه سودان و دولت عمرالبشیر بازتاب داشت در حالی که عربستان هیچ عکس‌العملی به این اقدام نشان نداد بلکه چیزی خلاف آن اتفاق افتاد یعنی اییلدریم از آن استقبال کرد. پیام اردوغان به عربستان در حمله شدید آن به بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه و متهم کردن آن به تروریسم و درخواست برای کناره‌گیری وی به‌عنوان شرط صلح در سوریه نمود پیدا کرد این پیام با آغاز سفر بنعالی اییلدریم به ریاض هم‌زمان شد اما پیام دوم آن هم‌زمان خطاب به مصر و امارات بود و در نفوذ نظامی ترکیه در سودان و ایجاد پایگاه ترکیه در جزیره سواکن و اعزام نظامیان ترکیه به قطر نمایان شد، به‌خصوص که پایگاه سواکن نزدیک به پایگاه‌های نظامی امارات در جزایر اریتره و یمنی خواهد بود.
انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجه دولت امارات توئیتی را منتشر کرد که نشانه نگرانی امارات از نزدیکی عربستان و ترکیه بود، او نوشته است: کشورهای عربی نیاز به تحکیم محور عربی و نقش محوری ریاض و قاهره دارند؛ رویکردهای طائفه‌ای و حزبی جایگزین مقبولی نیست و جهان عرب هرگز از سوی تهران یا آنکارا رهبری نمی‌شود بلکه پایتخت‌های آن گرد هم هستند. اظهارات قرقاش موئد این نظریه است که می‌گوید ریشه اختلافات موجود در سیاست‌های خارجی امارات و عربستان این است که عربستان ائتلاف‌هایی را بر مبنای اصول طائفه‌ای در منطقه و به‌خصوص در یمن ایجاد می‌کند و از حزب اصلاح یمن و عبد ربه منصور‌هادی بر اساس خاستگاه‌های طائفه‌ای سنی حمایت می‌کند در حالی که امارات ائتلاف‌های خود را بر اساس اصولی سکولار گذاشته است و از همین‌رو از سرنگونی نظام بشار اسد در سوریه حمایت قوی نمی‌کند و با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز روابط محکمی دارد. علائم احیای مجدد ائتلاف ترکیه و عربستان در روزهای گذشته بیشتر نمود پیدا کرده است و احتمالا این ائتلاف در هفته‌های آتی عمیق‌تر شود و به هر شکلی بر اوضاع و به‌خصوص در سوریه تاثیر خواهد گذاشت چون هر دو از معارضان مسلح ضد نظام سوریه حمایت می‌کنند و خواهان کناره‌گیری اسد هستند، عربستان خطر نقش سنی ترکیه که سکانداری اجلاس سران کشورهای اسلامی در استانبول را برعهده داشت و به‌دنبال احیای نقش عثمانی‌هاست آگاه است از همین‌رو تصمیم به مهار و مقابله با بزرگ‌تر شدن این نقش دارد.
یک منبع کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به رای‌الیوم گفت: نزدیکی عربستان و ترکیه می‌تواند به آشتی عربستان با قطر منجر شود موضوعی که می‌تواند به انزوای امارات منجر شود و مشاهده شده که از شدت هجمه رسانه ای قطر علیه عربستان کاسته شده در حالی که علیه امارات بیشتر شده است. قطر در ابتدای بحران پیش آمده با کشورهای عربی بنای اجتناب از درگیری با عربستان را گذاشته و بر حمله به امارات و به‌خصوص شیخ محمدبن زاید، ولیعهد ابوظبی متمرکز شد اما عربستان با تقویت ائتلاف خود با امارات و تشدید حملات خود علیه قطر برنامه آن را ناکام گذاشت به‌گونه‌ای که در اوایل ماه جاری میلادی کمیته همکاری امارات و عربستان برای همکاری امنیتی و نظامی تاسیس کرد تا هسته جایگزینی شورای همکاری خلیج فارس باشد. بر اساس اخباری از داخل امارات جناحی در داخل حکومت امارات به سمت تضعیف ائتلاف با عربستان فشار می‌آورد و به‌دنبال راهی برای برون‌رفت از جنگ یمن و تقویت محور امارات و مصر در مقابله با نزدیکی عربستان و ترکیه است. منابعی از کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس تاکید کردند که این محور به زیان روابط ائتلافی عربستان و امارات به سرعت در حال رشد و قدرت گرفتن است. شکاف در روابط عربستان و امارات روز به روز بزرگ‌تر می‌شود و نزدیکی عربستان به ترکیه و جنبش اخوان‌المسلمین یمن ( حزب اصلاح) و سکوت در برابر ایجاد پایگاه نظامی ترکیه در جزایر سواکن سودان همگی نشانه سردی علنی نشده روابط ابوظبی-ریاض است که اگر به سرعت مهار نشود می‌تواند به تنش و چه بسا جدایی منجر شود.
تازه های سایت
پربازدید ها